Hij kreeg levenslang omdat hij zes mensen vermoordde. Toch gaat Freddy Horion ervan uit dat hij binnenkort vrijkomt. “Ongehoord”, zegt de broer van een van de slachtoffers

“Steek een insect in een doosje, en hij zal proberen vrij te komen”, zo zegt Freddy Horion het zelf in het interview. Het is voor het eerst dat de moordenaar van zes mensen op tv aan het woord gelaten wordt. Hij wordt gevolgd in de Hasseltse gevangenis. Horion heeft nog steeds zijn lange grijze haren, en een donkere zonnebril op zijn neus. Toch komt hij nooit helemaal in beeld: altijd zal je enkel en alleen zijn rug zien, zijn lange haren, of een deel van zijn gezicht.

Want Horion wil vooral niet herkend worden, na zijn tv-optreden. De moordenaar gaat ervan uit dat hij binnenkort vrij kan komen, en dan wil hij anoniem de straat op kunnen. In de reportage van Pano is dan ook vooral zelfbeklag te horen van Horion, die zijn moorden uit 1979 ooit uitlegde als “wraak op de maatschappij.”

Dat hij al zolang vastzit, dat vindt hij onrechtvaardig. “Als je iemand 38 jaar lang in de gevangenis laat zitten, dan geef je toch toe het systeem faalt?”

211 keer levenslang

De interviews met Horion en Van Eyken passen in een reportage over langgestrafte gedetineerden in ons land. Zowel het Gevangeniswezen als het kabinet van Justitieminister Koen Geens (CD&V) benadrukken dat ze hun medewerking verleenden, omdat het de tv-uitzending de bredere problematiek aansnijdt: “Wat doe je met levenslang gestrafte mensen? En moet die straf écht levenslang zijn?”

In totaal zitten 211 gedetineerden een levenslange celstraf uit. De VRT hield een enquête onder de 100 mannen en zes vrouwen die in een Vlaamse gevangenis levenslang uitzitten. Ook die resultaten komen aan bod.

“Geschrapt uit de maatschappij”

Johan Steyaert, wiens broer en zijn gezin in 1979 werden uitgemoord, heeft niet meegewerkt aan het programma. “Zo iemand moet je geen forum geven”, vindt Steyaert. Hij is niet te spreken over de uitzending. “Ik ben niet van plan om te kijken.”

“Die man is geschrapt uit de maatschappij. Dat wil hij schijnbaar maar niet begrijpen. Al tientallen keren heeft hij om zijn vrijlating gevraagd, of om een enkelband. Telkens ga ik naar de zitting van de strafuitvoeringsrechtbank, soms wel drie keer per jaar. De laatste keer was in januari dit jaar. En telkens opnieuw schrijf ik de avond voordien een lange tekst om mijn mening duidelijk te maken.”

“Hij mag van mij 90 of 95 jaar worden, maar dan achter tralies. Wanneer zal dat individu eens begrijpen dat hij nooit meer kan vrijkomen?”

Langst gestrafte

Staf Van Eyken zit al 45 jaar in de cel, en is daarmee de langst zittende gedetineerde in ons land. Van Eyken heeft eerder al aangegeven dat helemaal vrijkomen, voor hem niet meer hoeft. Tijdens het interview in Leuven-centraal drukt hij zijn spijt uit: “Het was walgelijk, wat ik toen deed. Ik denk wel dat ik heel gevaarlijk ben. Toen, zeker.”

Het contrast met Horion kan niet groter zijn.

“We hebben lang nagedacht of we aan deze reportage zouden meewerken”, zegt zijn raadsman Walter Damen. “Mijn cliënt heeft een lange evolutie doorgemaakt in zichzelf, en hij wilde dat zelf allemaal uitleggen. Hij heeft zich helemaal bloot gegeven. Het is de allerlaatste keer dat hij in de media wil komen. Hierna is het voorbij: hij wil nu vergeten worden.”