Veel excentrieker dan Zeal & Ardor zal het niet worden op Graspop

Pompende, aan dubstep verwante elektronicabeats. Hellevuurspuiende black metal vol beenmergverpulverend gekrijs. Inktzwarte Afro-Amerikaanse slave songs die recht van de plantages lijken te zijn geplukt. En dat allemaal in een en hetzelfde liedje? Qua kruisbestuiving gaan weinig artiesten in het harde rockgenre zo ver als de in New York residerende Zwitser Manuel Gagneux, oftewel Zeal & Ardor.

“Nochtans begon het als een grap”, vertelde hij onlangs aan webzine Noisey naar aanleiding van de nieuwe Zeal & Ardor-plaat Stranger Fruit. “Maar het was veel te leuk dus ik ben er maar mee doorgegaan.” Gagneux is in eerste instantie een bricoleur die het hokjesdenken verafschuwt. Jaren geleden postte hij zijn muzikale experimenten op muziekfora. “Op een dag schreef iemand 'nigger music' bij een track en iemand anders schreef 'black metal'. Ik vond dat interessant.” Uit die smakeloze opmerking werd Gagneux’ onwaarschijnlijke hybride geboren.

Rebellie

Wat verbindt de twee erg uiteenlopende genres dan? Rebellie, vindt Gagneux. Slavery music ziet hij als de triomf van de wilskracht. “Maar ik vroeg mij meteen af hoe het zou klinken als die zwarte slaven zouden rebelleren op een manier zoals blackmetalbands als Burzum of Darkthrone dat zouden doen.” Het antwoord vatte hij treffend op Devil Is Fine, zijn debuut als Zeal & Ardor. 

“Goed beschouwd, kun je wat ik doe 'culturele toe-eigening' noemen”, vertelde Gagneux aan Decibel Magazine. “Ik neem die exclusieve Scandinavische metal en ik help ze om zeep met Afro-Amerikaanse invloeden: in wezen dezelfde invloeden die eerder door metalmuzikanten werden geadopteerd. Op die manier heb ik de cirkel rondgemaakt. Fantastisch toch?”

Billie Holiday

Waar zijn collageachtige debuut Devil Is Fine nog een onbezonnen eclecticisme aanhing dat ons doet denken aan genreoverschrijdende metalbands als Fantômas of The Dillinger Escape Plan (maar dan zonder de sardonische humor), doet de nieuwe plaat Stranger Fruit meer gefocust en minder van de pot gerukt aan. De albumtitel ging hij lenen bij Billie Holiday, wier evergreen ‘Strange Fruit’ het gruwelijke verhaal van gelynchte zwarten in de zuidelijke staten aan het begin van de 20ste eeuw vertelt.

“Vandaag hangt het vreemdsoortige fruit niet langer aan een boom”, zegt Gangeux, “maar ligt het in de straten vol kogelwonden. Dat drama vind je niet alleen bij Afro-Amerikanen terug, maar bij een resem onderdrukte etnieën.”

Over de politieke lading van Stranger Fruit schreef muziekwebsite Pitchfork: 'Het is duidelijk dat hij van het bronmateriaal of van het pijnlijke achtergrondverhaal geen fetisj of overdreven geromantiseerde versie maakt. Hij gebruikt ze om een connectie te maken met vandaag.'

Ga dat zien op Graspop. Uw kijk op metal, blues en op uw medemens zal er wel bij varen.

Zeal & Ardor speelt op vrijdag 22/6 op Graspop. graspop.be