Als de plaatselijke voetbalclub eigenlijk een criminele organisatie is: parket opent jacht op verdachte weldoeners van vzw’s

Nog maar een paar weken geleden schreef het parket van Limburg alle 42 gemeentebesturen van de provincie aan. Of er bepaalde clubs of verenigingen – vzw’s maar evengoed voetbalclubs of fanfares – zijn waarbij ze zich vragen stelden over de herkomst van het geld, of er louche figuren opdoken die strooiden met liefdadigheidsacties en zoete broodjes bakten met alles en iedereen. Al vier gemeenten antwoordden positief, dat er inderdaad dingen gebeuren die ze vreemd vonden zonder er de vinger op te kunnen leggen.

Buikgevoel

“Als een buitenlandse zakenman die geen enkele band heeft met een gemeente ineens de plaatselijke voetbalclub overneemt en gul smijt met zijn geld, dan stelt iedereen zich daar vragen bij. Of als een criminele motorbende ritjes organiseert voor zieke kindjes, dan is dat ook vreemd”, zegt Bruno Coppin van het Limburgs parket. “Het buikgevoel zegt dat daar iets aan de hand is. Maar met een buikgevoel alleen schiet je niets op. Zo’n zakenman kan perfect bonafide zijn en een legale opportuniteit ruiken om zaken te doen. Maar het kan evengoed een criminele weldoener zijn, die geld witwast, een drugshandel wil verdoezelen of nog iets anders zinnens is dat weinig daglicht kan verdragen.”

Het parket wil in eerste instantie alle verdachte toestanden in kaart brengen, zegt Coppin. “Het is een studie die we uitvoeren samen met Ariec (het Arrondissementeel Informatie- en Expertisecentrum, een samenwerkingsverband van overheidsdiensten in de strijd tegen georganiseerde misdaad, nvdr.). Wellicht zal de Universiteit Hasselt ook deelnemen.” Die studie, die allicht eind dit jaar wordt afgerond, kan uitmonden in verschillende strafrechtelijke onderzoeken, zegt Coppin.

Nederlands voorbeeld

“In Nederland hebben ze het al gedaan. De afdeling Criminologie van de Universiteit Tilburg stelde vorig jaar de resultaten voor van zijn onderzoek: in een op de drie gemeenten was er wel ergens zo’n criminele weldoener actief die – letterlijk – Sinterklaas speelde voor de zieke kindjes in de gemeente. Met drugsgeld, bleek na onderzoek. Of een kringloopwinkel waar een criminele bende was geïnfiltreerd die onder de toonbank drugs verkocht.

“De Nederlandse studie leert ons vooral dat die criminele weldoeners overal zaakjes ruiken. Is het niet om geld wit te wassen of drugs te verhandelen, dan willen ze zich een zuiver imago aanmeten door liefdadigheidsacties – niet eens met crimineel geld. Zo willen ze goodwill kweken bij de gemeenschap zodat ze hun louche praktijken in alle rust verder kunnen zetten, onder de radar.”

Net als Pablo Escobar

Criminele weldoeners zijn geen zuiver Nederlands, of Limburgs, fenomeen, zegt Toine Spapens. Hij is een van de onderzoekers van de Universiteit Tilburg. “Het komt overal voor. Pablo Escobar is een van de bekendste voorbeelden.”

Die Colombiaanse cocaïnebaron en peetvader van het Medellinkartel strooide ook met zijn geld voor het goede doel en ging zelfs in de politiek. Hij werd in 1993 doodgeschoten. “De plaatselijke overheden zeggen vaak dat ze geen middelen hebben om iets tegen criminele weldoeners te beginnen. Het is vaak heel moeilijk om zwart op wit te bewijzen dat er iets niet in de haak is. Dit onderzoek geeft hen meer munitie, en de steun van Justitie.”

De kans bestaat dat de Limburgse studie als voorbeeld zal worden gebruikt voor een breed, Belgisch onderzoek. Een woordvoerder van het federaal parket geeft toe dat ze nog niet op de hoogte is van de studie, maar dat ze het zeker van dichtbij zullen volgen.