Direct naar artikelinhoud
Opinie

Staar je niet blind op de zin en onzin van 'cash for car'. Het is slechts een onderdeel van een breder plan

Egbert Lachaert (Open Vld).Beeld Eric de Mildt

Egbert Lachaert is parlementslid namens Open Vld.

Begin 2016 stelden de Vlaamse liberalen voor om eigenaars van een bedrijfswagen de keuze te bieden hun wagen om te zetten in nettoloon. Inmiddels hebben de vier meerderheidspartijen dit recept overgenomen op regeringsniveau. De regering wil hiermee een antwoord bieden op de jaarlijks terugkerende kritiek van onder meer de OESO dat ons land de files subsidieert door fiscaal voordelige bedrijfswagens toe te kennen. Met het 'cash for car'-principe willen we werknemers verleiden om andere mobiliteitskeuzes te overwegen en niet enkel te kiezen voor de wagen.

'Cash for car past' in een bredere logica om mensen uit te betalen in geld, in plaats van in voedselbonnen, ecobonnen, en ja ook salariswagens. Mensen kunnen zelf bepalen wat ze met hun zuurverdiende centen doen. De overheid moet geen fiscale systemen in het leven roepen om deze of gene lobbygroep te dienen. Zoals bleek uit de episode van de ecocheque – een voordeel van amper 250 euro per jaar - is het afschaffen van een koterij evenwel moeilijker dan gedacht. Het mobiliteitsbudget mag zich aan dezelfde weerstand verwachten. We bereiden ons dan ook maar beter voor met goede argumenten.

Zoals bleek uit de episode van de ecocheque – een voordeel van amper 250 euro per jaar - is het afschaffen van een koterij evenwel moeilijker dan gedacht. Het mobiliteitsbudget mag zich aan dezelfde weerstand verwachten

Sommigen categoriseren 'cash for car' als een nieuwe vorm van fiscale koterij, maar dat is het allerminst wanneer het systeem intelligent wordt ingezet. Het principe maakt immers deel uit van een breder pakket. Ook die andere onderdelen moeten we realiseren om er een echt succes van te maken. Zo stelden we voor dat de sociale partners voor alle werknemers een mobiliteitsbudget zouden laten groeien. Dit moet het mogelijk maken op lange termijn het gunstregime voor bedrijfswagens te laten uitdoven in ruil voor extra nettoloon voor iedereen. Vandaag zou een abrupte afschaffing van het systeem, zoals bijvoorbeeld Groen dat voorstelt, ertoe leiden dat werknemers met een bedrijfswagen honderden euro’s loon zouden inleveren en anderen zouden winnen. Voor zo’n onteigening passen wij. Het gunstregime inleveren voor een lastenverlaging op loon kan pas als iedereen ongeveer een gelijkaardig voordeel aan wagens en mobiliteitsbudget geniet.

Ook moet het mogelijk zijn voor werkgevers, conform het advies van de sociale partners, om zelf slimme mobiliteitsoplossingen uit te denken via een virtueel budget dat je kan inzetten voor pakweg een fiets of treinabonnement. Dit moet voor ons wel aanvullend zijn op 'cash for car'. Beide systemen moeten mogelijk zijn. Een cashcomponent in het mobiliteitsbudget werkt immers motiverend om het aantal verplaatsingen terug te dringen. Het dwingt mensen om na te denken over hun mobiliteitskeuze en de rekening te maken. Wie zich minder verplaatst of dichter bij het werk gaat wonen, mag daarvoor financieel beloond worden. Dat resulteert immers in minder files en een kleinere ecologische voetafdruk.

Om de milieuoverlast te verminderen, stelden we als laatste onderdeel voor om sterk in te zetten op een groener bedrijfswagenpark. De komende jaren wordt niet geraakt aan het systeem van de bedrijfswagen. Maar wie in de toekomst van het fiscaal voordeel wil genieten, moet wel kiezen voor een duurzame wagen. Dat is niet meer dan logisch en ligt in lijn met het Vlaams beleid van minister Tommelein. Vervuilende bedrijfswagens kunnen we toch niet langer fiscaal ondersteunen? Vanaf 2022 daalt de tegemoetkoming voor vervuilende wagens om vanaf 2027 volledig te verdwijnen. Vandaag leg ik daarvoor een wetsvoorstel neer. We voorzien een duidelijk kader voor de autosector, leasingmaatschappijen en werknemers.

Vervuilende bedrijfswagens kunnen we toch niet langer fiscaal ondersteunen?

Tot slot moet voor de overheid de hele operatie budgetneutraal blijven. De vakbonden schreeuwen steeds moord en brand dat een verlaging van lasten op arbeid of het vervangen van voordelen door extra netto nefast is voor de financiering van de sociale zekerheid. Ze vergeten daarbij wel dat ze zelf de scheppers zijn van allerlei netto-voordelen in de vorm van cheques, bonussen, premies... waarop evenmin sociale bijdragen worden betaald. Bovendien is het niet meer dan logisch dat we in een tijd van robotisering de lasten op arbeid verder verlagen omdat die tewerkstelling doden. Voor de financiering van de sociale zekerheid moeten we alternatieven voorzien. De nieuwe Financieringswet Sociale Zekerheid die het parlement eerder dit jaar stemde, anticipeert hierop. De vakbonden waren… tegen. Het ontbreekt hen in dit debat werkelijk aan enige consequentie en toekomstvisie.

Slotsom: staar je niet blind op de zin en onzin van 'cash for car'. Het is slechts een onderdeel van een breder plan. Laten we dit integraal uitrollen. We zijn dat aan onszelf verplicht. Die klimaatdoelstellingen moeten we halen en de fiscaliteit moet eenvoudiger.