Warwick Thornton over zijn Australische western 'Sweet Country': "In ieder mens schuilt een duivel en een engel"

“Woede én mededogen: dat zijn de twee hoofdredenen waarom ik het verhaal van Sweet Country wilde vertellen”, zegt de Australische regisseur Warwick Thornton over zijn tweede langspeelfilm. In de 'Australische western' zien we hoe de Aboriginal Sam Kelly een blanke man neerschiet. Zelfverdediging, maar in het Australië van negentig jaar geleden gelooft niemand een Aboriginal. Dus slaat Kelly op de vlucht en wordt hij als opgejaagd wild achternagezeten door een wreedaardige wetsdienaar. 

Het scenario is gebaseerd op feiten die zich in de jaren 1920 afspeelden, al voegt Thornton eraan toe: “Laat de waarheid een goed verhaal nooit voor de voeten lopen. Ik heb de geschiedenis zo gestructureerd dat ze boeiend is om naar te kijken. Al is de geschetste verhouding tussen de inheemse bevolking en de blanken historisch correct.”

Lees ook: 

‘Sweet Country’: eentje om rustig onderuitgezakt van te genieten ★★★☆☆

Geen stereotypes

Strikt gesproken waren de Aboriginals geen slaven van de blanken, maar in de feiten wel: ze werkten gratis of voor een hongerloon, kregen zware lijfstraffen en bezaten zo goed als geen vrijheid. “Het is een deel van onze geschiedenis waarover we in Australië zoveel mogelijk zwijgen”, zegt Thornton, zelf een Aboriginal.

Aboriginal-leed dook ook al op in Thorntons debuut Samson and Delilah. “Ik wil méér dan popcornentertainment brengen. Maar begrijp me niet verkeerd: Sweet Country moest natuurlijk ook een boeiende film worden, los van de boodschap.”

Thornton is ervan overtuigd dat Sweet Country wel degelijk een verschil kan maken. “Ik heb van veel blanken te horen gekregen dat ze hier niets van afwisten. Want op school wordt er amper over onderwezen.” 

Sweet Country is een correctie op de geschiedschrijving, maar geen afrekening met het verleden. “Het is een cliché, maar het is wel waar: in ieder mens schuilt een duivel én een engel. Mij ging het er met Sweet Country niet om zwart en wit met elkaar te laten contrasteren, maar om nuances in grijs aan te brengen. Want deze film gaat over mensen, niet over stereotypen.”

Opvallend is dat Thornton het rechtlijnige verhaal versnijdt met korte momenten die nu eens flashbacks dan weer flashforwards zijn. Vooral hun bijna abstracte karakter valt op. “Zelf wil ik als filmkijker geprikkeld worden, en als regisseur wil ik de kijkers uitdagen. Die korte scènes, soms maar één shot, weerspiegelen de angst voor de toekomst en de feiten uit het verleden.” Het duurt wel een tijd voor je weet wat je ziet. “Je moet je hersenen gebruiken. Dat vind ik goed.”

Paarden en geweren

In Sweet Country worden de blanken vertolkt door veteranen uit het Australische acteursgild, maar voor de Aboriginals koos Thornton amateurs. “De meesten heb ik op straat gevonden. Ik wandelde door Alice Springs, en als ik iemand zag die me aanstond, sprak ik die aan.” 

Uiteindelijk is hij erin geslaagd een reeks excellente spelers te vinden: kwaliteitsverschil met de professionelen valt niet te merken.

“Het belangrijkste was dat ze uit Alice Springs kwamen, de plek waar de film zich afspeelt. Want iedereen die daar in centraal Australië woont, draagt soortgelijke geschiedenissen – de diefstal van het land, de slavenarbeid, de slachtpartijen – met zich mee. Zulke mensen hebben een spirituele link met het verhaal, en dat kan ik niet regisseren. Maar ik kan mensen wel leren acteren, dat is geen hogere wiskunde. Trouwens, als iemand niet geschikt blijkt voor een rol had je hem of haar maar niet moeten casten. Vandaar het gezegde dat er geen slechte acteurs bestaan, alleen slechte regisseurs.”

Thornton is zelf ook afkomstig uit Alice Springs, een stadje waar hij zo snel mogelijk weg wilde. “Daarom ben ik beginnen te filmen. Mijn vrienden waren allemaal verliefd op voetbal en hoopten opgepikt te worden door een profclub. Zelf kon ik amper tegen een bal trappen. Als er dan een filmcrew neerstrijkt en je kunt aan de slag als sjouwer, dan begin je al snel te dromen.”

Sweet Country wordt een western genoemd, hoewel dat strikt gesproken een genre is dat verband houdt met het negentiende-eeuwse Amerika. “Mensen hebben nood aan labels. We zijn bang voor wat niet in een duidelijk vakje kan worden gestopt.” 

Met een brede glimlach voegt hij eraan toen: “Er zitten paarden in de film, geweren en cowboyhoeden. Dan is het een western, toch?"