Sterke start van maestro Ono bij het Brussels Philharmonic

BRUSSELS PHILHARMONIC, KAZUSHI ONO

Scriabin. Symphony no. 2

Evil Penguin Classic

Skrjabins tweede symfonie staat met anderhalf been in de 20ste eeuw, getuigen de tonaliteit die uit haar voegen barst en de vormstructuur die zich onttrekt aan klassieke geplogenheden. Ook op het vlak van sfeer en storytelling kleurt de componist buiten de lijntjes: vier delen waarin geworsteld wordt met hel en verdoemenis bollen op tot een met vreugde overladen slotdeel – Skrjabins visioen van de mensheid die triomfeert over het lot. Overrompelende symfonie naar wagneriaanse snit: het terrein bij uitstek waarop een straf orkest en een slagvaardige dirigent het verschil kunnen maken.

En dat doen ze ook, Brussels Philharmonic en zijn nieuwe leidsman Kazushi Ono, die met deze plaat een Skrjabin-reeks uit de startblokken duwen. Ono regisseert als de detaillist die hij is, het orkest laat zich opzwepen tot Skrjabins muziek in haar eigen slipstream gaat kolken. Klanken en frasen worden zo gespatialiseerd dat thematische spelletjes alle ruimte krijgen en een ruim bemeten registerwerking drijft de contrastwaarden op tot het maximum. Onze poulain was hij nog niet, Skrjabin, maar deze collectie zou daar wel eens verandering in kunnen brengen.(sta)

_____

Feico Deutekom laat de ‘Etudes’ van Glass niet als studiewerk klinken

FEICO DEUTEKOM

Etudes for piano

Orange Mountain Music

Pianist Feico Deutekom is een absolute specialist in het oeuvre van Philip Glass. Hij is een veel gevraagd begeleider voor Koyaanisqatsi en mocht zelfs al het klavier met de componist delen. Zijn nieuwste opname van de Etudes for piano verschijnt bovendien op Orange Mountain Music, een label dat in het leven is geroepen om al dat Glass-werk met de nodige zorg te behandelen. We zitten dus ontegensprekelijk met een expert.

Die vakkennis biedt Deutekom wel wat vrijheden. Bijvoorbeeld om deze oefenstukken niet chronologisch (en integraal) uit te voeren, maar kriskras door de tijd te springen. Hij vertaalt daardoor minder het gevoel van de evolutie van Glass’ stijl naar een eindpunt, maar toont net dat diens kernideeën er altijd hebben ingezeten. Bovendien focust Deutekom niet overmatig op het repetitieve. Hij legt zijn accenten net op wat verandert – een beweging in de baslijn of een verschuiving van de harmonie – waardoor deze vingeroefeningen expressief en dynamisch klinken.

_____

Opnieuw een voltreffer voor Sinfonia of London

SINFONIA OF LONDON O.L.V. JON WILSON

Ysaÿe/Enescu/Bacewicz: Works for Strings

Chandos

Nauwelijks enkele maanden geleden loste de Sinfonia of London nog een vijfsterrenplaat met muziek van Ravel, Berkeley en Pounds. Dit keer was het in dit à-la-carte-orkest verzamelen geblazen voor de snaren, en staan Bacewicz, Ysaÿe en Enescu op het programma.

Wat opvalt in deze werken voor strijkorkest is hoe ­dirigent John Wilson de klank van de verschillende ­instrumentgroepen piekfijn krijgt. Vooral in het conflictueuze openingsdeel van Bacewicz’ Concerto voor strijkers, waar cello’s en violen eerder botsen dan mengen, valt zijn werk op de afzonderlijke sonoriteiten erg op. De hoge tonen krijgen op deze plaat de prominente rol, de lage registers zorgen voor een alomtegenwoordige warmte, die onverwacht kan uitbarsten als een zomerstorm. Wat helpt, is hoe de opname het absolute minimum van de volumes durft op te zoeken, wat je dwingt om indringend te luisteren en waardoor je, bijvoorbeeld, in Enescu’s ‘Très fougueux’-deel gepakt wordt door de intensiteit. (jc)

_____

Twee straffe muzikanten pakken Pergolesi en Vivaldi aan

MAARTEN ENGELTJES, SHIRA PATCHORNIK, PRJCT AMSTERDAM

PPergolesi: Stabat Mater & Vivaldi: Nisi Dominus

Pentatone

Een straffe muzikant herken je aan het kaliber van zijn kompanen. Maarten Engeltjes heeft dat goed begrepen: hij haalde voor dit giganteske barokke tweeluik sopraan Shira Patchornik in huis – een prijsbeestje met memorabel stemgeluid. De Israëlische sopraan Shira Patchornik, die al enkele belangrijke internationale competities op haar naam schreef, mag ook voor dit album een erelintje opspelden. Helder, haarscherp, pittig en pakkend: met haar bijzondere stemgeluid doet deze dame zich al na enkele seconden opmerken als buitenbeentje met karakter. Net als Maarten Engeltjes, de Nederlandse contratenor die enkele jaren geleden promoveerde tot frontman van PRJCT Amsterdam, gaat Patchornik voor impact zonder show in deze geraffineerde lezing van twee canonieke klassiekers.

In Pergolesi’s Stabat mater demonstreren de zangers hoe wonderlijk hun timbres elkaar completeren in een vertolking die inzet op reflectie en empathie, zachtjes meehuilend met de moeder bij het kruis. Met Vivaldi’s Nisi dominus slaat Engeltjes een homerun: de partij ligt lekker in zijn register, de uitbundige vocale krullen bedwingt hij met brio en de peper in zijn performance licht het contrast met Pergolesi’s meditatieve meesterwerk mooi uit. PRJCT Amsterdam kiest passende, vlotte tempi en klinkt uitstekend op zijn historische instrumenten, maar kon qua kleur en frasering gerust nog een tandje bijsteken. (sta)

_____

Guillaume Bellom toont Richard Strauss als klaviercomponist

GUILLAUME BELLOM

Richard Strauss: piano works

Mirare

In zijn orkestmuziek en opera’s is Richard Strauss iemand die met rijke tinten en grove borstels schildert. De Franse pianist Guillaume Bellom bewijst op zijn nieuwe album dat de componist ook delicaat kan kleuren met enkel zwart en wit. Het is de zachtheid van deze vroege werken die verrast. De meeslepende lyriek, zoals in het openende andante uit de 5 Klavierstücke. En zeker in de Stimmungsbilder krijgt deze partituur voor piano solo een liedachtige, zangerige kwaliteit.

Al vind je in dat werk toch ook al eigenschappen die de latere Strauss zullen typeren: de beeldrijke kracht van zijn componeren zit bijvoorbeeld in muziek als ‘Heidebild’ of in de kabbelende waterarpeggio’s van ‘An einsamer quelle’. De Pianosonate in si klein heeft dan weer de kiemkracht van Strauss’ orkestrale grandeur. Met een opvallend dynamische linkerhand weet Bellom die grootsheid aan het klavier te vangen, en doordat de microfoon hem zo op de huid zit, hoor je eens te meer wat voor een tour de force daarvoor nodig is. (jc)

_____

Sopraan Sabine Devieilhe doet naar adem happen

SABINE DEVIEILHE, MATHIEU PORDOY

Mozart, R. Strauss - Lieder

Erato

Als Sabine Devieilhe het punt wou maken dat ze ondanks haar nu al verschroeiende sterrenstatus nog verder, hoger en beter kan, dan haalt ze met deze plaat haar slag thuis. Vorige maand verblufte ze nog als Micaëla in de B’Rock-productie van Bizets Carmen en ook op dit album met Lieder van überclassicus Mozart en avant-gardist Richard Strauss doet de Franse sopraan naar adem happen. Noot aan wie dit repertoire nog wou opnemen: de lat ligt nu astronomisch hoog. 

De link tussen Mozart en Strauss waarop dit album inzet, is de wijze waarop hun muziek het verhalend vermogen van elke liedtekst tot het maximum opschroeft. Devieilhe degusteert vers na vers om er vervolgens sensationele klankgewelven mee te timmeren. In elk lied transformeren persona, stijl en stem ten dienste van de muziek, zonder artistiekerige overkill. Pianist Mathieu Pordoy is een droompartner: samen wringen, dansen, sarren en climaxen – als luisteraar maak je geen kans om aan zo’n verleidingsoffensief te ontsnappen. (sta)

_____

Leonidas Kavakos keert back to Bach

Leonidas Kavakos & The Apollon Ensemble

Bach: Violin Concertos

Sony Classical

Violist Leonidas Kavakos hield zich lange tijd ver weg van Johann Sebastian Bach. Hij wist niet goed wat hij toe te voegen had aan het discours. Hij vond zijn verhaal met en in de muziek niet. Tot hij zich in 2022 eindelijk aan de Sonates en partita’s voor onbegeleide viool waagde. Voltreffer.

Nu gaat hij opnieuw aan de slag met ‘s mans repertoire. Dit keer trok niet het solowerk, maar wel vier concerto’s zijn aandacht. Al ligt het dialoogspel met zijn eigen opgerichte Apollon Ensemble verbazingwekkend veel in de lijn van de eerdere solo-filosofie. Elke partij is namelijk maar door één instrumentalist bezet, waardoor je een heel uitgepuurde versie van deze concerto’s krijgt. Een interpretatie waarbij de tutti de vorm secuur dissecteren, waardoor Kavakos als solist de ruimte krijgt om wat expressiever uit te pakken. In snelle delen wordt het soms wat ongepolijst, maar in een traag adagio, zoals dat van het Tweede Vioolconcerto, is die aanpak opnieuw een schot in de roos. (jc)

_____

Véronique Gens doet (bijna) eigenhandig het orkestlied heropleven

VÉRONIQUE GENS & MÜNCHNER RUNDFUNKORCHESTER O.L.V. HERVÉ NIQUET

Paysage

Alpha Classics

Het orkestlied is een bijzonder beestje. Enerzijds krijg je er de volle symfonische kracht en kleurenpracht, anderzijds blijft het een genre van de emotionele compactheid. Bovendien moet je als zanger de puissance om boven de instrumenten uit te stemmen, combineren met lichte verfijndheid. Die moeilijke evenwichtsoefening heeft er ongetwijfeld mee te maken dat het repertoire niet bepaald populair is.

De Franse sopraan Véronique Gens brengt daar met haar nieuwe album Paysage verandering in. Hahn, Fauré, Saint-Saëns … het zijn allerminst onbekende namen, maar naar deze specifieke stukken was het parelvissen. En in deze uitvoering glimmen ze eens te meer. Dirigent Hervé Niquet houdt massa en solist netjes uitgebalanceerd, op expressieve momenten heeft Gens de draag- en daadkracht om vocaal tegen het Münchner Rundfunkorchester op te kunnen. Al is haar grootste sterkte de emotionele intelligentie om te weten wanneer instrumenten meer zeggen dan stembanden. (jc)

_____

Uitpakken hoeft Rudolf Buchbinder niet meer te doen, inpakken kan hij nog steeds

RUDOLF BUCHBINDER

Brahms-Reger: song transcriptions

Deutsche Grammophon

Genieten, daar komt dit album in grote lijnen op neer. Voor de naam en de faam hoeft een pianist als Rudolf Buchbinder immers al lang geen platen meer op te nemen. Accolades heeft de man al meer dan genoeg. Dus wordt dit vooral een plezierreisje.

De Reger-transcripties van liederen van Johannes Brahms zijn absoluut geen partituren waar je als uitvoerder heksentoeren voor moet uithalen, delicatesse is het devies. Je moet aan het klavier geen twee-in-eenrol vertolken, en zowel de zanglijn als de begeleiding spelen. Het gaat hier meer om een vertaling van de emoties achter de onuitgesproken woorden. En dus klinkt ‘Am Sonntag Morgen’ simpelweg lichtvoetig, de ‘Sapphische Ode’ suikerachtig romantisch en het overbekende ‘Wiegenlied’ zachtaardig rustgevend.

Dit is geen plaat die je verstomd zal laten staan. Wel eentje waar alles precies goed zit, tot de hoorbare blijdschap van de solist toe. (jc)

_____

Julien Chauvin, man van alle seizoenen

LE CONCERT DE LA LOGE O.L.V. JULIEN CHAUVIN

Vivaldi: Le quattro Stagioni & La follia

Alpha Classics

Nog maar eens Le quattro stagioni van Antonio Vivaldi? Wie zit daar in godsnaam op te wachten? Het zou niet mogen, maar soms start je als recensent toch met wat vooroordelen aan een nieuw album. Het duurde slechts een handvol maten voor Julien Chauvin en zijn Concert de la Loge me ervan konden overtuigen hoe fout ik zat.

De razende tempi en drieste boogstreken waarmee ze dit klapstuk uitvoeren, vertalen zich nooit in gehaastheid. Uit de muziek spat de levensvreugde van de seizoenencyclus. Het opwindende gevoel dat je krijgt als je de natuur ziet evolueren: het verkleuren van de bladeren, de eerste sneeuwval, het ontluiken van de boshyacinten … En dat draaien rond de aardas hoeft – zoals bij zovele voorgangers – niet alleen maar licht verteerbaar te klinken. Chauvin ziet de vioolconcerti duidelijk niet als pittoreske landschapstaferelen. Hij slaagt er ook in de dreiging van zomerstorm, lentegril, herfstwind en winterkoude uit te drukken en geeft de muziek zo een verfrissende epiek mee. (jc)

_____

De altstem van Stefan Steinemann en de ongezoete stilte

STEFAN STEINEMANN, IRIS LICHTINGER, MICHAEL EBERTH

Musica, cur siles?

Perfect Noise

Een vijfkoppig ensemble rond alt Stefan Steinemann kruipt in de naad tussen de 15de en de 16de eeuw: een cruciale periode voor het huis Habsburg en zijn speeltuin, die met het opslokken van het vrijgraafschap Bourgondië en een grondige staatshervorming aan de nieuwe eeuw begon als het Heilige Roomse Rijk. Aan het roer stond keizer Maximiliaan I en het is zijn soundscape die met motetten, chansons, Duitse liederen en een handvol instrumentale superhits wordt ingekleurd.

In sommige werken wordt de stilte uitgecomponeerd, zoals in het motet waaraan de plaat zijn titel ontleent. Intrigerend gegeven, maar de thematische uitwerking had strakker gekund. Of de combo – hoge mannenstem, renaissanceharp, blokfluiten, vedel en clavicytherium (een soort van klavecimbel) – de meest ideale is, daar zijn wij niet over uit: zanger en strijker zalven met langoureuze melodieën, maar de fond van snaren en toetsen zit vol brokjes en de blokfluit lusten wij graag zoeter. (st)

_____

De soul women van Ragazze Quartet bekijken het opgewekt en positief

RAGAZZE QUARTET

But not my soul: Price, Dvorak & Giddens

Channel Classics

“You can take my body/ You can take my bones/ You can take my blood/ But not my soul.” Deze (hier onuitgesproken) tekst uit het refrein van Rhiannon Giddens’ lied ‘At the purchaser’s option’ is de drijvende kracht achter het nieuwe album van het Ragazze Quartet. Eerst en vooral als slagzin om het eeuwenlange worstelen van vrouwen (van kleur) aan te kaarten. In de muziekindustrie en ver daarbuiten.

Daarnaast is het evenzeer een artistiek manifest. In de opgenomen strijkkwartetten van Florence Price en Antonin Dvorak duwt het Nederlandse viertal door op de volkscultuur in de Verenigde Staten, waarvan beide componisten hun werk doordrongen hebben. Zo vertalen ze hun intentie het sterkst in het swingende ‘Juba. Allegro’, een Afro-Amerikaanse dans die Price wel vaker inspireerde, en in het ‘Molto vivace’ uit Dvoraks ‘Amerikaanse’ strijkkwartet. Ondanks het vele leed blijven we opgewekt, positief en levendig, lijkt het Ragazze Quartet op die manier te zeggen. (jc)

_____