Hoe slachtoffer van verkrachting Amanda Nguyen zelf de wet herschreef

Den Haag

Als oprichter van Rise, een Amerikaanse organisatie die zich inzet voor bescherming van de rechten van verkrachtingsslachtoffers, hoort Amanda Nguyen geregeld persoonlijke verhalen van seksueel geweld aan. De getuigenissen zijn als een last op haar schouders – en tegelijkertijd voeden ze haar wil om te blijven doen wat ze doet.

De 27-jarige Nguyen is een ervaringsdeskundige. Vier jaar geleden overleefde ze een verkrachting. Een verschrikkelijke gebeurtenis, die haar leven voor altijd heeft getekend. Toch ervoer ze het proces erna als nog zwaarder. Hoewel de dader nog niet opgepakt was, kwam Nguyen er tot haar grote verbazing achter dat haar verkrachtingskit met afgenomen DNA-materiaal in de VS stilletjes vernietigd zou worden als ze niet elke zes maanden een verzoek om verlenging zou indienen.

Ondanks dat ze bijgestaan werd door een hoogleraar in de rechten van Harvard University, kostte het haar veel moeite om erachter te komen waar haar DNA-materiaal überhaupt werd bewaard. Nguyen: ‘Na een lange, pijnlijke zoektocht wist ik eindelijk wat mijn rechten waren en waar de verkrachtingskit zich bevond. Het zou niet zo moeten zijn dat een overlevende dat zelf moet uitzoeken.’

unaniem

De jonge activiste doet haar verhaal in het World Forum in Den Haag. Daar is ze een van de sprekers op de internationale conferentie One Young World, waar ruim 1800 jongeren uit 190 landen samen naar oplossingen zoeken voor mondiale problemen als klimaatverandering en mensenrechtenschendingen.

Na haar verkrachting voelde Nguyes zich ‘bedrogen’ door het Amerikaans strafrechtelijk systeem. Daarin stond ze niet alleen: ‘Een van de redenen dat overlevenden van seksueel geweld geen aangifte doen, is dat ze geen vertrouwen hebben in het systeem dat is ingesteld om hen te beschermen.’

Ze besloot dat ze twee keuzes had: ‘Ik kon de ongerechtigheid accepteren óf de wet herschrijven.’ Nguyen koos voor het laatste. Ze richtte de mensenrechtenorganisatie Rise op en schreef een federaal wetsvoorstel dat basisrechten voor verkrachtingsslachtoffers garandeert. Belangrijkste punten daarin: bewijsmateriaal mag niet vernietigd worden voordat de verkrachtingszaak verjaard is, overlevenden hoeven niet meer te betalen voor de aanleg van een verkrachtingskit en krijgen standaard een kopie van het politierapport en van hun medische verslagen.

Het Amerikaans Congres stemde twee jaar geleden unaniem voor de wet – waarna ook negentien staten soortgelijke wetten ontwikkelden.

genezing

Nguyens werk wordt op internationaal gebied erkend: deze zomer kreeg de activiste te horen dat ze genomineerd is voor de Nobelprijs van de Vrede van 2019.

Klaar is ze echter nog niet: met haar organisatie probeert ze nu de Verenigde Naties op te roepen een resolutie aan te nemen die verkrachtingsslachtoffers wereldwijd rechten biedt. ‘Hoewel het rechtssysteem bij mij gefaald heeft, geloof ik nog steeds in de verandering die het wetgevingsproces kan bieden.’

Ze moedigt ook bewegingen als #MeToo aan om het onderwerp op de kaart te zetten: ‘Bij een verkrachting wordt iemand de macht over zijn leven ontnomen. Het is fantastisch als een groep overlevenden gezamenlijk besluit daartegen te strijden en gerechtigheid te eisen. Dat werkt genezend.’ <