Deze Zweedse student infiltreerde als spion bij Amerikaans extreemrechts

Poserend voor een student die aan een thesis over de repressie van extreemrechtse ideeën werkte, frequenteerde hij zwaar gewapende Holocaust-ontkenners en bezocht hij bijeenkomsten van extremisten die mede dronken uit traditionele Viking-horens en tot de Noorse god Odin baden. In Charlottesville stapte hij op met honderden jonge neonazi's en blanke racisten, werd hij door een tegenbetoger met traangas bespoten. Hij was erbij toen een auto op tegenbetogers inreed en een dodelijk slachtoffer maakte.

Hermansson praatte ook met propagandisten zoals Greg Johnson, de hoofdredacteur van de alt-right website Counter-Currents Publishing, die uitlegde dat het extreemrechtse gedachtengoed "in de mainstream moet worden gebracht", of beter, "dat de mainstream naar ons toe moet komen".

Wervingskanaal

De sociale media zijn een belangrijk wervingskanaal voor haatgroepen in de VS en Europa. De nieuwste golf van overwegend jonge en mannelijke rekruten wordt geradicaliseerd door een netwerk van extreemrechtse figuren die met hun video's, blogs en tweets de grenzen van het aanvaardbare debat verder en verder naar rechts verleggen – een expliciete doelstelling van alle racistische extremisten.

Een van Hermanssons interessantste ontmoetingen was met Jason Reza Jorjani, een van de stichters van de AltRight Corporation, een organisatie die de samenwerking tussen groepen in Europa en Noord-Amerika wil bevorderen. Jorjani droomt van een toekomst waarin Europa het fascisme weer omhelst: "In 2050 zal Hitler niet meer als een monster worden gezien maar als een grote Europese leider, een Napoleon of een Alexander de Grote."

Hij pochte ook over zijn contacten in de Amerikaanse regering. 'We hadden banden met het kabinet van Trump! We hadden grote plannen. Met Steve Bannon als interface zouden we het beleid beïnvloeden, maar jammer genoeg heeft het politieke establishment ons de pas afgesneden."

Een woordvoerder van het Witte Huis ontkent elk contact met Jorjani, maar als de man niet overdrijft en echt invloed had in de regering, is dat een alarmerende zaak. En zelfs als hij overdrijft, blijft het belangrijk om te begrijpen hoe extreemrechtse ideeën in de conventionele politiek kunnen doorsijpelen.

Alt-right profiteert enorm van de energie die door zijn meer gematigde maar nog altijd extreemrechtse vleugel wordt geproduceerd: 'alt-light'.

Alt-light gaat minder ver in zijn boodschappen. De boegbeelden – mensen als Milo Yiannopoulos, Paul Joseph Watson en Mike Cernovich – beweren graag dat ze 'het westen' of 'de westerse cultuur' verdedigen tegen een vermeende linkse overheersing. Ze veroordelen expliciet racisme en antisemitisme maar gaan subtiel in de aanval tegen de islam en immigranten.

Cruciale rol

Hun schijnbare gematigdheid verklaart waarom ze een veel groter online publiek hebben dan zelfs de bekendste figuren van alt-right en waarom ze door hun tegenstanders 'minder extreem maar wel gevaarlijker' worden genoemd. Alt-light websites als Breitbart of Prison Planet trekken miljoenen lezers aan en spelen een cruciale rol in een netwerk dat een onophoudelijke stroom van extreemrechts nieuws, valse geruchten en ophitsende taal verspreidt.

De alt-lighters beheersen de kunst van ironie en absurdisme en produceren memes die snel viraal gaan. Ze slagen erin extreemrechtse ideeën hip te maken bij een jong publiek, dat handige zondenbokken aangereikt krijgt voor zijn sociale, economische en seksuele frustraties: het is allemaal de schuld van de linksen, de feministen, de migranten en natuurlijk de globalisten.

Volgens onderzoekers lokken de websites nieuwe rekruten door hen activiteiten aan te bieden waaraan ze kunnen meedoen – het gaat vooral om een gevoel van betekenis en samenhorigheid, de ideologie komt later.

Breitbart, Prison Planet en de rest schilderen een wereld vol misdadige migranten, linkse censuur en aanvallen op het gezond verstand. De beste en gemakkelijkste manier om terug te slaan, is via de sociale media. De nieuwkomers krijgen een heleboel kansen om direct te participeren. Een tiener ergens in een Amerikaanse voorstad kan meevechten in een wereldwijde campagne om leugens over de Franse president Emmanuel Macron te verspreiden en Marine Le Pen te steunen. Iedereen kan helpen om het nieuws te verspreiden over de vermeende 'misdaadgolf' van moslims die volgens extreemrechts Europa teistert en door de media wordt verzwegen.

Kliks, tweets en Facebook-commentaren worden wapens in een historische strijd. Extreemrechts heeft een wereldwijd online slagveld geschapen en iedereen met internettoegang kan meedoen – en met wat geluk een politieke beweging ontdekken om zich bij aan te sluiten.

Alt-light doet zijn werk en alt-right kijkt tevreden toe. "Onze ideeën ondervinden minder en minder tegenstand", zei Johnson, de hoofdredacteur van Counter-Currents, tegen Hermansson. Zijn optimisme lijkt helaas gegrond.