Een vrouw doet een dutje met haar hoofd op haar armen.
Faisal Akram from Dhaka/Wikimedia Commons

Naast de avond- en de ochtendmens, nu ook de 'dutter' en zijn tegenhanger, het namiddagtype

Naast de bekende 'ochtend'- en 'avondmensen' bestaan er wellicht nog twee andere types: het 'dutterstype' – dat  na de lunchpauze een dipje in alertheid kent - en het 'namiddagtype'  - dat net in de namiddag het minst slaperig is. Dat blijkt uit nieuw onderzoek aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), het Brugmann Ziekenhuis en de Russian Academy of Sciences. Volgens de onderzoekers betekenen deze onderzoekresultaten een doorbraak die mensen kan helpen hun werk- of studeertijd beter in te plannen en zo hun productiviteit en welzijn te verhogen. 

Voor dit onderzoek peilden professor doctor Olivier Mairesse, professor doctor Nathalie Pattyn en Nele Marcoen van de onderzoeksgroep Brain, Body and Cognition (BBCO) aan de VUB via een online enquête bij 1.305 mensen naar hun slaapgewoontes en hun niveau van slaperigheid doorheen de dag.

Om dat niveau te bepalen, kregen de deelnemers verschillende willekeurige tijdstippen te zien tijdens de bevraging, en werd hen telkens gevraagd om aan te geven hoe slaperig ze zich (dachten te) voelen op die specifieke momenten.

Op basis hiervan konden de onderzoekers 4 verschillende patronen, ofwel chronotypes, onderscheiden.

Ten eerste is er het ochtendtype, dat aangeeft zich het minst slaperig te voelen aan het begin van de dag. Ten tweede is er het avondtype, dat in tegenstelling tot ochtendmensen net zeer laat op de dag alerter is.

Ten derde ontdekten de onderzoekers voor het eerst dat er de zogenoemde ‘dutters’ zijn, die vooral tussen 14u en 16u slaperig zijn en ’s ochtends en ’s avond op hun actiefst zijn. En tot slot is er ook nog het namiddagtype dat van vlak voor de middag tot vlak voor de avond het meest alert is.

'The Sleeping Beauty', een schilderij van John Collier
Public Domain

Pieken en dalen beter inschatten

Het bewijs voor het bestaan van meer dan twee chronotypes is niet alleen wetenschappelijk interessant, maar kan ook een verschil betekenen in het dagelijkse leven van het grote publiek volgens de onderzoekers.

Na eerdere experimenten met onder andere fruitvliegjes werd al vermoed dat er meer bestaat dan alleen de ochtend- of avondtypes of een tussenvorm van de twee", zo zei professor Mairesse. 

"Wat dit onderzoek ons vooral leert is dat, naast een grotere diversiteit in chronotypes, we zouden kunnen inspelen op onze productiviteitspieken om zo optimaal mogelijk te werken bijvoorbeeld. Concreet betekent dit dat bedrijven hun shifts of ploegen kunnen invullen met werknemers van wie het chronotype het best overeenstemt met de periode van die shift. Of dat ze werknemers meer autonomie zouden kunnen geven zodat ze kunnen werken tijdens hun piekmomenten", zo zei hij in een persmededeling van de VUB.

"Het is natuurlijk ook interessant voor de studenten die momenteel volop in de examens zitten. Kies dus het ritme dat voor jou het beste werkt, dat zal je motivatie en productiviteit ten goede komen", aldus Mairesse.

Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift  Personality and Individual Differences.

Meest gelezen