Premier Michel: ‘Echte leugencampagne rond pact, misschien zelfs Europees gecoördineerd’

Na weken crisis steunde Michel maandagochtend het VN-Migratiepact namens ons land. Want volgens hem heb je het pact juist nodig om een beter asielbeleid te voeren.

‘Ons uitwijzingspercentage vandaag ligt laag, op 16 procent. Ik geloof dat we in de komende jaren dankzij dit pact juist meer samenwerkingsakkoorden kunnen sluiten om uitgeprocedeerde asielzoekers uit te wijzen. Met landen als Marokko, Algerije, Libië en Tunesië.’

Maar als het pact niet bindend is, welke garantie is er dan dat die landen dankzij dit pact daar nu wel mee zouden instemmen? ‘Er is één zekerheid: als we niet internationaal overleggen kunnen we al zeker niets bereiken’, zegt Michel. ‘Dit is juist een garantie op een efficiënt en streng asielbeleid, maar met respect voor fundamentele waarden. Alleen kun je van migratie nooit een succesverhaal maken.’

Woordelijk natrappen op ex-coalitiepartner N-VA heeft Charles Michel niet gedaan in Marrakech. Hij weigerde elke commentaar op Theo Franckens belofte van ‘totale oorlog’. Ook over toekomstige coalities met de Vlaams-nationalisten wou hij geen uitsluitsel geven.

‘Ooit dachten we dat het onmogelijk was een coalitie te sluiten met de N-VA, en vervolgens sloten zij ernstige compromissen, zoals het communautaire in de koelkast steken. Je kunt nooit uitspraken doen voor je verkiezingsresultaten hebt.’

Michel bedankte het parlement om steun te hebben gegeven aan het pact. ‘Dat is een fundamenteel democratische manier om het pact goed te keuren. Samen met het parlement wil ik de volgende maanden maximale stabiliteit in het beleid bereiken.’

‘Juiste kant van de geschiedenis’

Maar wie dacht dat de premier zijn toespraak na de regeringscrisis juist zou wikken en wegen, kwam bedrogen uit. ‘Er zijn momenten in het politieke leven waarin je de belangen op korte termijn en politieke spelletjes moet afwegen met belangen op lange termijn’ zei hij tegen de Belgische pers.

In zijn speech voor de VN en de internationale regeringsleiders verdedigde Michel het pact met vuur, en zonder papier. Dat leverde hem geregeld groot applaus op, want zowat iedereen in Marrakech had wel iets opgevangen over de Belgische crisis.

‘De afgelopen weken hebben we een démarche gezien om dit project te instrumentaliseren, om leugens en angst te verspreiden’, klonk het. Maar dit soort ‘nationaal egoïsme’ loont volgens Michel niet.

‘We hebben onlangs nog de abominabele tragedies van de Eerste Wereldoorlog herdacht’, stelde hij krachtig. ‘Die tragedies kwamen er omdat landen met wantrouwen en egoïsme tegenover elkaar stonden.’

Net als de Duitse bondskanselier Merkel voor hem, benadrukte Michel dat multilateraal overleg (en dus niet ieder land voor zichzelf) de enige manier is om een ‘betere wereld’ te bouwen. Zo was hij de tweede leider die vandaag in Marrakech niet alleen positieve woorden over had voor het pact, maar de adoptie ervan vandaag expliciet linkte aan de bloedige geschiedenis van de afgelopen honderd jaar. ‘Multilateralisme is niet gemakkelijk, er zijn natuurlijk struikelblokken’, klonk het. ‘Maar de wereld heeft nu moed en verantwoordelijkheidsgevoel nodig. België staat aan de juiste kant van de geschiedenis.’

Was dit pact het vallen van de regering waard? Volgens Michel is het belangrijk om België weer in het ‘positieve’ kamp te houden. ‘Er is op Europees vlak een strategie geweest om van dit pact iets te maken wat het overduidelijk niet is’, zei Michel. ‘Er werden valse argumenten en manipulatie gebruikt. Men stelt zich nu de vraag of dit zelfs gecoördineerd werd.’ Ook op Europees vlak zal er blijvend overleg zijn over migratie, los van wat de VN verder doen met het pact.

Een verbeten, kalme Merkel

Voor Charles Michel had de Duitse bondskanselier Angela Merkel de conferentie toegesproken. Het was een verbeten, maar kalme Angela Merkel op het podium van Marrakech. Net als anderen verdedigde ze internationale samenwerking om migratie ‘veiliger, ordelijker en legaal’ te maken. Maar in tegenstelling tot andere sprekers leek het alsof Merkels engagement meer is dan alleen maar mooie beleidsverklaringen. De kanselier lijkt de laatste politieke strijd van haar carrière te hebben gevonden.

Merkels migratiestandpunt krijgt binnen Europa stevig weerwerk vanuit Hongarije, Oostenrijk, Tsjechië, Slovakijke, België en Italië. Op dat nationalistisch geïnspireerd verzet had ze ook een antwoord klaar. ‘Angst over de globalisering wordt misbruikt door tegenstanders van het pact, die misinformatie verspreiden’, klonk het kalm. ‘We moeten erop vertrouwen dat een multilaterale aanpak, waar de VN na de Tweede Wereldoorlog op gebouwd werd, werkt. Multilateralisme en de VN waren het antwoord op het hypernationalisme uit die tijd. Ik sta hier als vertegenwoordiger van dat idee, omdat ik als kanselier van Duitsland weet hoeveel menselijk lijden het nationaalsocialisme heeft veroorzaakt.’

Aanvankelijk was Merkel terughoudend over migratie. Zo zei ze midden juli 2016 in een talkshow tegen een jonge migrante dat ‘niet iedereen in Duitsland kon blijven’. Waarop het meisje begon te huilen. Maar in augustus, op het hoogtepunt van de migratiecrisis, legde ze haar ‘Wir schaffen das’-verklaring af.

Vandaag lijkt Merkel niet zozeer gefocust op de vraag of we wel of niet de grenzen moeten sluiten, maar op effectief management van migratie. Merkel is namelijk overtuigd dat ‘Duitsland de werkkracht van migranten zal nodig hebben.’ ‘Smokkelaars mogen niet bepalen hoe mensen de grenzen oversteken’, klonk het. ‘We moeten illegale migratie bestrijden, en de gevaren waaraan mensen zich blootstellen aanpakken. Dit kan alleen internationaal.’