Direct naar artikelinhoud
WK Voetbal

Van hinkende hinde tot rijke celebrity: dit is Pools topschutter Robert Lewandowski

De Poolse bondscoach Adam Nawalka geeft zijn sterspeler Robert Lewandowski aanwijzingen op training in Sotsji.Beeld REUTERS

Polen, een mogelijke tegenstander van de Rode Duivels in de achtste finale, opent vandaag zijn WK. Voor doelpunten kijkt iedereen naar één man: Robert Lewandowski (29). Nochtans leek een topcarrière niet voor hem weggelegd.

Op een kantoortje in Pruszków hangt een foto die wat vaal uit de printer is gerold. Onder de punaise zie je drie frêle jongens, ze glimlachen verlegen. De speler links draagt een rode trui, die om zijn lijf slobbert. 'De hinkende hinde', is zijn bijnaam: lange benen, slungelig lijf en een gek loopje als hij een versnelling inzet. De hinde heeft één voordeel: voor het doel staat hij altijd op de goede plek.

Robert Lewandowski is op de foto 18, misschien 19 jaar oud. Niemand ziet op dat moment een wereldster in hem. Vooruit, bijna niemand. Znicz Pruszków, een vierdeklasser in Polen, wil hem per se hebben. De man die het regelt, heet Sylwiusz Mucha-Orlinski (53), directeur sportzaken. "Hij had geen geweldige techniek en lag er al maanden uit met een blessure. Maar hij had een instinct voor doelpunten. In goede tijden scoorde hij zo vier, vijf keer in één wedstrijd."

Hier, op het knollenveld van Pruszków, begint Lewandowski's carrière. Nu dartelt de hinde in de wei van Bayern München. Op het WK in Rusland, is de hoop, moet Lewandowski de beste Poolse generatie sinds Lato en Boniek naar de finale leiden.

Bendeoorlogen

Voorjaar 2006. Het jonge talent Lewandowski speelt in het tweede team van Legia Warschau. Zijn droomclub. Door een hamstringblessure komt hij langs de kant te staan. Op een dag zegt de droomclub: je contract wordt niet verlengd. Zijn vader is kort daarvoor onverwachts overleden. Lewandowski's leven stort in. De voorzitter van zijn jeugdteam belt met zijn moeder. Waar moet Robert heen?

Het wordt Znicz Pruszków. Ze leggen 1.400 euro neer voor een geblesseerde slungel met een doelpunteninstinct. Pruszków ligt een halfuurtje buiten Warschau en geldt in die jaren als het mini-Napels van Polen. Ruige types met kaalgeschoren koppen bestieren criminele netwerken rond de smokkel van sigaretten of andere contrabande. Restauranthouders worden afgeperst. In heel Polen staat Pruszków synoniem voor bendeoorlogen.

Voorzitter Orlinski haalt de lokale krant als Sylwiusz O. Hij zou betrokken zijn geweest bij een aantal gewapende overvallen. "Een misverstand", bromt de directeur. Meer wil hij er niet over kwijt. In geld zegt hij niet geïnteresseerd te zijn. Aanbiedingen van clubs uit de Poolse eerste klasse sloeg hij af, ook al kon hij er beduidend meer verdienen.

De tweede man die Lewandowski naar Znicz lobbyt, heet Andrzej Blacha (43). In Pruszków wordt hij (onterecht) voor een gangster aangezien: kale kop, imponerend postuur, priemende ogen. Blacha krijgt een jong team onder zich. In ruil voor een krabbel vangen de spelers aan het eind van de maand 500 zloty, omgerekend 120 euro. Blacha grinnikt: "De rest van je inkomen moest je, hoe zeg ik dat netjes, op andere manieren vergaren."

Met een pizzapunt in de hand doet hij lachend voor hoe de hinde hinkte. Hij weet niet meer wie de bijnaam bedacht, "misschien was ik het zelf wel". Lewandowski kreeg te horen dat hij beter met voetballen kon stoppen; na die hamstringblessure zou het nooit meer wat worden. "Niemand wilde hem hebben," zegt Blacha, "alleen wij. Ik heb op hem ingepraat. Gezegd dat het niet het einde van de wereld was allemaal: de dood van zijn vader, de slepende blessure."

Blacha kneedt zijn spelers, wil alles over hun privéleven weten. Als hij ontdekt dat er eentje accordeon kan spelen, laat hij een accordeon aanrukken voor het kerstdiner. Hij stelt een cd samen met motiverende muziek. "ACDC, The Prodigy, Andrea Bocelli. Voor de wedstrijd knalde ik die aan. 'Firestarter' van The Prodigy voor de agressie, Bocelli voor de focus."

De Poolse sportjournalist Pawel Wilkowicz van dagblad Gazeta Wyborcza schreef een biografie over Lewandowski. "Trainer Blacha was cruciaal. Hij had geduld met Robert. In een halfjaar lapte hij hem op."

Bij uitwedstrijden keken de Znizc-spelers in de bus naar videobanden van Braveheart en Gladiator. Blacha: "Kwamen we aan, was de film nog niet afgelopen. De bus werd geparkeerd, alle spelers bleven zitten. We keken de film uit. Toen stond Sylwiusz op. Hij zei: 'Vandaag gaan jullie spelen als gladiatoren. Halverwege de wedstrijd, bij 1-1, kregen we een rode kaart. Met een man minder wonnen we toch, ik geloof met 4-2." Brede grijns. Dat eerste seizoen scoort Lewandowski zestien keer. Znicz promoveert.

De Nederlander Leo Beenhakker is in die jaren bondscoach van het nationale Poolse elftal. In aanloop naar het EK 2008 zit hij krap in de spitsen. Een assistent oppert de naam Lewandowski. Beenhakker is sceptisch. Iemand uit de derde klasse? Dat wordt niks. Die zomer wordt het hinkende hert ingelijfd door Lech Poznan uit de Poolse eerste klasse. Kort daarop debuteert Lewandowski in het rood-wit.

Jan de Zeeuw (66) is teammanager onder Beenhakker. "Lewandowski luisterde naar kritiek", zegt De Zeeuw, "en dat zie je hier niet vaak." De Zeeuw tolkt tussen coach en speler. "Dan zei Beenhakker: 'Vraag eens of hij na die wedstrijd tegen Club Brugge gedoucht heeft. Ik heb hem op het veld niks zien doen.' Lewandowski liep niet weg als hij zoiets hoorde, hij deed er wat mee."

Afgunst

In Pruszków kijkt directeur Orlinski uit over het voetbalveld. Rechts de tribune voor de thuisfans, links op een akkertje een soort dierenkooi voor de bezoekers. Lewandowski's perfecte schoonzoonkopje staat tegenwoordig op de cover van modebladen en is niet uit reclamespotjes weg te zappen: herenmode, telecomaanbieders, scheermesjes, Coca-Cola, niets is te gek. Vroeger regelde Lewandowski nog weleens een oefenwedstrijd met Znicz, vertelt Orlinski. Sinds hij bij Bayern zit, is de lijn dood. De directeur kijkt wat bedenkelijk. "In Polen zeggen we: het koolzuurwater is hem naar het hoofd gestegen."

Biograaf Wilkowicz vindt dat een tikje overdreven. Polen hebben een extra gen voor sociale ongelijkheid, nuanceert hij. Lewandowski's pocherige levensstijl ligt daarom gevoelig. "In Polen hebben we nog nooit meegemaakt dat een speler zo snel zo rijk is geworden. Het is nog een beetje wennen." Er is een manier om iedereen de mond te snoeren, en dat is op het veld.