‘Kijk naar leefbaarheid bij schrappen van zorg in de regio’

Den Haag

Wat is het probleem?

‘Zorg moet beschikbaar, betaalbaar én bereikbaar zijn. Met name in de regio is dat een grote uitdaging. De specialistische zorg in Drenthe staat onder druk, er zijn te weinig huisartsen in de regio Leeuwarden, de apothekersvoorziening in de Hoeksche Waard staat onder druk, en in Zeeland gaat de komende tien jaar de helft van de huisartsen met pensioen. Het is elke keer een andere regio, maar de vraag blijft hetzelfde: hoe houd je in de regio de zorg bereikbaar? Iedereen begrijpt dat als je heel specialistische zorg nodig hebt, je daar soms verder voor moet reizen. Maar 80, 90 procent van de acute zorg is niet complex. Voor de ‘normale dingen’ moeten mensen in hun eigen regio terechtkunnen.’

Hoe komt het dat de zorg in de regio onder druk staat?

‘Doordat het inwonertal krimpt, bijvoorbeeld. Maar ook zogenoemde kwaliteitskaders van de sector zelf, zetten de zorg onder druk. Ook wij willen niet dat de zorgkwaliteit in sommige regio’s slechter is, maar soms kan zorg ook op een andere manier worden georganiseerd.’

Want die kwaliteitskaders hebben tot gevolg dat bepaalde afdelingen in ziekenhuizen moeten sluiten?

‘Ja, bijvoorbeeld omdat een ziekenhuis het niet meer georganiseerd krijgt, of de financiering niet voor elkaar krijgt. Maar wij vinden dat behalve naar het budget, ook meer naar de leefbaarheid moet worden gekeken. Wat betekent het voor huisartsen als een bepaalde afdeling sluit? Of wat betekent het voor het ziekenhuis waar mensen dan naartoe moeten? Er wordt soms gezegd: mensen moeten voor een bevalling maar naar het andere ziekenhuis, terwijl het de vraag is of daar wel voldoende capaciteit is. Ook wordt te gemakkelijk over afstanden heen gestapt. Mensen denken dat ze voorbij Bergen op Zoom al in Zeeland zijn, maar Vlissingen ligt dan nog zestig kilometer verderop. Om al die aspecten mee te wegen, moet er een leefbaarheidstoets komen voor het zorgaanbod in de regio. Ook wil ik specialisten-in-opleiding stimuleren om stage te lopen in een regionaal ziekenhuis.’

Maar er is krimp in sommige regio’s. Mag dat van u gevolgen hebben voor het zorgaanbod?

‘Wij zeggen niet dat de wereld niet mag veranderen. Bovendien zijn er ook technologische ontwikkelingen die kunnen helpen de zorg dicht bij mensen te houden. Maar eerst moet per regio in kaart worden gebracht wat de zorgbehoefte is. In krimpregio’s is vaak sprake van vergrijzing; dat heeft ook gevolgen voor de zorgvraag. Het aanbod moet daar bij passen. In de zorg moet dus beter worden ingespeeld op demografische ontwikkelingen.’

Wat vindt uzelf het beste idee uit uw nota?

‘Dat de regio meer ruimte krijgt om de zorg zélf te organiseren. Groter is niet altijd beter; vandaar die leefbaarheidstoets bij wijzigingen in het regionale zorglandschap. Een van de ideeën is dat er regionale netwerken komen, waarin topklinische én regionale ziekenhuizen samenwerken. Dat kan zelfs grensoverschrijdend.’