Libellen en salamanders overleven steeds hetere zomers dankzij 80-jarige kraters van Duitse V-bommen in Kalmthoutse Heide
In de Kalmthoutse Heide liggen tientallen bomkraters. Tastbare herinneringen aan de V1- en V2-bommen die de ruime regio rond Antwerpen exact 80 jaar geleden teisterden. "Tijdens hete zomers vinden dieren in die diepere bomputten nog water terwijl de vennen droog staan", zegt Jan Weverbergh van het Grenspark Kalmthoutse Heide.
Tussen oktober 1944 en eind maart 1945 bombardeerden de Duitsers de ruime regio rond Antwerpen. Duizenden V1- en V2-bommen maakten evenveel dodelijke slachtoffers. Precies 80 jaar na de feiten spreekt VRT NWS de laatste ooggetuigen op tastbare plekken die herinneren aan 175 dagen terreur.
Op een boogscheut van de brandtoren in de Kalmthoutse Heide ligt meteen naast het wandelpad een kleine waterpartij, een schijnbaar vennetje van zo'n 10 meter breed. "Vergis je niet: dit is geen ven. We kijken naar de krater van een Duitse V1-bom die hier insloeg", zegt Kalmthouts gids Jan Ingelbrecht. Zo liggen er tientallen in het natuurgebied.
"Naar schatting waren er in Kalmthout 115 tot 143 inslagen van een V1 of V2. De meeste bommen zijn hier foutief gevallen en waren voor Antwerpen en de haven bedoeld. Maar een groot deel is hier ook neergehaald door afweergeschut van de geallieerden dat op de heide stond. Meer bepaald op de grote vlakte aan de brandtoren." Een kanon aan de ingang De Vroente herinnert daar nog aan.
80 jaar na het wapengekletter blijken de bommenkraters een zegen voor fauna en flora. De watersamenstelling is er anders, maar hun grote troef is de diepte. "De putten zijn gemakkelijk 2 meter diep terwijl een ven in de heide nog geen meter diep is", zegt Jan Weverbergh van het Grenspark Kalmthoutse Heide.
Tijdens hete zomers vinden dieren nog water in de bomputten terwijl de vennen droog staan
"Tijdens hete zomers zien we dat de bomputten veel minder snel opdrogen. Een paar jaar geleden stonden de vennen helemaal droog maar konden libellen zich toch voortplanten dankzij het water in de bomkraters."
In de bomputten leven onder meer de zeldzame vinpootsalamander, bloedrode heidelibel, tengere pantserjuffer, gewone waternavel, kleine zonnedauw en witte waterranonkel.
In Kalmthoutse Heide liggen tientallen bomkraters door V-bommen: "Nu goed voor libellen en salamanders"
Ook de zogenoemde 'Duitse Weg' die door het natuurgebied loopt is een verwijzing naar het oorlogsverleden. "In de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog was de grote vlakte een Duits oefenterrein. Om daar te geraken legden ze een verharde weg aan met brokstukken en steenpuin waarvan gezegd werd dat het afkomstig was van het bombardement van Mortsel", zegt Ingelbrecht.
Regelmatig duiken er nog obussen en bommen op tijdens beheerwerken in de Kalmthoutse Heide. "Recent nog tijdens het plaggen van de bodem bij De Kleine Meer net over de grens met Nederland. Met metaaldetectoren zijn talloze bommen, granaten en obussen gevonden. Een indrukwekkende oorlogsbuit", aldus Weverbergh.
Gegidste wandeling
De toeristische dienst van de gemeente Kalmthout biedt ook gegidste wandeling aan over het oorlogsverleden van de Kalmthoutse heide.