Profiteert PVV’er Graus van ‘pervers’ systeem in Den Haag?
Den Haag
De straat slingert fraai over het glooiende landschap van Heerlen. Het is een van de betere wijken in de voormalige mijnstad: twee-onder-een-kapwoningen uit de jaren dertig, aangeharkte voortuinen, verschillende auto’s voor de deur. Hier woont PVV-Kamerlid Dion Graus. Althans, dit is het adres dat hij heeft opgegeven bij de Tweede Kamer, blijkt uit een intern document dat de Volkskrant en EenVandaag tijdens een gemeenschappelijk onderzoek hebben ingezien.
Kamerleden die zo ver weg wonen als Graus krijgen een extra hoge vergoeding voor ‘verblijfkosten’. Per maand ruim 2000 euro netto. Ze maken nu eenmaal meer kosten voor logies en maaltijden in Den Haag, zo is de gedachte. Hoe dichter iemand bij het Binnenhof woont, hoe lager de vergoeding. Alles gaat op basis van goed vertrouwen. Het thuisadres dat Kamerleden opgeven bij de afdeling Human Resources wordt niet gecontroleerd. ‘De Kamer baseert zich op de gegevens die worden verstrekt’, bevestigt een woordvoerder van Kamervoorzitter Khadija Arib.
Toch is er in Heerlen iets vreemds aan de hand. De PVV’er moet hier al jaren wonen, maar de buurtbewoners kijken daar allemaal van op. ‘Dion Graus?’, zegt een man verrast. ‘Zijn moeder woont hier wel, daar bij die rode auto.’ Of hij Graus weleens ziet hier in de straat? ‘Nee, nooit.’
Het is een antwoord dat steeds terugkomt. Zijn moeder woont hier – dat weet iedereen – maar Dion Graus? Volgens een buurtbewoner staat de auto van het Kamerlid hoogstens ‘één keer in de maand of twee maanden’ op de brede oprit. Een derde buurvrouw zegt spontaan dat Graus niet in Heerlen, maar in Voorburg woont.
Alleen de moeder van Graus beweert op een zaterdagmorgen dat hij inderdaad bij haar woont. ‘Maar hij is nu in Den Haag.’
twijfels
Niet alleen in Heerlen, maar ook bij de PVV bestaan er al langer twijfels over de precieze woonplaats van het Kamerlid. Graus komt amper nog in Limburg, zegt een voormalige partijgenoot ongevraagd. ‘Zijn sociale leven is in Den Haag.’ Een andere ingewijde zegt onomwonden: ‘Graus rommelt al heel lang met die regeling en dat terwijl Geert Wilders altijd zegt dat je minstens de helft van de tijd op je eigen adres moet wonen.’ Wilders was niet bereikbaar voor commentaar. Ook de gemeente Heerlen had eerder al vragen. In 2007, toen Graus nog geen jaar in de Kamer zat, kreeg de afdeling Burgerzaken een melding binnen dat de PVV’er niet meer zou verblijven op zijn officiële adres. De gemeente checkte dat schriftelijk bij het Kamerlid, maar de afloop is onbekend. Uit privacyoverwegingen wil een woordvoerder niet ingaan op de zaak.
Graus huurt ook sinds 2007 een ruim appartement in Leidschendam-Voorburg, zo weten bronnen. Een bewoner van het appartementencomplex op zo’n 11 kilometer van de Tweede Kamer bevestigt dat de PVV’er in haar flat vlakbij Den Haag woont.
Woont Graus nou in Heerlen of in Voorburg? Het maakt nogal wat uit voor de vergoeding die de Tweede Kamer maandelijks laat overmaken. Een Kamerlid dat in Voorburg is gevestigd heeft momenteel recht op een toeslag voor verblijfkosten van netto 12.973 euro per jaar; een Kamerlid uit Heerlen krijgt 24.279 euro (de bedragen worden elk jaar iets hoger). Voor iemand als Graus, die al ruim twaalf jaar in de Kamer zit, loopt het verschil in inkomsten over die periode al snel op tot ruim boven de 100.000 euro.
Het Kamerlid zelf ontploft als hem tijdens een 1,5 uur durend telefoongesprek wordt gevraagd of hij in Voorburg woont. ‘Ik woon daar niet, ik verblijf daar. Ik heb een pied-à-terre, net als zoveel Kamerleden. Ik klaag jullie aan voor laster en smaad als jullie publiceren dat ik in Voorburg woon.’
nette jongen
Graus (‘ik ben een nette jongen’) houdt zich naar eigen zeggen aan alle regels. Het probleem is alleen dat de Kamer amper regels heeft. Nergens staat beschreven hoe vaak een Kamerlid op zijn officiële adres moet zijn. Het mag in strijd zijn met de geest van de regeling, maar in theorie kan een parlementariër 95 procent van de tijd in zijn pied-à-terre in Den Haag verblijven en toch aanspraak maken op de toeslagen voor Kamerleden die op meer dan 150 kilometer afstand wonen. Zolang hij daar maar een adres heeft.
In totaal zijn er nu zeker dertig Kamerleden die de maximale vergoeding voor verblijfkosten incasseren. Controles of parlementariërs ook echt op hun officiële adres wonen zijn er niet. Het staat daardoor allerminst vast dat Graus het enige twijfelachtige geval is.
De afgelopen dertig jaar is er, voor zover bekend, nooit serieus naar de regeling gekeken. De Tweede Kamer en ook veel partijen beschouwen het als de ‘eigen verantwoordelijkheid’ van Kamerleden om gewetensvol te handelen. De stafdienst Human Resources checkt alleen ‘met de routeplanner van de ANWB’ de afstand tussen het doorgegeven woonadres en het Binnenhof. Daarna kan het overboeken beginnen.
Officieel woont Graus zo al jaren bij zijn moeder in Heerlen, ook toen hij nog getrouwd was. Zijn ex-vrouw wil niet reageren, maar zelf houdt de PVV’er vol dat hij elk weekend teruggaat naar Limburg.
Graus zegt dat hij altijd tankt en boodschappen doet in Limburg, maar bij een afspraak om die bonnetjes te laten zien, komt de PVV’er niet opdagen. ‘Omdat jullie blijven liegen dat ik daar niet woon’, luidt de verklaring.
Dat buurtbewoners hem nooit zien bij het adres in Heerlen, hangt volgens de PVV’er vooral samen met zijn veiligheidssituatie. Als ‘meest zichtbare PVV’er na Geert Wilders’ wordt Graus naar eigen zeggen voortdurend achterna gezeten door mensen met slechte bedoelingen. Daarom reist hij vaak incognito ‘met een staartje en een pet op’. Ook parkeert hij zijn auto meestal elders. ‘Ik kom vaak ’s avonds laat en vertrek ook weer laat.’
Graus zegt ook vaak ondergedoken te zitten op ‘schuiladressen’. De Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) is volgens de PVV’er altijd op de hoogte van zijn verblijfplaatsen.
‘Ik heb een gps aan mijn broek hangen … Iedereen die moet weten waar ik ben, weet waar ik ben. Ik ben een bedreigd politicus.’
De NCTV wil niet ingaan op specifieke gevallen, maar volgens een woordvoerder wordt alleen ‘in zeer uitzonderlijke gevallen’ het advies gegeven om niet in de eigen woning te slapen. Dat de dienst precies weet waar Graus verblijft, klopt niet. ‘Wij maken bij de beveiliging van politici geen gebruik van gps-trackers. Ook volgen wij politici niet via hun mobiele telefoon.’
Uit een eerdere publicatie van de Volkskrant bleek dat de NCTV zich weinig zorgen maakt over Graus’ veiligheid. Zo liet de dienst hem 1,5 jaar met een niet-werkende alarmknop zitten.
onderzoeksverzoek
Graus meent dat hij alle toeslagen voor verblijfkosten terecht heeft ontvangen. Als er toch een onderzoek komt naar de gang van zaken, zal het initiatief van de Kamer zelf moeten komen. Minstens vijf Kamerleden moeten dan een onderzoeksverzoek indienen als ze het idee hebben dat er ten onrechte toeslagen zijn uitgekeerd. Het is een middel dat zelden wordt ingezet: Kamerleden zijn huiverig om elkaar onder de loep te nemen.
Opmerkelijk genoeg hekelt Graus zelf wél de ‘perverse onkostenvergoedingen’ van de Tweede Kamer. De onvrede van de PVV’er richt zich vooral op Kamerleden die geen pied-à-terre rondom Den Haag hebben, maar gewoon met hun gratis OV-jaarkaart op en neer reizen. Een Kamerlid uit de buurt van Eindhoven is met de trein 1,5 uur onderweg, maar int toch zo’n 23.000 euro per jaar aan verblijfkosten. Dat hij door te forenzen veel minder kosten maakt voor logies doet er niet toe.
schandalig
‘Ik heb journalisten de afgelopen jaren steeds gewezen op die perverse onkostenvergoedingen’, zegt Graus verontwaardigd. ‘Ik heb erop gewezen dat het schandalig is. Ik ben de klokkenluider. En wat gaan jullie doen? Jullie gaan de klokkenluider pakken! Maar ik ken de regels en ik houd me aan de regels.’
Maar hoe kan het dan dat hij bijna nooit op zijn officiële adres in Heerlen wordt gezien, terwijl het een volgens de NCTV een zeldzaamheid is dat politici moeten onderduiken? Graus wil er geen antwoord op geven. Eerst drukt hij het gesprek weg. Even later belt hij weer terug.
‘Ik heb met de NCTV gesproken. Ze hebben gezegd dat ik geen uitspraken mag doen over mijn verblijfplaats. Normaal kan een Kamerlid gewoon zeggen ‘daar en daar verblijf ik’, maar ik kan dat niet.’ <
Naast een ‘schadeloosstelling’ van 109.000 euro per jaar, inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering, krijgen Kamerleden nog verschillende toeslagen. Zo heeft ieder Kamerlid recht op een eersteklas-OV-jaarkaart. Kamerleden die daar geen gebruik van maken, krijgen een vergoeding voor het woon-werkverkeer van maximaal 130 euro per maand. Daarnaast krijgen alle Kamerleden nog eens een vergoeding voor binnenlandse reizen van 4900 euro netto per jaar. Ook is er een toeslag voor beroepskosten van jaarlijks 2762 euro.
Voor de dagen dat Kamerleden in Den Haag moeten zijn, krijgen ze een vergoeding van de verblijfkosten. De zogenoemde verblijfkosten worden berekend door een inschatting te maken van wat een Kamerlid op één dag uitgeeft in Den Haag. Er is een ‘bedrag A’ van 59,57 euro voor dagen zonder overnachting. Vergoed wordt dan de lunch (15,67 euro), avondmaaltijd (23,71), kleine uitgave overdag (5,07) en kleine uitgave ’s avonds (15,12). ‘Bedrag B’ (173,42 euro) is voor dagen mét overnachting en daarbij is logies (103,72) en ontbijt (10,13 euro) meegerekend.
Een Kamerlid dat op meer dan 150 kilometer van Den Haag woont, heeft recht op een vergoeding van 140 keer bedrag B. Totaal: 24.278, 80 euro. Een Kamerlid dat binnen een kilometer van het Binnenhof woont, krijgt 100 keer bedrag A en ook nog eens tien keer bedrag B. Totaal: 7961,20 euro.
