Direct naar artikelinhoud
Standpunt

Blijkbaar wordt van sp.a en Groen verlangd dat ze altijd elkaars ‘vriendje’ zijn

Bart Eeckhout.Beeld Eva Beeusaert

Bart Eeckhout is hoofdredacteur van deze krant.

In Vilvoorde stelt een iets te zelfverzekerde sp.a de banden met kartelpartner Groen zwaar op de proef. In Gent zit een existentieel vertwijfelde sp.a wantrouwig te kijken naar een zegevierende groene partner. In Oostende haalt Groen juist de banden tactisch aan met de vernederde socialisten.

Niemand kan met zekerheid voorspellen hoe de coalitieonderhandelingen in deze drie belangrijke steden gaan aflopen. Het valt niet uit te sluiten dat de wankele rood-groene as het in elk van die gevallen begeeft.

De drie cases zijn illustratief voor een belangwekkende evolutie, die zich met de gemeenteraadsverkiezingen heeft doorgezet: een verschuiving van de machtsverhoudingen op links. Sinds 14 oktober is de sp.a haar natuurlijk politiek leiderschap in progressief Vlaanderen kwijtgespeeld aan Groen.

Op een deel van de linkse kiezersmarkt zijn rood en groen elkaars grootste concurrent. Natuurlijk leidt dat tot strijd

De groenen proberen die nieuwe realiteit om te zetten in zo veel mogelijk macht. Dat gaat niet eenvoudig en ziet er niet altijd even fraai uit, maar politiek is geen spel voor blozende maagden. Degenen die Groen nu postjesdrang verwijten zijn exact dezelfden die de partij in het ander geval naïviteit zouden aanwrijven.

Zoals meestal bij aardverschuivingen, zijn er spanningen en uitbarstingen. Dat het er tussen rood en groen momenteel bepaald lastig aan toegaat, is niet meer dan de normaalste zaak ter wereld.

Blijkbaar wordt van beide partijen en hun kopstukken verlangd dat ze altijd elkaars ‘vriendje’ zijn. Waarom zou dat? Op basis van twee tegengestelde argumenten zou je veeleer het tegendeel mogen verwachten.

Eén: op een deel van de linkse kiezersmarkt zijn rood en groen elkaars grootste concurrent. Natuurlijk leidt dat tot strijd, net zoals dat bijvoorbeeld bij de rechtse regeringspartijen het geval is.

Maar twee: ten gronde zijn rood en groen wel degelijk twee erg verschillende partijen, met een verschillende cultuur en achtergrond en ook wel een verschillend wereldbeeld. Ook dat leidt uiteraard tot spanningen. Sp.a is een partij die leunt op haar klassieke middenveld van arbeidersverenigingen, Groen is een kind van de ontzuiling.

Beide perspectieven hebben hun verdienste, maar de confrontatie leidt tot wantrouwen. Socialisten vermoeden in groenen toch altijd verkapte ‘tsjeven’ of liberalen. Omgekeerd verdenken groenen socialisten ervan hun principes snel op te geven voor de macht. Telkens wanneer de samenwerking onder druk staat, zoals in Antwerpen en nu in Gent, komt die wederzijdse scepsis bovendrijven.

De vraag is of dat een ramp hoeft te zijn. Beide partijen bedienen ten dele een ander publiek: de groene kiezer is wat kosmopolitischer, de rode kiezer hecht aan klassieke linkse thema’s. Door complementair te zijn, zouden beiden het ‘linkse’ bereik ook kunnen verbreden.

Soms zal dat tot concurrentie leiden, soms juist tot samenwerking. Daar is niets verraderlijk of hypocriet aan. Het is de essentie van democratische coalitievorming.