© Luc Daelemans
“De hervorming van de erfenisbelasting heeft iets pervers”
Breed lachend stelden de Vlaamse excellenties Geert Bourgeois en Bart Tommelein gisteren het akkoord over de hervorming van de erfbelasting voor. De nieuwe tarieven zijn “redelijker en geven meer vrijheid aan de mensen om hun erfenis na te laten aan wie ze zelf willen”, klinkt het opgewekt. En akkoord, op het eerste gezicht lijkt het nieuwe systeem goed voor de gewone mens en mogen we met z’n allen tevreden zijn. Het hoogste belastingtarief van 65 procent op een nalatenschap verdwijnt en maakt plaats voor lagere tarieven voor zussen en broers, neven en nichten. Er komt een belastingvrijstelling van 50.000 euro voor de langstlevende partner en de gezinswoning blijft buiten schot. Bovendien zal het gezamenlijk opgebouwd vermogen van partners ook belastingvrij overgeërfd kunnen worden. Wie kan daar nu op tegen zijn?
Het bestaande erfrechtstelsel heette in de volksmond niet voor niets ‘de belasting op verdriet’.
En toch is er iets pervers aan deze nieuwe hervorming. Eerst en vooral is het duidelijk dat niemand glimlachend belastingen betaalt, en al zeker niet als die moeten worden opgehoest voor de nalatenschap van een partner of ouders. En uiteraard is er niks mis met een grondige aanpassing naar een meer rechtvaardig belastingsysteem voor erfrecht, integendeel. Alleen mag die hervorming niet alleen gelden voor één luik binnen het grote belastingplaatje. Waarom blijft het zo ondenkbaar om alle vormen van inkomens en vermogens gelijkwaardig in rekening te brengen? Nu riskeert het nieuwe erfrechtsysteem zijn doel voorbij te schieten. Het zal goed zijn voor de gewone mens, maar nog veel beter voor diegene die al erg rijk is. Het zal de vermogensongelijkheid in onze maatschappij nog meer doen toenemen. Veel economen, onder wie Ive Marx en Paul De Grauwe, zijn dan ook allesbehalve blij met dit nieuwe akkoord. Het staat zelfs haaks op een van de basisprincipes van de liberale democratie, namelijk dat de mens bij de geboorte een gelijke start moet kennen. Ter illustratie: de helft van de Europese miljardairs heeft zijn fortuin gewoon geërfd. In dat licht is deze hervorming niet meer dan een kruimel voor u en mij, terwijl de grote vermogens nog steeds met zeven broden tegelijk over de grens glippen.
Een echt rechtvaardig erfbelastingsysteem is nochtans best mogelijk. Je kan bijvoorbeeld een grens instellen en een erfenis tot pakweg 700.000 euro onbelast laten en daarna progressief belasten. Maar die keuze wordt duidelijk niet gemaakt. Wat nu op tafel ligt, is niet meer dan een slecht verpakt cadeautje aan de kiezer. Een gemiste kans. Het wordt hoog tijd dat we in Vlaanderen het paard weer voor de kar spannen, en niet erachter.
