‘Ondanks alles wat ik haar had aangedaan met mijn puberale gedrag, bleef ze altijd achter mij staan’: ‘De mol’-winnaar Bernard en mama Kathie

BERNARD

“Ik heb hard gepuberd en was niet altijd de makkelijkste thuis. Als gevolg daarvan heb ik verschillende paden bewandeld. Het heeft lang geduurd voor ik mijn weg vond, om uiteindelijk terecht te komen bij wat ik altijd heb gekend: het onderwijs.

“Mama was mijn juf in het vijfde leerjaar. Af en toe hielp ik haar met verbeteren – eenvoudige oefeningen, uiteraard. (lacht) Ik zag en voelde aan alles hoe graag mama haar job deed. Er is een uitspraak van haar die mij altijd is bijgebleven: ‘Zelfs al win ik op een dag de jackpot bij de Lotto, ik zou niet stoppen met werken.’ Dat illustreert voor mij hoe gepassioneerd ze is door het lesgeven.

“Als puber begon ik mij opstandig te gedragen. Vanaf het vierde middelbaar liepen mijn studies moeizaam. Met de hakken over de sloot heb ik dan toch mijn diploma behaald. Ik heb nadien twee pogingen ondernomen om hogere studies te doen. Maar in plaats van naar de les te gaan, verstopte ik mij tot mama naar het werk vertrok om vervolgens terug naar huis te gaan. Op een bepaald moment deed ik gewoon niets. Ik studeerde niet, ik werkte niet.

“Ik vond het moeilijk om mama zo teleur te stellen. Ze heeft altijd alles opgeofferd voor mijn broer en mij. Ik wist dat ik haar kwetste en dat raakte mij ook. Tijdens een werkvakantie met een vriend in Spanje heb ik de klik gemaakt. Daar heb ik voor mezelf beslist om mij niet langer in zelfmedelijden te hullen. Ik sprak mezelf moed in: ‘Ik wil iets maken van mijn leven, ik wil mensen inspireren.’

“Tijdens mijn lerarenopleiding via afstandsonderwijs – ik combineerde dat met een job als opvoeder in de sociale sector – was mama mijn klankbord. Zij hielp mij met lesvoorbereidingen, luisterde naar mijn ideeën over lesinvullingen… Na elk examen was mama telkens de eerste die ik belde om te vertellen hoe het was verlopen. Ondanks alles wat ik haar had aangedaan met mijn puberale gedrag, bleef ze altijd achter mij staan. Het deed mij veel deugd om haar fier te maken.

“Mama is net zoals haar mama: onbaatzuchtig. Alles wat ze doet, staat in het teken van een ander. Ze cijfert zich soms misschien zelfs te hard weg. (ontroerd) Toen mijn ouders gescheiden zijn, hebben we lang naar een geschikt huis gezocht. Uiteindelijk vonden we een woning met twee volwaardige kamers, hoewel we met z’n drieën waren. Mijn broer en ik kregen elk een kamer, mama sliep op een eenpersoonsbed in het chauffagekot waar de boiler aan de muur hing. En dat acht jaar lang. Ze deed en doet allés voor haar kinderen.

“Het grote verschil tussen ons is dat mama ­soberheid toelaat in het leven – ze is met weinig gelukkig – terwijl ik altijd wil verbeteren. Zonder het als excuus te willen gebruiken: dat mensen van mijn generatie zich aan anderen spiegelen en alles willen hebben, komt door de maatschappij waarin ik ben opgegroeid, denk ik. Ik zou, zoals mama dat zo goed kan, meer rust willen toelaten, al lukt mij dat voorlopig nog niet goed.

“Wanneer mijn dochter van 3 gaat slapen, zing ik soms een slaaplied voor haar dat mama destijds voor mijn broer en mij heeft geschreven. (zingt) ‘De zon is nu gaan slapen, mijn kindje zoet. Het maantje ligt te gapen, mijn kindje zoet. Je moet je oogjes sluiten en slapengaan. Want als de vogels fluiten, mag je opstaan.’ Mama deed alles om mij te sussen. Ik speel nu zelfs met het idee om mijn prijzengeld voor een deel te gebruiken om haar slaapliedje op te nemen en uit te brengen. Het is te mooi om niet te delen.

“Ik ben altijd een gevoelige jongen geweest. Bliksem maakte bijvoorbeeld veel indruk op mij. Mama is altijd mijn veilige haven geweest: als ik bang was, ging ik bij haar liggen. Ze gaf mij geborgenheid. En die rol is nooit veranderd. Als ik ergens mee zit of ik moet een keuze maken in mijn leven, zal ik altijd bij haar aankloppen voor raad.”

KATHIE

“Nadat het vorige studiejaar moeizaam was verlopen, kreeg Bernard in het vijfde middelbaar een nieuwe leerkracht wiskunde die hem onmiddellijk in de grond boorde. Rond die tijd merkte ik dat hij de grip op zijn studies aan het verliezen was. Wanneer ik tijdens de examenperiodes thuiskwam van mijn werk, was hij op dat moment altijd toevallig een pauze aan het nemen.

“Ik heb altijd tegen Bernard en zijn oudere broer gezegd: ‘Je kunt je vergissen in je keuze voor een studierichting. Maar je wordt niet de eeuwige student die blijft aanmodderen. Als je twee pogingen vergooit, heb ik liever dat je gaat werken.’ Natuurlijk maakte ik mij op een gegeven moment zorgen over mijn zoon. Waar gaat dit eindigen, dacht ik.

“Ik heb daar vaak van wakker gelegen. Bernard heeft mij geregeld op de zenuwen gewerkt. En hij was zich daar ook van bewust, geloof ik. Bernard is daar niet ongevoelig voor. Maar hoewel het niet liep zoals het hoorde, is het nooit gebotst tussen ons. Soms is het beter om te laten weten dat je je zorgen maakt om iemand in plaats van te schelden of te straffen. Ik wist dat hij veel kwaliteiten had. Maar dat hij zijn capaciteiten niet benutte, daar had ik het moeilijk mee.

“Benjamin, zijn broer, heeft een kantoorjob. Die heeft baat bij structuur, terwijl Bernard nooit in zo’n omgeving zou gedijen. Bernard achter een bureau: dat zou een ramp zijn. (lacht) Hij heeft mensen rond zich nodig. Onlangs nog hoorde ik via via dat iemands kind hem een topmeester vindt. Toen ik dat hoorde, wist ik geen blijf met mijn trots. Yes, da’s mijn zoon! Zo zie je maar. Alles is goedgekomen.

“Dat hij een winnaarsmentaliteit toonde in De mol? Als Bernard ergens vol voor gaat, doet hij niet aan half werk. Dat was als kind al zo. Hij moest elk gezelschapspelletje winnen. Bij het voetbal wilde hij elke match winnen. Hij trok die lijn ook door naar zijn werk. Toen hij tijdens zijn stages lessen voorbereidde – soms hielp ik hem daarbij – volstond een doorsneeles niet. Telkens als hij voor een klas stond, wilde hij de beste les geven.

“Zoals Bernard zegt, zit daar het grote verschil tussen ons. Hij gaat altijd voluit, ik ben rustiger van aard. Soms vertelt hij over nieuwe lesmethodes die hij wil uitproberen. Hij vernieuwt graag en het is al gebeurd dat hij mij inspireert om zijn voorbeeld te volgen. Als het aan hem ligt, bereidt hij voor elke les iets speciaals voor. Ik heb hem ooit gezegd: die intensieve aanpak is niet realistisch, dat houd je nooit vol. Maar hij doet niet liever dan alles van zichzelf geven. Dat zit in zijn aard.

“Onze passie voor lesgeven is een raakvlak, maar karakterieel verschillen we van elkaar. Ik ben graag thuis op mijn gemak, Bernard is altijd in de weer. Tijdens de pandemie genoten mijn man en ik van de rust. Af en toe een fietstocht maken en bij thuiskomst een warme chocomelk drinken. (lacht) Voor het sociale dier dat Bernard is, was die periode de hel.

“Hij is zo iemand die op een feestje waar je niemand kent altijd met vreemden aan de praat raakt. Vroeger gingen we geregeld met vier neefjes en een nichtje op vakantie. Maar alleen hun gezelschap volstond niet voor hem. In de kidsclub werd hij dan maar vriendjes met Nederlandse en Duitse kinderen. (lacht)

“Als kind was hij degene die voor elk feestje werd gevraagd. Maar toen hij zelf vrienden mocht uitnodigen voor zijn verjaardagsfeest – zijn exacte leeftijd herinner ik mij niet, maar hij zat nog in de lagere school – vroeg hij mij specifiek om een klasgenoot uit te nodigen die normaal nooit gevraagd werd. Dat typeert hem.

“Bernard heeft een heel mooi en lief karakter. (emotioneel) Ik ben niet alleen trots op wat hij doet, ik ben trots op de persoon die hij is. Hij is gevoelig en steekt zijn emoties niet weg. En tegelijk is hij een heel warm en empathisch persoon. Dat zijn voor mij belangrijke en mooie eigenschappen.”

De laatste aflevering van De mol is zondag om 20 uur te zien op Play4.