Schrik niet: anderhalf miljoen Belgen nemen volgens de laatste cijfers cholesterolremmers. Officiële naam: statines. Bij de bevolking ouder dan 40 jaar gaat het om één op de vier. De pillen worden vooral preventief gebruikt. Door mensen dus die nog niet ziek zijn, maar wel een verhoogde LDL-cholesterol (of slechte cholesterol) hebben, en zo meer risico lopen op een beroerte of hartaanval. De medicatie is op de markt sinds de jaren 90, het aantal gebruikers steeg sindsdien snel: van nog geen half miljoen Belgen naar anderhalf miljoen in 2012. Daarna bleef het aantal stabiel. Veel heeft te maken met de prijs, die sinds de beginjaren enorm is gezakt. “Veel van de Belgen die de pillen nemen, heeft er eigenlijk geen baat bij”, zegt Chris De Laet van het Federaal Kenniscentrum Gezondheidszorg (KCE). Dat publiceerde gisteren een nieuw rapport over het thema. “Uit ons onderzoek blijkt dat de medicatie veel te lichtzinnig wordt voorgeschreven.”

Te vaak wordt de logisch eerste stap in de behandeling overgeslagen, zegt De Laet. Een gezonde(re) levensstijl biedt gelijkwaardige voordelen, “maar een pil voorschrijven is makkelijker dan iemand doen stoppen met roken, of gezonder doen eten”. De medicatie is wel degelijk nuttig. Over het algemeen verkleint het risico op een hartinfarct met 36 procent. Maar het nut is niet bij iedereen zo groot, terwijl iedereen wel evenveel kans heeft op bijwerkingen.

Wat ook opvalt: cholesterolremmers worden zelden genomen zoals het hoort, namelijk elke dag een pil over een lange periode. “De therapietrouw is slecht bij meer dan de helft van de gebruikers. Eén op de vijf haalt niet eens een tweede doos.”

Voor het KCE is dat het bewijs dat er onvoldoende wordt nagedacht over de pillen. De experts hopen dat dit binnenkort verandert. “Wie op dit moment statines neemt en zich afvraagt of dat wel zinvol is, stapt het best naar zijn dokter”, zegt De Laet. De experts werken aan een nieuw hulpmiddel voor dokters. Dat moet ervoor zorgen dat patiënten beter geïnformeerd worden over zowel voor- als nadelen, én over de alternatieven.