Op 4 oktober 1992 stortte een vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al neer op de flats Groeneveen en Kruitberg in de Amsterdamse wijk Bijlmermeer.
Na de ramp ontstond veel onduidelijkheid. Zo hebben bewoners van de Bijlmer en nabestaanden nog altijd vragen over de lading van het vliegtuig, stelt Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) vrijdag in een rapport.
Daarom concludeert het ACOI dat het archief van de Raad voor de Luchtvaart toegankelijker moet worden. Veel dossiers zijn beperkt vanwege staatsbelang. Zulke dossiers blijven daarom 75 jaar gesloten, tot 2069. Het ACOI adviseert op korte termijn openbaar te maken wat direct openbaar kan worden.
Volg de Bijlmervliegramp
Rekening houden met zowel nabestaanden als luchtvaartveiligheid
Dossiers moeten volgens het ACOI opnieuw ingedeeld worden in openbare en beperkt openbare delen. Het doel moet zijn uiteindelijk meer documenten openbaar te maken.
Over het deel dat beperkt openbaar blijft, moet het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een belangenafweging maken. Daarbij moet het ministerie, dat de archieven beheert, rekening houden met zowel de belangen van nabestaanden als die van de luchtvaartveiligheid. Zo kan de overheid kijken of sommige beperkt openbare documenten onder bepaalde voorwaarden toch toegankelijk worden.
"Als er toegang tot het archief mogelijk is, dan kunnen mensen zelf bekijken en beoordelen wat voor informatie er in het dossier zit, en met eigen ogen zien wat er in de vrachtbrieven staat en zelf de beoordeling maken of zij dit geloofwaardig achten of niet", stelt het rapport.
Kamer steunde motie voor ACOI-rapport unaniem
Verder adviseert het adviescollege de Archiefwet aan te passen. "Nu is het zo dat de oorspronkelijke archiefvormer beslist of mensen toegang krijgen tot dossiers die beperkt openbaar zijn vanwege de belangen van de Staat of zijn bondgenoten."
Het wordt volgens het ACOI tijd om de rijksarchivaris mee te laten besluiten over de toegang.
Het ACOI komt met het rapport na een unaniem door de Tweede Kamer gesteunde motie van Pieter Omtzigt in april vorig jaar. ACOI-voorzitter Ineke van Gent overhandigde het rapport vrijdag aan Omtzigt in Amsterdam.
'Geheimhouding leidt tot wantrouwen richting overheid'
Dat openbare informatie van het archief nog geheim wordt gehouden, leidt tot wantrouwen richting de overheid, zeiden Van Gent en Omtzigt vrijdag bij de overhandiging. "Stukken van het archief van de Bijlmervliegramp zijn geheim, terwijl die dat niet hoeven te zijn", zei Omtzigt. "Dat moet anders."
De NSC-leider riep het demissionaire kabinet op de stukken openbaar te maken en niet te wachten op zijn Kamervragen. "Als je dat niet doet, hoe kun je dan verwachten dat burgers de overheid vertrouwen?"
Ook Van Gent deed een beroep op de belangen van nabestaanden. "Nabestaanden wachten nog altijd op antwoorden. Het gaat om mensen die zich al ruim dertig jaar niet gehoord voelen", zei de ACOI-voorzitter.
Van Gent hoopt dat de Tweede Kamer de regering zo ver kan krijgen de adviezen in het rapport op te volgen. "Het is een hele klus, maar het moet en het kan. Het zou zo ontzettend veel betekenen voor de nabestaanden als ze sommige stukken zelf kunnen zien en vasthouden."
NUjij: Uitgelichte reacties