Slechte luchtkwaliteit en veel fijnstof hebben een grote impact op ons dagelijks leven. "We worden er niet zo ziek van dat we naar het ziekenhuis moeten zoals in India en China. Maar luchtvervuiling beïnvloedt wel onze keuzes, productiviteit en dus ook ons stemgedrag", vertelt hoofdonderzoeker Nico Pestel aan NU.nl.
Pestel onderzocht samen met zijn collega's het stemgedrag bij zestig Duitse landelijke en lokale verkiezingen en combineerde deze data met de luchtkwaliteit op de verkiezingsdagen. De onderzoekers keken niet naar het percentage stemmen voor een bepaalde partij maar naar twee groepen: stemmen op de huidige regering, dus de bestaande situatie, en stemmen op de oppositie, dus tegen de bestaande situatie.
"Op dagen dat de luchtvervuiling erger is, blijken mensen slechter gehumeurd te zijn en minder tevreden zijn met de bestaande situatie, ofwel de status quo", legt Pestel uit. Daarom zijn mensen op verkiezingsdagen met een slechte luchtkwaliteit eerder geneigd om op de oppositie te stemmen.
Volg de wetenschap
Luchtvervuiling beïnvloedt waarschijnlijk ook andere keuzes
Eerder onderzoek toonde al aan dat het inademen van vervuilde lucht onze negatieve emoties versterkt, dat we andere beslissingen maken en dat we meer fouten maken. Zo presteren schakers veel slechter, scoren studenten minder punten tijdens examens en maken beurshandelaren minder winst.
Vanwege die eerdere resultaten was Pestel benieuwd of ook ons stemgedrag wordt beïnvloed. En dat vermoeden bleek te kloppen. De onderzoekers hebben voor eventuele andere invloeden, zoals de economische situatie in een district en het weer, gecontroleerd. Daardoor weten ze zeker dat het aangetoonde resultaat echt het effect is van luchtvervuiling.
Hoewel dit onderzoek alleen in Duitsland is uitgevoerd, denkt Pestel dat de kans groot is dat dit effect ook in Nederland en andere landen geldt. "Ook heeft luchtvervuiling waarschijnlijk invloed op andere keuzemomenten waarin je kiest voor de status quo of juist voor verandering."
Maatregelen tegen luchtvervuiling belangrijk
Luchtvervuiling heeft dus onbewuste, maar grote politieke gevolgen, stellen de onderzoekers. Bij een vuile lucht maakt de oppositie meer kans.
Het is volgens Pestel daarom belangrijk om bewust te zijn van dit effect. De maatregelen tegen luchtvervuiling die worden genomen zijn volgens de onderzoeker dus niet alleen om gezondheidsredenen, maar ook vanwege dit soort effecten "heel belangrijk".
"Als beleidsmakers hier iets mee willen, is het aan te bevelen om de maatregelen aan te scherpen. Daar is binnen de Europese Unie ook discussie over", aldus Pestel.