Je bent 30 en je kunt al niet meer mee? Dan kun je terecht in dit resort

In een luxeresort in de Mexicaanse staat Baja California Sur was het volop bekomen van een dagje delen hoe moeilijk het is om ouder te worden. Sommige deelnemers ijsbeerden bij valavond piekerend langs de Pacific Coast. Andere namen hun toevlucht tot de bibliotheek van het resort, waar ze een keuze konden maken uit categorieën als ‘Wat de dood ons leert over het leven’ en ‘De onverwachte geneugten van de ouderdom’.

De volgende dag plakten de deelnemers briefjes op borst, armen en gezicht over de ongemakken van het ouder worden, die ze daarna in het vuur gooiden. Er waren ook therapeutische sessies over intergenerationele samenwerking en de aanvaarding van de dood.

Dat sommigen in het luxeoord dertigers en veertigers waren, leek niemand vreemd te vinden.

Het resort, de Modern Elder Academy, ligt in El Pescadero in Mexico en ging in november vorig jaar open. Gasten checken niet in en uit zoals bij een traditioneel kuuroord. Ze doen een ‘aanvraag’ voor een programma van een week en betalen als ze aanvaard worden 5.000 dollar (4.400 euro) voor een kamer en drie maaltijden per dag.

Modern Elder werd gesticht door een ex-hotel­uitbater die ondernemer in Silicon Valley was geworden. Het richt zich op werkers in de digitale economie, meer bepaald zij die het gevoel hebben dat de software altijd sneller wordt terwijl zij trager worden, hoe oud ze in werkelijkheid ook zijn. De ‘tech’ is een plek waar investeerders liever geen ondernemer financieren die vóór Operation Desert Storm is geboren, waar Intel een onderzoek van de Equal Employment Opportunity Commission tegen zich heeft lopen wegens leeftijdsdiscriminatie, en waar reuzen zoals Google en IBM met de regelmaat van de klok aankijken tegen groepsgedingen van werknemers die de 40 gepasseerd zijn.

In en rond San Francisco heerst de opvatting dat tech­banen nood hebben aan een lenige, associatieve geest en een appetijt voor risico’s. Beide deemsteren weg met de leeftijd. En naarmate de arbeids­ethos van Silicon Valley ook de Amerikaanse arbeids­ethos wordt, duiken die attitudes in alle sectoren van de Amerikaanse arbeidsmarkt op. Almaar meer werkende mensen bevinden zich in de vreemde positie dat ze als oud gebrandschat worden, terwijl ze nog vrij jong zijn. En Modern Elder grijpt dat gat in de markt aan om hen workshops aan te bieden over omgaan met de ouderdom, zeelucht­yoga en toegang tot een sjamaan.

Kom naar Baja, klinkt het verkooppraatje. Oud worden is zwaar, zeker als die oude jaren al beginnen op je 30ste.

Chip Conley was verrast toen hij besefte dat hij in de ogen van zijn collega’s oud was. We spreken over 2013, en hij was 52. Hij had een verleden als hoteluitbater – Conley richtte in 1987 de boetiekhotelketen Joie de Vivre op en had een hoop iconische hotels op zijn naam staan – maar was gaan werken voor Airbnb, de start-up uit San Francisco die de sector van de verblijfsaccommodatie op stelten zette.

Zijn jongere collega’s begonnen hem ‘the elder’ – de oudere – te noemen. Conley, die als twintiger het beste party­motel van San Francisco opzette en een vaste klant op Burning Man en in het plaatselijke nachtleven is, was een beetje verward maar berustte. “We zijn allemaal op weg om oudere te worden”, zegt Conley. “Als je 40 bent en omringd wordt door 25-jarigen, dan ben je een oudere.”

Maar het moeilijkste was de eenzaamheid. Hij was de oudste persoon die hij dagenlang op het werk te zien kreeg. “Dat kan vreemd gaan aanvoelen”, zegt hij.

Airbnb groeide, zijn aandelen rendeerden en Conley besloot een nieuw hotel op te richten met een simpele premisse: de term ‘elder’ omarmen. Hij vond een lap grond ongeveer 70 kilometer van Cabo San Lucas, en zette zich aan het werk. Hij nam een huis onder handen, een imposante Mexicaanse haciënda met grote houten deuren, een fontein en een binnenplaats. Er zijn achttien kamers, waarvan een paar rond het zwembad liggen. De keuken, woonkamer en een lange houten tafel buiten zijn gemeenschappelijk. Je hebt een mooi uitzicht op het strand.

Toen Conley vrienden begon uit te nodigen als proefkonijnen, had hij een publiek van 45- tot 60-jarigen voor ogen. Maar na de aankondiging van de publieke opening in de herfst van vorig jaar stelde hij tot zijn verbazing vast dat ook dertigers interesse toonden. In de negen sessies die hij tot dusver georganiseerd heeft in Modern Elder was de oudste deelnemer 74 en de jongste 30. Het gemiddelde was 52 jaar.

“Mensen voelen zich op jongere leeftijd irrelevant, vooral op plekken als Silicon Valley”, zegt Conley. “Maar ze gaan langer leven, en dat veroorzaakt verwarring en stress. Iedereen vraagt zich af: wat nu?”

Middernacht om negen uur

In november reisde een groep van zestien mensen tussen 37 en 67 jaar naar El Pescadero voor de eerste sessie in Modern Elder. Ik sloot me bij hen aan. In het busje dat op onverharde weg naar ons verblijf reed, uitte Cheryl Crippen, een 50-jarige professor klinische psychologie, haar bezorgdheid. “Ik ben niet het zweverige type. Mijn moeder zei: drink geen Kool-Aid en blijf weg van Jim Jones-toestanden (sekteleider, man achter de massazelfmoord in Jonestown in Guyana in 1978, red.). Maar ik had een week nodig om na te denken. Ik heb nog 40 jaar te gaan. Wat nu? Er moet toch altijd iets zijn om naar uit te kijken, nee?”

Tegen haar studenten vertelde ze dat ze op reis ging voor haar werk.

Conley – slank, pezig, geschoren kruin, helblauwe ogen – begroette iedereen aan de deur in mouwloos shirt en op teenslippers. De zegeningsceremonie door de sjamaan zou dinsdag plaatsvinden, zei hij, en er bestond een mogelijkheid om privésessies te volgen, wat hij ten zeerste aanbeval. (Bij een ervan moest je op een klif zitten en het uitschreeuwen.) Crippen oogde nerveus.

’s Avonds dronken de deelnemers bier en wijn op de veranda. Personeel stak kaarsen tegen de muskieten aan, en ik vroeg een paar gasten waarom ze gekomen waren.

“Ik nader de 50 en werk voor een software­bedrijf”, zei Tracy Stevens (48). “Mijn collega’s zijn 30 en ik ben bijna 40”, zei Margareet Paauwe. “Marketing ging vroeger over aanvoelen. Nu draait het allemaal om data, en ik moet mee met de snelheid van de data. Ik voel me daardoor ouder.”

Mensen die nu halverwege de 30 zijn, groeiden op tijdens de digitale revolutie. Veel oudere millennials hadden tot ze in het middelbaar zaten thuis geen internet en gingen pas aan de universiteit op sociale netwerken. Ze hadden pas een iPhone toen ze begonnen te werken. Met de komst van Generation Z op de werkvloer, beseffen de millennials pas hoe een echte digital native eruitziet.

Hun bezorgdheid is terecht. In Silicon Valley wordt het na je 34ste moeilijker om een job te vinden, bleek in 2017 uit een studie van Visier, dat onderzoek doet naar personeelsbeleid. De mediane leeftijd van werknemers van Facebook, LinkedIn en SpaceX is 29, volgens een recente analyse van PayScale, een website die informatie over salarissen verstrekt.

In Modern Elder zijn velen ietwat vaag over hun leeftijd. Een vrouw zei dat ze “weldra 39 zal zijn”, een andere was “bijna 42”, een derde “naderde met rasse schreden de 50”. Sommigen zeiden dat ze waren gekomen omdat ze dachten dat een vakantie serener zou verlopen zonder 20-plussers in het gezelschap. “Ik wilde niet moeten denken: o, dat wordt weer elke dag een modeshow”, zei Libby Wann (38). “Het is ontspannend te weten dat je met een groep oudere mensen bent. Je hebt niets te bewijzen.”

Voor avondeten was er pasta met vlees – Modern Elder is geen gezondheids- of detox­retraite. Iedereen begon al snel te geeuwen. “Voor mensen die denken dat het al 11 uur is – Ik ben moe! –, het is nog maar 8 uur”, zei Conley. Hij wilde dat ze wisten dat het oké was om vroeg naar bed te gaan. “In Baja is het om 9 uur middernacht.”

Op de tweede dag van de retraite verzamelde iedereen om 7 uur ’s ochtends in de woonkamer, waar de tafels vol lagen met witte lelies. “Als samenleving zijn we er goed in mensen te helpen overgangsperioden door te komen: quinceañera (feest van de 15-jarige meisjes, red.), afstuderen, trouwen, geboortefeestje”, zei Conley. “Maar tussen dat geboortefeestje en de begrafenis? Nada. Wat wij doen, is een plek creëren voor de middelbare leeftijd.”

(lees verder onder de foto)

Om beurten deelden we emotionele momenten. Conley had het over een recente kankerdiagnose. Crippen vertelde over een kattenasiel dat ze thuis uitbaat. Anderen praatten over een scheiding. Een paar grapten dat ze niet zeker wisten of ze in de menopauze zaten.

Elke deelnemer kreeg een map met het weekschema. Donderdag zou er een sessie over millennials plaatsvinden. De illustratie was van een jonge man met gezichtsbeharing met in zijn hand een wegwerpkoffiebekertje. Op een ander blad stond een regenboog die het levensverloop weergaf. Het begon met de ‘groeimodus’ (0-15 jaar), geïllustreerd door een ei. Aan het eind stond de ‘lichamelijk oudere’, geïllustreerd door een vlinder. Daarna stond er alleen nog een bloem – de ‘elderflower’ (bloem van de vlier). “De bloem van een mens”, noemde Conley ze. Hij voegde eraan toe dat vlierbessensap heel gezond is.

Sommige deelnemers zeiden dat hun vrienden moeite hadden met het woord. “Mensen interpreteren het woord ‘elder’ als iemand die oud, bejaard is”, zei Lorenzo Jones (55), een coach van kader­personeel. “Tijd om op stal te gaan, laat ons het maar overnemen. Maar ‘elder’ in deze context heeft een heel andere betekenis. Voor mij betekent het relevant zijn.”

Veel deelnemers zeiden dat ze het er moeilijk mee hadden dat de leeftijd hen overviel. “Ik ben altijd de jongste geweest, en het verbaast me enigszins dat ik gewoon oud aan het worden ben”, zei Libby Wann wat later in de contemplatietuin. “Mensen klampen me aan voor advies, en ik beschouw mezelf ook als iemand met genoeg levenservaring om door te geven.”

Geen yoga, gewoon liggen

Conley hield een open keuken, we werden aangemoedigd vrij dingen te eten (amandelen, pruimen, dadels) en zelf de afwas te doen. Hij deelde ook teenslippers van Modern Elder uit. Op de zool van de ene stond ‘GROW’, op de andere ‘WHOLE’. Mensen deden ze aan en wandelden naar het strand.

Stevens stelde vast dat praten over oud worden energie geeft. “Ik denk helemaal niet aan de dood”, zei ze. “Ik denk aan het leven dat nog voor me ligt.”

Na de strandmeditatie (“Ons lichaam is gemaakt van water en mineralen en we zitten hier met water en mineralen”, zei de gids) ging de groep op zoek naar stokken. Die staken ze aan de vloedlijn in het zand, waardoor een muur van stokken ontstond. De hele week zagen we ze vallen naarmate het wassende water ze uit het zand trok en één voor één mee naar de open zee voerde.

Volgens Conley was dat het belangrijkste symbool.

De volgende ochtend was er opnieuw een kring, en werd er opnieuw gedeeld. De voornaamste activiteit die dag, zei Conley, was “een zuivering door vuur”. Toen het zover was, vulden Conley en zijn assistenten de tafel met kleefbriefjes waarop angsten van ouder wordende mensen stonden geschreven. De ouderen moesten er briefjes uit pikken die op hen van toepassing waren, en die op hun borst kleven.

Stevens nam ‘Millennials heersen over de wereld’ en ‘Ik zou graag een digital native zijn’. Jeff Hamaoui (47), vormingsdirecteur bij Modern Elder, schreef zijn eigen boodschap: ‘Ik ben niet praktisch of handig’. Anderen beplakten hun borst en armen met briefjes. ‘Ik ben bang om als oude vrouw of man over straat te lopen.’ ‘Ik ben te oud om nog iets nieuws te proberen.’ ‘Ik word alsmaar onzichtbaarder.’

De groepsleden wandelden stilletjes door elkaar en lazen elkaars briefjes. Eén voor één namen ze de briefjes af en verbrandden ze in een vuurkorf op de veranda.

De lunch bestond uit linzensoep, bier en kaas.

Om 17.30 uur was het tijd voor ‘helende yoga’. Een lichte paniek maakte zich meester van de groep, waaruit bleek dat dit volkje niet vertrouwd was met de bezinningscultuur. “Voor mensen die bang zijn voor yoga”, zei Conley, “dit ís geen yoga, het is gewoon liggen.”

De lesgever, Teddi Dean, had lang, verwilderd blond haar. “Erken dat je in een lichaam zit, erken het gewicht van je lichaam”, zei hij, terwijl de zon onderging.

Conley had de dagen vol activiteiten en kringgesprekken gestoken.Om elkaar het woord te geven, gaven ze een lange, knoestige stok door met diepe gaten in, zoals een Zwitserse kaas. Al snel lieten velen hun reserves varen. Er werd geweend. Anderen zeiden dat ze bepaalde dingen voor het eerst deelden. Een van de deelnemers meldde dat hij terminale kanker had en dat velen thuis dat niet wisten.

Een nieuw kringgesprek, deze keer over ‘limiliteit’ (transitie). Hamaoui zei: “Ik heb het gevoel dat ik het gewoon niet begrijp. Ik kijk naar YouTube-sterren en zo, en ik kan er intellectueel wel bij, maar emotioneel niet.” In de kring klonk instemmend gemompel. Niemand had iets met YouTube-sterren, en dat was oké. Er was een groeiend gevoel van empowerment, camaraderie – bijna rebellie. Conley zei dat ze de term ‘elder’ opnieuw moesten opeisen, zoals de holebi­gemeenschap de term queer opnieuw had opgeëist. “Het maatschappelijke discours komt hierop neer: de middelbare leeftijd is een crisis, en na een crisis blijf je gehavend achter”, zei Conley. “Maar mensen zijn juist gelukkig als zestiger en zeventiger, dus waarom bereiden we ons daar niet op voor?”

Later die week kreeg Caroline Czirr (49), een merkmanager uit Colorado, de praatstok in handen. “Dit voelt goed aan”, zei ze. “Ik word volgende maand 50, en ik was van plan met vrienden uit eten te gaan.” Ze verheft haar stem. “Maar nu wil ik taart. Ik wil champagne. En ik wil een deejay. En ik wil in een café een vent versieren.”

Conley heeft uitbreidingsplannen. Zo gaat hij een rust­instelling in de buurt van El Pescadero bouwen. Hamaoui, die verantwoordelijk is voor het project, zegt dat het gebouw gericht is op zowel kort als permanent verblijf. Hij en Conley zien het als een ‘intergenerationele gemeenschap’, zei hij op een avond, achterovergeleund op de veranda van Modern Elder.

Hij verwacht dat er ook millennials op af zullen komen.

© The New York Times