Direct naar artikelinhoud
Onderzoek

Slaapt u te weinig? Daar betaalt u een sociale prijs voor

Ook maar een beetje slecht slapen, maakt je de volgende dag sociaal minder vaardig en minder aantrekkelijk voor anderen, claimen onderzoekers van de Universiteit van Berkeley.

Te weinig slapen kan je sociaal leven verknoeien, zeggen Amerikaanse onderzoekers. Je voelt je eenzamer en minder happig om met anderen contact te leggen maar je blijkt ook "sociaal onaantrekkelijker" voor anderen.

“Wij zijn sociale dieren. Maar slaaptekort kan ons tot sociale lepralijders maken”, zegt Matthew Walker. Hij is professor psychologie en neurowetenschappen aan de universiteit van Berkeley in Californië en publiceert vandaag in Nature Communications een studie waarin tests telkens op hetzelfde wijzen: te weinig slaap doet je sociaal haperen.

Om de sociale impact van te weinig slaap te meten, stelden Walker en zijn team een reeks experimenten op met hersenscans, simulaties en videofragmenten.

'Hoe minder je slaapt, hoe minder je zin hebt in sociaal contact en hoe meer anderen je ook als sociaal onaantrekkelijk beschouwen'
Matthew Walker, Universiteit van Berkeley

Bedreiging

Achttien jonge gezonde volwassenen keken na een goede nachtrust en vervolgens na een slapeloze nacht naar filmpjes van mensen met een neutrale uitdrukking die op hen af stapten. Wanneer die ‘te dicht naderde’, moesten ze op een stop-knop duwen. Daaruit blijkt dat wie te weinig sliep iemand die hen nadert 18 tot 60 procent verder van zich af houdt dan wie voldoende sliep. Hersenscans lieten ook zien dat het circuit waarmee de hersenen mogelijke bedreigende anderen detecteren, veel actiever is bij wie te weinig slaapt. Tegelijkertijd ligt het hersencircuit dat sociale interactie stimuleert lam na te weinig slaap.

Met andere woorden: wie moe is, ziet anderen meer als een bedreiging en is minder gemotiveerd om sociaal contact te leggen.

In een tweede stap is een panel van duizend ‘testers’ samengesteld die naar beelden keken van de achttien vrijwilligers. Op die beelden deden ze neutrale zaken zoals praten met anderen. De testers wisten niet dat sommige van de vrijwilligers die ze zo bezig zagen slaaptekort hadden en ze moesten over elk van hen aangeven hoe eenzaam ze overkwamen en of ze contact zouden leggen met hen. Keer op keer gaven de testers de vrijwilligers met slaaptekort een hogere ‘eenzaamheidsscore’ dan de anderen. Ze vonden hen eenzamer lijken en zouden minder snel een praatje met hen slaan.

'Misschien is het geen toeval dat we de laatste jaren een scherpe toename van eenzaamheid zien en een even scherpe afname van het aantal uren dat we slapen'
Eti Ben Simon

De volgende dag

Ook gingen Walker en co. na of die effecten al vanaf één nacht goed of slecht slapen optreden. Duidelijk wel, zo vonden ze. Gevoelens van isolement werden bij iedere deelnemer via vragenlijsten in detail geanalyseerd en gekoppeld aan de slaapkwaliteit de vorige nacht. Resultaat: hoe goed of slecht iemand slaapt voorspelt hoe eenzaam en asociaal hij of zij zich de volgende dag zal voelen en opstellen.

“Ook onze sociale gezondheid implodeert dus snel door slechts een paar uur slaapgebrek. Maar er is ook een positieve noot”, zegt Walker. “Slechts één goeie nacht maakt je de volgende dag al meer open en sociaal zelfverzekerd en zal anderen meer tot jou aantrekken.”

Hoofdauteur Eti Ben Simon: “Misschien is het geen toeval dat we de jongste jaren een scherpe toename van eenzaamheid zien en een even scherpe afname van het aantal uren dat we slapen."

'Je wordt inderdaad sociaal minder vaardig door slaaptekort. Je mimiek en je huidkleur veranderen er zelfs door, wat je sociaal minder aantrekkelijk maakt'
Professor en slaapexpert Johan VerbraeckenSlaapkliniek UZ Antwerpen

Mimiek en huidskleur

Belgische experts vinden dat wel te kort door de bocht.

“Je wordt inderdaad sociaal minder vaardig door slaaptekort. Je mimiek en je huidkleur veranderen er zelfs door, wat je sociaal minder aantrekkelijk maakt”, zegt slaapexpert professor Johan Verbraecken (UZA). “Maar de eenzaamheidspiek verklaren door meer slaaptekort, is wel een erg grote stap. Wij zien in de slaapkliniek heel wat mensen die niet eenzaam zijn. En soms is het natuurlijk net de eenzaamheid die tot slechter slapen leidt.”

Klinisch psycholoog Patrick Luyten (KULeuven): “De studie toont het belang van slaap voor een gezond sociaal leven aan en dat slaaptekort je alerter voor bedreiging maakt. Maar het verband tussen slaap en eenzaamheid gaat niet in één richting en is minder éénduidig dan hier gesuggereerd. Kijk maar naar al die mensen die met erg weinig slaap rondkomen maar die sociaal net erg actief en aantrekkelijk zijn.” 

'Het verband tussen slaap en eenzaamheid gaat niet in één richting''
Professor klinische psychologie Patrick LuytenKULeuven