Vorige week maakten PVV, VVD, NSC en BBB bekend dat zij de spreidingswet van tafel willen. Dat voornemen zorgde er meteen voor dat meerdere gemeenten al aangaven hun plannen voor opvangplekken in de ijskast te zetten of zelfs helemaal niet meer uit te voeren.
Demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) gaf vrijdag al aan dat het aantal verwachte opvangplekken met zo'n 1.500 is gedaald. Nu maakt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) bekend dat het al om zo'n 2.000 tot 2.500 plekken gaat. "Hierdoor dreigt dat er al op korte termijn aan honderden mensen geen opvang en begeleiding gegeven kan worden", stelt het COA.
Het tekort loopt de komende tijd alleen maar verder op. Het tekort loopt tot 1 juli op tot 8.100 plekken. Volgens het COA is er "geen perspectief" dat het die opvangplekken kan regelen.
Spreidingswet geldt nog steeds
De spreidingswet werd begin dit jaar aangenomen en heeft als doel dat asielzoekers beter over het land worden verdeeld. Als gemeenten niet genoeg opvangplekken regelen, dan kan het demissionaire kabinet hen in het uiterste geval dwingen dat te doen.
De wet is al van kracht, maar zit nog in de fase waarin gemeenten met elkaar overleggen over wat ze moeten doen. Pas in oktober hoeven ze met een plan te komen.
Van der Burg wees er vrijdag op dat de wet nog steeds geldt, en dat gemeenten deze tot het daadwerkelijk intrekken gewoon moeten uitvoeren. Buiten die wet om moeten gemeenten ook verantwoordelijkheid nemen, zei de staatssecretaris. "Met of zonder spreidingswet, je moet nog steeds zorgen dat er geen mensen in het gras slapen."
Ook het COA wijst daar nu op. Tegelijkertijd geeft het aan dat er gemeenten zijn die wel blijven meewerken omdat ze "de humanitaire noodzaak zien".
Drukte in Ter Apel houdt aan
Vooralsnog lijkt het er niet op dat de situatie in de Nederlandse asielopvang weer normaal wordt. Die situatie blijft het zichtbaarst in Ter Apel, waar het aanmeldcentrum voor asielzoekers staat.
De locatie is eigenlijk ingericht op maximaal tweeduizend asielzoekers, maar is al sinds afgelopen najaar veel te vol. Het COA heeft daardoor al zo'n 1,2 miljoen euro aan dwangsommen moeten betalen aan de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt.
Het is al geregeld voorgekomen dat asielzoekers in speciale wachtruimtes moesten slapen omdat er geen plek meer is. In het Hemelvaartweekend besloten sommigen van hen op het gras te slapen in plaats van in de wachtruimtes. De gemeente Westerwolde wil dat dat stopt en heeft het COA nog een week de tijd gegeven om dat te regelen.