De Lijn wil opnieuw een systeem invoeren waardoor mensen met een beperking hun abonnement niet langer moeten inscannen wanneer ze de tram of bus gebruiken. Dat is momenteel wel zo, maar voor een grote groep mensen is dat geen evidente opdracht. Toch staan er voor iedereen boetes op het niet scannen van je vervoersabonnement. Het overkwam ook de zoon van 'WinWin'-luisteraar Ellen, een jongeman met autisme.
De Lijn wil boetes schrappen voor mensen met beperking die abonnement niet scannen
Xavier Taveirne is jouw consumentenman. Hij presenteert elke werkdag tussen 9 uur en 10 uur 'WinWin' op Radio2. Heb je een vraag, tip of probleem? Mail naar winwin@radio2.be.
De zoon van luisteraar Ellen heeft ADHD en autisme. Sinds september vorig jaar gaat hij met het openbaar vervoer naar de les in het buitengewoon onderwijs. Omwille van zijn beperking krijgt hij van de overheid een gratis abonnement van De Lijn.
"Plots kregen we een boete omdat hij zijn abonnement blijkbaar vergat te scannen bij het instappen. Het is een speciale bus voor het buitengewoon onderwijs, maar wel een van De Lijn, dus dat moet. Mijn zoon is zich daar niet van bewust. Op het einde van een schooldag is zijn medicatie vaak uitgewerkt en raakt hij snel overprikkeld. Hij sluit zich dan helemaal af", getuigt mama Ellen in het consumentenprogramma op Radio2.
Mensen met een beperking moeten op een volwaardige manier kunnen participeren aan het maatschappelijke leven, zonder fysieke of sociale drempels
David Stevens, Vlaams Mensenrechteninstituut
Ellen krijgt in totaal een waarschuwing en 2 boetes: een van 30 euro en een van 50 euro. Bij De Lijn vindt ze geen gehoor of begrip. "Ze lieten ons weten dat de boete terecht werd opgelegd en dat er geen uitzonderingsmaatregelen bestaan voor mensen met een beperking. We hebben ze dus gewoon betaald, ook al vinden we het oneerlijk."
Discriminerend
Het Vlaams Mensenrechteninstituut vindt de houding van De Lijn ongepast. "Verhalen als dit zouden gezien kunnen worden als discriminatie op basis van gezondheidstoestand. Daarnaast bestaan er ook regels over hoe je met mensen met een beperking moet omgaan. Zij moeten op een volwaardige manier kunnen participeren aan het maatschappelijke leven, zonder fysieke of sociale drempels", zegt directeur David Stevens.
Voor blinden en slechtzienden bestaat er bij De Lijn wel een uitzondering. Die reizigers hoeven hun vervoersbewijs niet te scannen. "Er zou moeten bekeken worden of dat systeem ook in andere gevallen kan worden toegepast. Veel mensen haken op deze manier af van het openbaar vervoer, terwijl het net een laagdrempelige manier zou moeten zijn om je te verplaatsen."
Waarom is scannen belangrijk?
Reizigers van De Lijn die een abonnement hebben, zijn verplicht om dat vervoersbewijs te scannen wanneer ze op een bus of tram stappen. Wie dat niet doet, kan daarvoor een boete krijgen. Zelfs al heb je netjes voor dat abonnement betaald.
Volgens De Lijn is het scannen van vervoersbewijzen een belangrijke manier om zwartrijders te betrappen. "Wanneer je scant, is het duidelijk dat je er bent en hebt betaald. Bovendien helpt het ons om een beter inzicht te krijgen in hoeveel mensen er gebruik maken van welke rit", zegt woordvoerder Frederik Wittock.
We betreuren dit voorval en gaan in dialoog met de familie om een oplossing te vinden
Frederik Wittock, woordvoerder De Lijn
De Lijn wil opnieuw BlueAssist invoeren
De bekommernissen van luisteraar Ellen vielen bij klantendienst van De Lijn in dovemansoren. In een gesprek met 'WinWin' stelt de vervoersmaatschappij zich echter veel constructiever op. "We betreuren dit voorval. Onze mensen van de controles en het boetebeheer moeten een procedure volgen en daarin hebben ze helaas niet de kans om te kijken naar een breder perspectief. We staan onder druk om asociaal gedrag aan te pakken. De Vlaamse overheid vraagt dat van ons", aldus de woordvoerder van De Lijn.
"We willen proberen om BlueAssist nieuw leven in te blazen. Dat is een systeem waarmee mensen met een beperking zich makkelijk kenbaar kunnen maken en aangeven dat ze hun vervoersbewijs niet hoeven te scannen. Gewoon hun smartphone aan de controleur laten zien, zou dan moeten volstaan. Dat systeem heeft vroeger bestaan, maar is een stille dood gestorven. We zijn in gesprek met verschillende organisaties, zoals GiPSo, om dat op korte termijn opnieuw in te voeren."
Wat is BlueAssist?
Het BlueAssist-icoon is een internationaal erkend symbool. Het hulpmiddel moet een houvast bieden aan mensen met een fysieke of mentale beperking, maar even goed aan mensen met beginnende dementie of personen die de taal niet machtig zijn. Door het symbool te tonen, kunnen ze hulp vragen aan medemensen.
En wat met de boetes die Ellen moest betalen voor haar zoon? "We gaan dit in der minne proberen te regelen. We betreuren dit voorval en gaan in dialoog met de familie om een oplossing te vinden. We willen ook snel aan een bredere en laagdrempelige oplossing werken. Niet alleen voor deze jongen, maar ook voor alle andere mensen in gelijkaardige situaties."
