Opinie. Overdosissen met Oxycodon stijgen. Zet cannabis in als pijnbestrijder
Het NVIC telde 424 gevallen; in 2017 waren dat er nog 280. Minister Bruins (Volksgezondheid) schrok er zo van dat hij meteen een taakgroep heeft ingesteld. Kort tevoren had hij de Kamer nog verzekerd dat wij geen ‘Amerikaanse toestanden’ te vrezen hadden. Amerika zucht al langer onder wat daar een opioïdencrisis is gaan heten (zie ook Nederlands Dagblad van 16 maart)
Verslavingsproblematiek wordt meestal met jongeren geassocieerd. Dat beeld is door de populariteit van opioïde pijnstillers gekanteld. Tussen 1996 en 2011 vernegenvoudigde in de VS het aantal aan ouderen afgegeven opioïde-recepten. Geriaters waarschuwen dat gebruik juist voor deze groep bijzondere risico’s meebrengt. Niet voor niets.
In de afgelopen twintig jaar is in Amerika ziekenhuisopname als gevolg van overmatig gebruik van opioïden door ouderen vervijfvoudigd. Hoe Amerika in deze crisis terecht is gekomen, is al vaak beschreven.
De Zwarte Piet komt toe aan Big Pharma, en in ’t bijzonder Purdue Pharma, dat in 1996 de pijnstiller OxyContin (bij ons oxycodon) lanceerde met een breed opgezette marketingcampagne waarvan de belangrijkste boodschap was: niet verslavend. Daarop zijn artsen, lang beducht voor opiaten, het middel steeds laagdrempeliger gaan voorschrijven. Illustratief is dat het morfine, lang de eerste keuze voor zware pijnstilling, heeft verdrongen. Dokters lijken daarbij niet altijd in de gaten te hebben dat oxycodon een veel krachtiger werking heeft dan morfine en daarbij sterk verslavend is.
VS
De opioïdencrisis heeft in de VS nieuw voedsel gegeven aan de discussie over de therapeutische mogelijkheden van medicinale cannabis. Ook die kwestie komt onze kant op. Wetenschappelijk bewijs voor de pijnstillende werking van cannabis is tot dusver dun.
Wel zijn er sterke aanwijzingen voor invloed op zenuwpijn. Enkele studies toonden uitkomsten die niet onderdoen voor wat opioïden presteren. Een troef van de pleitbezorgers is dat in Amerikaanse staten waar medicinale marihuana is gelegaliseerd het gebruik van opioïde pijnstillers is afgenomen. Patiënten met chronische pijn switchen.
Een recente Canadese studie lijkt een verklaring te bieden: cannabis heeft geen effect op het sensorische mechanisme ‘pijn’, maar verandert wel de subjectieve ervaring ervan. Wie pijn lijdt, is uit op verlichting, niet zozeer op wetenschappelijk bewijs van hoe die werkt. Het zou reden kunnen zijn voor een minder afhoudende opstelling.
Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) houdt in zijn nieuwe Standaard-Pijn de deur tot op een kier gesloten. Alleen patiënten in de palliatieve fase zouden ervoor in aanmerking moeten komen, en dan pas als ‘gangbare behandeling’ onvoldoende resultaat heeft. Volgens het NHG moet de ‘opioïdenepidemie’ worden tegengegaan door een terughoudend voorschrijfbeleid. Dat klinkt simpeler dan het is. Natuurlijk is de kritiek op de farmaceuten terecht, maar bedacht mag worden dat ze een cultureel fenomeen exploiteren. In haar hoogmoed heeft de geneeskunde pijn uit het leven geschrapt. ‘Pijn hoeft niet meer.’ Patiënten hebben het in hun oren geknoopt.
Is het vrees de duivel uit te drijven met Beëlzebub die het NHG tot zijn strenge standpunt brengt? Ook cannabis kent immers een verslavingsproblematiek.
Jellinek
Volgens verslavingsinstelling Jellinek ontwikkelt 9 procent van de fervente gebruikers een ‘vorm van afhankelijkheid’. Daarbij gaat het echter maar zelden om ‘lichamelijke afhankelijkheid’. Bovendien kan medicinale cannabis effectief zijn in doseringen die geen ‘bewustzijnsveranderende werking’ hebben. Of speelt bij de artsenorganisatie een ingebakken argwaan tegenover ‘de natuur als genezer’?
Medicinale cannabis verdient als alternatief voor opioïden, gezien de ernstige problemen rond het gebruik daarvan, een warmer onthaal. Op z’n minst zou er meer onderzoek moeten komen naar werkzaamheid en toepassingsmogelijkheden. Die horen ook hun plek te krijgen in de medische opleiding. <
