Zihni Özdil is vaak radicaler dan zijn partij
Den Haag
De Tweede Kamer is niet altijd een comfortabele plek voor vrije geesten. Sinds hij parlementariër is, ondervindt historicus en columnist Zihni Özdil dat aan den lijve. Toch zoekt hij nu de grenzen op door te pleiten voor afschaffing van het studieleenstelsel – waarmee hij ingaat tegen de partijlijn. Özdil (37) is historicus en doceerde aan de Erasmus Universiteit en het Amsterdam University College voordat hij Kamerlid werd. Ook was hij columnist, onder meer voor NRC Handelsblad, waarin hij schreef over identiteit en onderwijs. In 2015 publiceerde hij Nederland mijn vaderland, een essay waarin hij betoogt dat de zo bejubelde Nederlandse tolerantie heeft geleid tot een land waar bevolkingsgroepen langs elkaar heen leven.
‘Tolerantie belemmert gelijkheid’, betoogde hij onlangs nog in de Volkskant. Özdil is van Turkse afkomst: toen hij 2 jaar was, verhuisden zijn ouders naar Nederland. Over het Kamerlidmaatschap zei hij: ‘Wat mooi dat iemand zoals ik dit kan bereiken.’
Het was partijvoorzitter Marjolein Meijer die hem overtuigde zich voor GroenLinks kandidaat te stellen voor de Tweede Kamer. Özdil kwam op plek acht, en kreeg de portefeuilles Hoger Onderwijs, Integratie en Sociale Zaken, een flink pakket voor een beginnend Kamerlid.
Özdil bracht de theoretische kennis mee die bij een snel groeiende partij van pas zou kunnen komen. Sindsdien is hij dus parlementariër, in een fractie die sterk gevormd is naar het succes van de partijleider: Jesse Klaver, de man die GroenLinks van vier naar veertien zetels opstuwde en wiens uiteindelijke doel is van GL de grootste partij te maken. Zo’n organisatie in dienst van één leider kan wringen met ambities van individuele Kamerleden. In de politiek wordt een mate van inschikkelijkheid en compromisbereidheid gevraagd waarop in de academische wereld zelden een beroep wordt gedaan.
nieuwkomer
De meeste fractiegenoten van Özdil hadden ervaring in het maatschappelijke middenveld, ze kwamen van ngo’s, van vakbonden, waren wethouder of raadslid geweest. Özdil was een nieuwkomer in het politieke bedrijf en in de poldercultuur die daarbij hoort. Dit alles maakte voor hem de overstap naar het Binnenhof niet gemakkelijker. Eind vorig jaar meldde hij zich een paar weken ziek.
In zijn opvattingen is hij vaak radicaler dan GroenLinks wil zijn. Hij voelde niets voor de versoepeling van het ontslagrecht die GroenLinks eventueel wilde steunen, vindt dat hard moet worden opgetreden tegen orthodox-islamitische predikers en verzet zich nu met hand en tand tegen het studieleenstelsel.
Het zijn opvattingen waarmee hij niet enkel vrienden maakt. Nadat de partij DENK een filmpje van hem op sociale media had geplaatst waarin hij the hypocrite werd genoemd, werd hij in Turkse media zwaar aangevallen. Een door hemzelf verspreide foto waarop te zien is dat hij een knuffel geeft aan de hardrechtse onderzoeker Sid Lukassen, kwam hem op tirades uit eigen kamp te staan. Een voorstel mbo’ers in het vervolg een titel te geven – skilled, craftsman of expert – leverde naast bijval ook hoongelach op.
‘Pas als de koers essentieel gaat afwijken van de ideologie, als ik met een gewetensvraag kom te zitten, zou ik van me laten horen’, zei Özdil een jaar geleden tegen de Volkskrant over zijn relatie tot GroenLinks. Dat moment is nu aangebroken. De reactie van partijleider Klaver zal hem goed doen. In een brief aan de leden van de partij heeft Klaver inmiddels laten weten dat ook hij vindt dat het leenstelsel op de kop moet. ‘Het is duidelijk dat het kabinet de beloftes over kwaliteit en toegankelijkheid die gedaan zijn aan studenten niet waarmaakt. Het is duidelijk dat er problemen zijn met de doorstroming, leenangst en toename van stress. Het is duidelijk dat dit stelsel niet goed werkt.’ <
