Direct naar artikelinhoud
Depressie

Paddo’s als medicijn: mag durfkapitaal zich bemoeien?

Onderzoekers voelen zich bedrogen door Compass Pathways
Beeld Trouw

Kunnen paddo’s helpen tegen depressie? Het Brits bedrijf Compass Pathways gelooft alleszins van wel. Het krijgt heel wat steun voor zijn onderzoek, onder andere van de steenrijke investeerder Peter Thiel. Een aantal experts maakt zich zorgen over de motieven van het bedrijf.

Een tongbreker is het alleszins: psilocybine. “Die stof creëert een hallucinogeen effect op ons brein dat vergelijkbaar is met lsd, maar iets minder sterk”, zegt toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven). “Je vindt ze vooral terug in paddenstoelensoorten in Mexico, maar ook in paddenstoelen bij ons.” Tot voor kort was psilocybine overal ter wereld verboden. Toch bleef een klein groepje wetenschappers overtuigd van de helende werking ervan voor mensen met angststoornissen of depressies.

Dankzij kleine wetenschappelijke doorbraken, en de pijnlijke vaststelling dat een hoop Amerikaanse soldaten ten onder gaat aan een posttraumatisch stresssyndroom, beweegt er sinds een aantal jaren in de VS opnieuw iets. Begin deze maand erkende het Amerikaans geneesmiddelenagentschap (FDA) de psilocybinetherapie van het Britse bedrijf Compass Pathways als zogenaamde ‘breakthrough therapy’.

“Dat wil zeggen dat het FDA erkent dat de therapie met psilocybine een substantieel voordeel lijkt te hebben voor een voor een groep patiënten die niet geholpen is met bestaande medicijnen of therapieën”, legt Joost Breeksema, onderzoeker en voorzitter van stichting OPEN, een Nederlandse interdisciplinaire organisatie die wetenschappelijk onderzoek naar psychedelica stimuleert, uit.

‘Psilocybine creëert een hallucinerend effect op ons brein dat vergelijkbaar is met lsd, maar iets minder sterk’
Toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven)

Gevolg van die beslissing: Compass Pathways krijgt een minder zware bewijslast voor de voeten geworpen om aan te tonen dat hun oplossing effectief werkt. Daardoor kan het bedrijf waarschijnlijk sneller de markt op met zijn therapie.

Bedrogen

Psychedelica staan erom bekend dat ze voor een verandering van perspectief kunnen zorgen. “Je kan het vergelijken met astronauten die voor het eerst de aarde zien vanuit de ruimte en ontdekken dat alles een geheel is, over de landsgrenzen heen”, verduidelijkt Breeksema. In plaats van wereldproblemen te relativeren, kunnen paddo’s ook helpen om persoonlijk piekeren in een groter kader te plaatsen. “Al is er een belangrijke voorwaarde: alles wordt ingebed in een therapeutische structuur”, benadrukt de filosoof.

‘Je kan het effect vergelijken met astronauten die voor het eerst de aarde zien vanuit de ruimte, en ontdekken dat alles een geheel is over de landsgrenzen heen’
Joost Breeksema, stichting OPEN

Nu het onderzoek naar die psilocybinetherapie een allerlaatste fase nadert, kwam het onder de aandacht van de rest van de wereld. Onder andere die van de steenrijke technologie-ondernemer Peter Thiel, die mee aan de wieg stond van betalingsdienst Paypal. Hij investeerde ettelijke miljoenen in Compass Pathways.

De belangstelling van zulke investeerders doet verschillende onderzoekers huiveren. Ze stellen zich, allemaal anoniem, vragen bij technologiewebsite Quartz over de beweegredenen van Thiel en bij uitbreiding het miljonairskoppel George Goldsmith en Ekaterina Malievskaia die het bedrijf hebben opgericht.

Creatief met geld

Enkelen van hen voelen zich bedrogen door Compass Pathways. Dat bedrijf begon oorspronkelijk onder de naam C.O.M.P.A.S.S als een non-profitorganisatie. Onderzoekers getuigen anoniem bij Quartz dat ze heel graag voor niets werkten voor de organisatie. Het hoger doel stond centraal. Dat het miljonairskoppel het statuut van de organisatie veranderde zonder dat aan de onderzoekers mee te delen, doet vragen rijzen. 

Waar er voorheen altijd data en bevindingen gedeeld werden met elkaar, veranderde de communicatiestijl van de eigenaars plots. “We kregen verwarrende communicatie als ze iets wilden. Dan stopte alles plots en iedereen vroeg zich af wat er gebeurd was”, vertelt een researcher aan Quartz. Bovendien schrijft de technologiewebsite dat het koppel erg creatief omging met de centen van de non-profit. Wanneer een liefdadigheidsinstelling ophoudt te bestaan, moet het geld wettelijk worden doorgesluisd naar andere liefdadigheidsinstellingen. In dit geval stroomde een deel van het geld terug naar Goldsmith en Malievskaia.

De wetenschappers vrezen dat het bedrijf met de steun van durfkapitaal veel te snel zal willen gaan in de verdere ontwikkeling van de therapie

De wetenschappers vrezen dat het bedrijf met de steun van durfkapitaal veel te snel zal willen gaan in de verdere ontwikkeling van de therapie. “De belangen van investeerders zullen zwaarder doorwegen dan die van mensen die we willen helpen”, klinkt het.