België wil elitetroepen naar Afghanistan sturen

De elitetroepen zijn al enkele jaren aan het werk in Irak, waar ze worden ingezet in de strijd tegen IS. Maar nu de terreurgroep in dat land militair zo goed als verslagen is, lijkt het tijd om de elite-eenheid een nieuwe bestemming te geven. Volgens het plan van minister Loones voor de defensieoperaties van 2019 zouden ze daar vertrekken en een nieuwe opdracht krijgen in Afghanistan.

De bedoeling is om “de Afghaanse strijdkrachten verder te ondersteunen in hun ontwikkeling en te assisteren bij hun inzet”, volgens de tekst van de minister. De elitetroepen zouden vanaf september 2019 worden gestationeerd in een basis in Mazar-i-Sharif, waar een aantal Belgische soldaten op dit moment al actief zijn. “Wat de taak van de special forces precies wordt, moet nog blijken”, zegt Loones. “Momenteel zijn we bezig met verkenningsopdrachten en als die klaar zijn kunnen we daar echt uitsluitsel over geven.”

Uitbreiding

Als de elitetroepen – met “ondersteunende elementen” – daadwerkelijk groen licht krijgen voor hun missie, dan betekent dat een serieuze toename van de Belgische aanwezigheid in Afghanistan. Alles samen zouden er dan volgend jaar maximaal 220 Belgen in het land opereren tegenover zowat 90 nu. “De Amerikanen hebben zelf al troepen verplaatst naar Afghanistan en de Nederlanders ook, dus dit is echt niet onlogisch”, zegt Loones. “We blijven voor alle duidelijkheid wel actief in Irak, maar niet met de special forces. Tegen het einde van dit jaar zouden zij allemaal terug moeten zijn.”

Met zijn plan legt minister Loones een grote nadruk op de strijd tegen terreur. Behalve Afghanistan gaan er ook Belgische militairen naar onder meer Mali en Tunesië. Dichter bij huis stuurt Loones F-16’s naar Litouwen om er in het luchtruim te patrouilleren. Voor de opdracht in Afghanistan is alvast steun te vinden binnen de meerderheid. “Een goede zaak”, zegt CD&V-parlementslid Veli Yüksel, die de defensieaangelegenheden volgt. Anderzijds hebben oppositiepartijen sp.a en Groen wel hun bedenkingen bij de toegenomen inzet van Belgische militairen.

“Afghanistan is een kruitvat”, zegt Kamerlid Wouter De Vriendt (Groen). “De bredere politieke context is niet gunstig. Er moet perspectief zijn op politieke vooruitgang en het is maar de vraag of dat perspectief in Afghanistan bestaat.” Ook spa’er Alain Top gelooft dat alles uiteindelijk afhangt van een politieke deal voor Afghanistan, maar net die oplossing lijkt nu nog veraf. 

NAVO

Het opvoeren van het aantal Belgische militairen – ook al levert ons land als je het volledige plaatje bekijkt, een bescheiden bijdrage – past wel in een bredere zet van de NAVO-coalitie, in een poging om de situatie in Afghanistan onder controle te krijgen. De Amerikaanse president Donald Trump heeft al meer troepen naar Afghanistan gestuurd en het totale aantal NAVO-soldaten voor de missie Resolute Support zou nu op zowat 16.000 staan. 

Maar de oorlog, die al bezig is sinds 2001, verloopt de laatste jaren steeds slechter voor de coalitietroepen en de Afghaanse regering. Onlangs nog bracht een Amerikaans rapport aan het licht dat de Afghaanse overheid nog slechts iets meer dan de helft van het land controleert. 

Die 16.000 soldaten zijn volgens defensiespecialist Alexander Mattelaer (VUB) maar klein bier vergeleken met de 140.000 militairen op het hoogtepunt van de missie in 2010 en 2011. “De discussie is nu inderdaad eerder: hoe kunnen we de Afghaanse overheid het best ondersteunen terwijl we zoeken naar een politieke oplossing”, zegt Mattelaer, die de extra troepen voor Afghanistan toch niet onbelangrijk vindt. Het betekent ook dat de NAVO Afghanistan niet opgeeft. “Het beperkt verhogen van de westerse aanwezigheid is dan een signaal naar de taliban om hen echt rond de tafel te dwingen.”