In ons land gaan vrouwen steeds vaker aankloppen bij de gynaecoloog met vragen over de betrouwbaarheid van condooms en mogelijke nevenwerkingen van de pil. Dat blijkt uit een uitgebreid onderzoek van de Franstalige mutualiteit Solidaris.

“Er is een grote beweging gemaakt van de pil naar het spiraaltje”, zegt Johan Van Wiemeersch, gynaecoloog bij GasthuisZusters Antwerpen (GZA). “Heel wat vrouwen hebben geen zin meer om iedere dag aan die pil te denken, of ze merken een negatief effect op hun libido, en kiezen daarom voor een alternatief.”

Welke alternatieven zijn er dan zoal op de markt?

Naast alternatieven zoals condooms en de anticonceptiering, zetten gynaecologen dikwijls het spiraaltje in de kijker. Daarbij zijn er twee keuzes: een hormonaal spiraal en een hormoonvrij spiraal.

Hormonale spiraaltjes bieden een langdurige bescherming en moeten pas na vijf jaar vervangen worden. Wie een hormonaal spiraaltje heeft, wordt meestal niet meer ongesteld.

Hormoonvrije koperspiraaltjes zijn goed voor vijf jaar. Met een hormoonvrij spiraal word je elke maand ongesteld. Je natuurlijke cyclus loopt dus honderd procent natuurlijk door.

Nieuw in de categorie van de hormoonvrije koperspiraaltjes is het bolvormige spiraaltje IUB. Dat is het kleinste spiraaltje op de markt en bestaat uit een draad met vormgeheugenlegering waarop zeventien koperen kraaltjes zijn verdeeld.

“Eenmaal in de baarmoeder neemt de IUB de vorm aan van een bolletje met een diameter van vijftien millimeter”, zegt Israëlisch uitvinder en gynaecoloog Ilan Baram. “In tegenstelling tot klassieke spiraaltjes, die de vorm van een T hebben, heeft de IUB geen harde of uitstekende delen.”

Hebben spiraaltjes dan geen nadelen, in vergelijking met de pil?

Elk anticonceptiemiddel heeft nevenwerkingen, dat is ook het geval bij een spiraaltje. Er is wel een groot verschil tussen hormonale spiraaltjes en hormoonvrije spiraaltjes.

“De belangrijkste bijwerkingen bij hormonale spiraaltjes zijn pijnlijke, gespannen borsten en acne”, zegt gynaecoloog Van Wiemeersch. Ook onregelmatig bloedverlies kan optreden.

De meest voorkomende bijwerkingen bij hormoonvrije spiraaltjes zijn zwaardere en langere menstruaties, en wat bloedverlies tussen de menstruaties door. Die bijwerkingen verminderen in het algemeen wel na twee à drie maanden. Dat is de tijd die nodig is om je baarmoeder te laten aanpassen aan een intra-uterien spiraaltje.

Maar, waarom hormonen als het ook zonder kan?

Kies ik voor anticonceptie met of zonder hormonen? Ook die vraag speelt bij een grote groep vrouwen in ons land. De stem van vrouwen die een hormoonvrij middel willen wordt steeds luider. Zij koppelen hormonen vaak aan opstoten van acne, minder zin in seks, gewichtstoename en stemmingswisselingen.

“Toch is het soms echt aangewezen om voor hormonale anticonceptie te kiezen”, zegt gynaecoloog Baram. “Neem nu vrouwen die telkens met pijnlijke of zeer zware menstruaties te kampen hebben. Zij doen er zeker goed aan om voor hormonen te kiezen. Het hormoonvrije spiraaltje biedt voor hen niet echt een oplossing. Ook wie met acne kampt door een hormonale disbalans, kan beter zijn met een hormonale variant.”

Is een spiraal een optie voor vrouwen van iedere leeftijd?

Artsen waren lange tijd weigerachtig om een spiraaltje te plaatsen bij erg jonge vrouwen of vrouwen zonder kinderen. Men geloofde toen zelfs dat een spiraal onvruchtbaarheid kon veroorzaken.

Met de komst van de nieuwe generatie spiraaltjes - met én zonder hormonen - is dat niet meer het geval. “Een spiraaltje is een prima middel voor jonge vrouwen die een veilige en langdurige oplossing zoeken. Zodra hun cyclus geregeld is, bied ik het aan als optie”, zegt Van Wiemeersch.