Kamerlid Eric Van Rompuy (CD&V) reageerde maandagochtend op Radio 1 gepikeerd op vragen over uittredingsvergoedingen. Ook hij stopt in mei 2019 en hij zal net als Vandeurzen zijn uittredingsvergoeding opnemen. “Een beetje respect graag voor politici met grote verdiensten”, zei Van Rompuy. Die uitspraak ontketende op sociale media een storm aan reacties.

De regels zijn al in 2014 verstrengd. Zowel op Vlaams als op federaal niveau kan je als parlementslid een uittredingsvergoeding krijgen van maximaal twee jaar. In het Vlaams Parlement is dat minimaal vijf maanden plus één maand per jaar dat je parlementslid bent geweest. In het federaal parlement is dat twee maanden per jaar parlement. “Dat bedrag wordt niet in één keer uitbetaald, maar per maand”, verduidelijkt Dirk Nuyts, woordvoerder van het Vlaams Parlement. Tussen parlementslid en minister is er ook geen verschil meer. De vertrekpremie wordt gebaseerd op de wedde van een parlementair.

“Voor de maatschappij”

Maar Jo Vandeurzen zit al sinds 1993 in de nationale politiek, waarvan de helft als minister. “Voor hem gelden nog voor een deel de oude regels”, aldus Nuyts.

Vandeurzen schrok maandag zelf toen hij de berekening te zien kreeg. “Dat is zeer veel geld en ik besef heel goed dat daar kritiek op komt. Ik wil mijn tijd nemen om een nieuwe job te vinden, maar intussen wil ik nadenken over wat ik met een deel van dat geld kan doen voor de maatschappij.”

Vandeurzen is trouwens niet alleen: elke huidige minister en parlementair die na mei 2019 niet meer zetelt, heeft recht op een vertrekvergoeding. Dat geldt dus ook voor Veerle Heeren (CD&V), Meryame Kitir (sp.a) en Sonja Claes (CD&V) als ze niet meer zetelen.

Nieuwe regels

Professor Stijn Baert, econoom aan de UGent, vindt 400.000 euro buitensporig en vindt dat het systeem hervormd moet worden. “Gun Vandeurzen zijn uittredingsvergoeding, misgun het zijn opvolgers”, zegt hij. “Zolang het bestaat, heeft hij er recht op. De regels zijn slecht, dus: pas de regels aan. Het is niet eerlijk dat Vandeurzen nu de sukkelaar is die het moet bekopen. De overheid vraagt van alles aan de burger, dan is zo’n bedrag moeilijk verdedigbaar. Je zou kunnen stellen dat ex-politici een vergoeding moeten krijgen zodat ze een tijdje onafhankelijk zijn voor ze aan de slag kunnen in een andere job. Maar Vandeurzen heeft gezegd dat hij meteen ander werk gaat zoeken.”

Voor Herman Matthijs, professor overheidsbegroting (VUB en UGent), mogen de regels in elk geval eenvoudiger. “Die vergoedingen helemaal afschaffen zal niet gaan, want politici krijgen na hun uittreding geen werkloosheidsuitkering. Maar de regels zijn nog altijd onoverzichtelijk. Je zou kunnen zeggen dat voor iedereen dezelfde regels moeten gelden.”

Burgemeesters

Het zijn niet alleen ministers en parlementsleden die een uittredingsvergoeding krijgen, ook gedeputeerden hebben er recht op. Maar die regels worden vanaf 2019 strenger: gedeputeerden krijgen dan geen vergoeding meer als ze een ander inkomen hebben.

Anders is het voor burgemeesters en schepenen: die gaan er vanaf januari op vooruit. “Momenteel krijgen die niets, maar vanaf 2019 kunnen ze een vergoeding krijgen van maximaal één jaar. Tenminste, als ze geen ander inkomen hebben”, zegt Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. “We wachten nog op duidelijkheid over de fiscale regels van die vergoeding en van de bijdragen voor de sociale zekerheid.” Brigitte Smets van sp.a, die in Hasselt geen schepenmandaat kreeg, kan bijvoorbeeld die vergoeding aanvragen.