Michel dient ontslag regering in. Wat gebeurt er nu?
Premier Michel heeft het ontslag van de regering ingediend, zo maakte hij bekend in de Kamer. Dat deed hij kort nadat de socialistische en groene partijen een motie van wantrouwen tegen zijn minderheidsregering hadden aangekondigd. De koning besliste het ontslag in beraad te houden. Maar wat gebeurt er nu?
De premier diende vanavond bij de koning het ontslag van de regering in. Die besliste het in beraad te houden en met consultaties te starten. Er zijn nu voor de komende dagen en weken verschillende opties.
1. Koning aanvaardt het
Als de koning het ontslag aanvaardt, kan de regering in lopende zaken gaan tot in mei, of beslissen het parlement te ontbinden en vervroegde verkiezingen uit te schrijven. Die moeten er dan komen binnen de 40 dagen. Het parlement moet dan, nadat de premier het de Kamerleden formeel voorstelt, wel nog zijn akkoord geven om zichzelf te ontbinden.
Als wordt overeengekomen dat het parlement voorlopig niet ontbonden wordt, dan kan de regering in lopende zaken geen nieuw beleid meer voorstellen, maar wel nog al besliste dossiers en het gewone beleid uitvoeren. Er volgen dan geen vervroegde verkiezingen. De optie van lopende zaken lijkt vanavond de meest realistische.
2. Koning houdt het verder in beraad
De koning kan na de consultaties het ontslag verder in beraad houden. Hij gunt de premier dan tijd om een nieuwe meerderheid te zoeken. In de praktijk is de kans heel klein dat dit lukt.
3. Koning weigert het
De koning kan ook beslissen het ontslag niet te aanvaarden. Maar dan moet de minderheidsregering gewoon verder in het parlement, waar een motie van wantrouwen dreigt die de regering dan opnieuw ten val kan brengen. Het lijkt dan ook niet waarschijnlijk dat de koning het ontslag zal weigeren.
In elk geval lijken we vertrokken voor maandenlange stilstand. Ofwel blijft de regering in lopende zaken tot aan de verkiezingen in mei, ofwel komen er vervroegde federale verkiezingen. Maar het is onwaarschijnlijk dat er dan een regering gevormd zal kunnen worden in volle campagne voor de regionale en Europese verkiezingen van mei.
“Zeker niet automatisch vervroegde verkiezingen”
Dat de koning het ontslag zou weigeren, lijkt ook politicoloog Dave Sinardet in de huidige situatie weinig realistisch. De voorlopige keuze van het staatshoofd ligt in de lijn der verwachtingen. “Eigenlijk zitten we de facto al een paar weken in een soort van beraad, in een soort kroniek van een aangekondigd ontslag”, aldus Sinardet.
Verwacht wordt dat koning Filip de komende dagen de partijvoorzitters zal consulteren. “Theoretisch gezien” zou de koning zelfs een bemiddelaar met een of andere nieuwe titel het veld kunnen insturen, maar die kans lijkt klein met de geplande verkiezingen van 26 mei hoe dan ook in aantocht.
Of het voordien al tot vervroegde verkiezingen zal komen, lijkt Sinardet lang niet zeker. “Dat hangt af van welke partijen daar op aansturen. En dat lijkt voorlopig enkel N-VA te doen”, oordeelt hij. “Zij vrezen dat de hele discussie over het VN-migratiepact tegen mei naar de achtergrond zal verdwijnen. Het zou dus kunnen dat zij hun verzet daartegen nu willen verzilveren.”
N-VA vreest dat de hele discussie over het VN-migratiepact tegen mei naar de achtergrond zal verdwijnen. Het zou dus kunnen dat zij hun verzet daartegen nu willen verzilveren
Ook aan Franstalige kant ziet Sinardet voorlopig weinig animo voor vervroegde verkiezingen. “Ik weet niet of de PS dat echt wil. Het zou inderdaad niet goed zijn voor de MR nu, maar de vraag is of de PS wel zou winnen. Afgaand op de jongste peiling zou de winst wel eens eerder voor de groenen kunnen zijn.” Een meerderheid om het parlement te ontbinden lijkt dus weinig waarschijnlijk.
Nog een half jaar lopende zaken dan maar? Het valt natuurlijk af te wachten wat er de komende dagen nog allemaal gebeurt. Maar de kans is reëel. “In Nederland hebben ze intussen een soort traditie van dergelijke ‘rompregeringen’”, aldus nog Sinardet.
Hoe is het zover gekomen?
Michel probeerde zijn oranje-blauwe minderheidsregering vandaag nog ultiem te redden door uitgesproken de hand te reiken naar de (centrum-)linkse oppositiepartijen. Hij wilde onder meer praten over klimaat, migratie en een lagere elektriciteitsfactuur en wou de sociale partners consulteren over de arbeidsdeal. De premier wou voor volgend jaar ook werken op basis van voorlopige twaalfden.
Al snel bleek dat Open Vld dat niet zag zitten. De partij bleef vasthouden aan de begroting en de arbeidsdeal, zei voorzitster Gwendolyn Rutten. De oppositiepartijen sp.a en PS wilden daarop een motie van wantrouwen indienen, mee ondertekend door de groenen. Zij waren hun vertrouwen in de oprechtheid van de regering kwijt toen bleek dat de liberalen toch niet achter de plannen van Michel stonden.
Tot een motie van wantrouwen kwam het uiteindelijk niet. De premier nam meteen na de hervatting van de debatten het woord en kondigde aan het ontslag te zullen indienen bij de koning in Laken.