Volgens Bogaert zitten we met onze samenleving op een “kantelpunt” en is het daarom nodig en verdedigbaar om te snoeien in de vrijheden van sommigen om de vrijheden van anderen te vrijwaren. Die benadering past Bogaert toe op de vrijheid van religie. Dat recht is volgens hem wel “één van de mooiste basisrechten van elke mens”, maar de vrijheid van religie is ook niet absoluut en onbegrensd. Zelf spreekt Bogaert van een “niet-lineair mensenrecht dat afbuigt waar de vrijheden van anderen beginnen”.

Concreet stelt Bogaert voor een verbod in te voeren op het dragen van grote en zichtbare religieuze tekens in Europa voor religies met meer dan 5 procent van de bevolking. Kleine tekens zoals een klein kruisje of een hamsa voor moslims zouden volgens Bogaert wél nog mogen. Een totaalverbod zou volgens de CD&V’er immers te ver gaan. “Dat zou niet redelijk en proportioneel zijn”, zegt Bogaert ons aan de telefoon.

Hij maakt de vergelijking met een voetbalstadion. ‘In een tribune of een vak met 90 procent sjaals van AA Gent, heb je als Anderlechtsupporter geen vrijheid van opinie. Supporters met een “verkeerde opinie” moeten dan noodgedwongen in een apart vak gaan zitten. Stel je zo’n situatie eens voor in elke straat en op elk ogenblik van de dag. Een situatie waarbij iedereen in zijn eigen vak moet wonen. Waar staat onze samenleving dan? Of wanneer morgen iemand op het werk met een sjaal van Anderlecht komt werken, is dat geen probleem. Komen er dertig met een sjaal van dezelfde club werken, gaan er zijn die zich uitgesloten voelen omdat ze niet voor die club zijn.”

Bogaert ontkent dat zijn pleidooi gericht is tegen de islam of tegen spiritualiteit in het algemeen. Maar er moet volgens de CD&V’er wel een “gelijk speelveld” komen voor alle religies. “Respect voor religie mag eindeloos zijn, maar het denken erover mag niet eindeloos optimistisch zijn”, aldus nog Bogaert.

Minister Peeters distantieert zich

Om wie gaat het concreet? Over christenen maar vooral over moslims. Alle andere godsdiensten zitten onder de vijf procent. Ook de Joden. Die mogen hun keppeltje dus blijven dragen. “Ik wil ook niet overdrijven. Kleinere religieuze symbolen mogen uiteraard wel. Het gras wordt niet afgeschroeid, enkel bijgeknipt. Ik wil alleen vermijden dat grote struiken er voor zorgen dat kleine plantjes niet meer kunnen groeien. Priesters, imams, kloosterzuster, mogen ook blijven wie ze zijn en dat openlijk tonen. Mannen in een djellaba? Ik zou gewoon willen dat mensen hun gezond verstand gebruiken. Dat ze die dingen dragen waar het kan”, zegt Bogaert.

Politoloog Carl Devos, die de voorstelling van het essay maandag inleidde, plaatst meteen een aantal kanttekeningen bij het werkstuk van Bogaert. Zo mist de Gentse prof “onderbouwing” en vraagt hij zich af of Bogaert het probleem dat hij wil oplossen niet net groter maakt door zo’n radicaal voorstel te lanceren. Volgens Devos leest het essay ook als “het antwoord van CD&V op de rechtsdominantie van N-VA op dit thema”.

De voormalige CD&V-staatssecretaris gaat met zijn opvallende standpunten in tegen zijn partij. Op de website van CD&V benadrukt de partij dat CD&V ‘bij uitstek de partij van de godsdienstvrijheid’ is. ‘Geloof moet volgens ons niet radicaal naar de privésfeer worden verbannen. Religieuze of levensbeschouwelijke symbolen horen niet alleen in het privéleven thuis, maar ook in het publieke leven.’

“Uiteraard hebben wij daar met de partij over gepraat. Het enige wat ik zou willen is dat er een debat op gang komt”, zegt Bogaert. Toch heeft CD&V-voorzitter Wouter Beke Bogaert intussen al teruggefloten.

CD&V geeft aan dat het eind vorig jaar op haar WIJ-congres een standpunt heeft ingenomen over de plaats van religie en levensbeschouwing in de samenleving. “Meningen zijn vrij, maar zoals altijd telt voor ons wat we als partij daarover besloten hebben op dat congres. En onze leden zijn daarover duidelijk: CD&V is geen voorstander van een algemeen verbod op het dragen van zichtbare religieuze tekens zoals de hoofddoek. We menen dat zo’n verbod geen efficiënt middel is om integratie te bevorderen. Verder staat het op gespannen voet met het grondrecht van de vrijheid van religie”, luidt het in een reactie op het essay.

CD&V-vicepremier Kris Peeters distantieert zich van het voorstel van Bogaert. “Ik ben geen voorstander van algemeen verbod op dragen van zichtbare religieuze tekens. In Antwerpen zie ik elke dag dat het feit dat mensen werken, deelnemen aan openbare leven, met elkaar omgaan, veel belangrijker is voor het samenleven dan de symbolen waarmee ze zich identificeren”, stelt Peeters op Twitter.

Ook uit Open Vld-hoek krijgt het voorstel van Bogaert kritiek. “Ik blijf groot voorstander van strikte scheiding van geloof & staat en vrijheid van religie. Religieuze kentekens verbieden in het straatbeeld staat daar haaks op en is zeer onliberaal. Ik kijk uit naar de verderzetting van onze discussie in de commissie Grondwet”, tweet Open Vld-Kamerlid Patrick Dewael.