Al meer dan 1 miljoen mensen gebruikten AI-tools van de VDAB om een job te zoeken

Met één klik laadt datawetenschapper Leen De Baets mijn CV op de website op waar iedereen zelf aan de slag kan met wat de VDAB ‘jobbereik’ heeft gedoopt. Het is een website waar je je werkervaring en vaardigheden kan invullen. Artificiële intelligentie maakt binnen de paar seconden een analyse van je CV én linkt je naar openstaande vacatures.  

“Je laadt een document met tekst op en dan begint de AI eigenlijk al. Bij het opladen start een ‘natural language processing algoritme’, een taalmodel dat de tekst uitleest en je vaardigheden bepaalt. Natuurlijk moet je dat zelf nog een keer controleren. Je kan ook nog vaardigheden toevoegen", legt De Baets uit.    

De AI-tool pikt vaardigheden als 'economie' en ‘wiskunde’ uit mijn CV, maar die mogen uit de analyse, want dat is nog van de middelbare school. ‘Schrijven’ en ‘sociale media’ horen wel bij mijn werk. Maar AI suggereert ook 'proactief’ en ‘leiderschap’. Termen die niet letterlijk in mijn CV staan.

“Onze AI is meer een soort taal die wij ontwikkeld hebben en die niet helemaal is zoals mensen spreken, maar die wel voorkomt in vacatures”, zegt Leen me. “Het gaat niet over welk je beroep je nu hebt of wat je eerder deed. Het gaat over zoeken naar vaardigheden en die koppelen aan vacatures.”

Mijn CV leidt me naar voor de hand liggende beroepen als schrijver of redacteur, maar ook naar pedagogisch coördinator en zelfs rij-instructeur.  "Het moet de blik verruimen”, lacht Leen.  

De methode prikkelt. 1 miljoen mensen maakte de voorbije 2 jaar al gebruik van ‘jobbereik’ en ‘orient,’ een andere AI-toepassing van de VDAB. “De uitdaging blijft wel om ook de impact te meten”, vertelt Karolien Scheerlinck, het hoofd van het AI-team van de VDAB. “Wie vond er werk, waarbij AI een belangrijke rol speelde.”

Karolien Scheerlinck leidt het team van maar liefst 35 mensen dat binnen de VDAB bezig is met AI. Vandaag heeft de organisatie 23 wat ze noemen ‘oplossingen’ die werken met artificiële intelligentie. Oplossingen die mee de tewerkstellingsgraad op 80 procent moeten krijgen, dat is nu 76,8 procent.

“Wij zetten AI in om de dienstverlening van VDAB te versterken, om mensen te helpen bij het verbeteren van hun carrière, om werkgevers te helpen bij het invullen van vacatures en bij het ondersteunen van mensen en werkgevers in het kader van opleidingen.”

“Zo is er bijvoorbeeld ons ‘kans op werk’-model. Dat model voorspelt of een werkzoekende werk gaat vinden binnen de zes maanden. Dat gebeurt op basis van historische data, het profiel van een werkzoekende, zijn of haar werkervaring, vaardigheden, ... Het model helpt ons om een zicht te krijgen op welke werkzoekenden het snelst hulp nodig hebben.”

“We gebruiken het model ook om te bepalen wie ons callcenter eerst belt. Het is tijdens het gesprek dat de bemiddelaar bepaalt of de inschatting van het AI-model klopt. En dan samen met de klant bepaalt wat de vervolgstappen zijn. Het is niet het model dat de finale beslissingen neemt, want daar schuilt misschien het gevaar.” 

Nog een gevaar is dat AI kan discrimineren. Het systeem is immers maar zo goed als de data waarop het is getraind.  

Karolien Scheerlinck: “We hebben een systeem dat werkzoekenden koppelt aan vacatures. Daarin hebben we bijvoorbeeld ontdekt dat vrouwen meer parttime vacatures aangereikt krijgen dan mannen. De eerste vraag is, is dit correct of niet? Je zou kunnen zeggen op basis van de data dat vrouwen blijkbaar meer interesse voor parttime vacatures hebben dan mannen. Maar je weet het eigenlijk ook niet. Is de inputdata representatief voor de werkelijkheid? En zelfs als dat zo zou zijn, dan is het nog altijd een moeilijke beslissing hoe je daarmee omgaat.”

“Je kan ervoor kiezen om ook effectief vooral parttime vacatures te tonen aan vrouwen omdat ze er volgens de data meer interesse in hebben. Maar dat zorgt er wel voor dat je een bepaalde sturing geeft en waardoor er misschien nog meer vrouwen in parttime jobs terechtkomen.”

“Dat zijn ethische dilemma's die wij ook niet zelf willen beantwoorden en die we dan op onze ethische raad brengen om te bekijken hoe we daarmee best omgaan en hoe we dat indien nodig moeten bijsturen. En hoe we ervoor kunnen zorgen dat vrouwen en mannen gelijke vacatures krijgen aangereikt.”

Bijna een op de twee grote bedrijven gebruikt artificiële intelligentie, blijkt uit cijfers van het Belgische statistiekbureau Statbel. Ook kleinere bedrijven zijn soms al mee, maar het gebruik van AI blijft een drempel.

“Als je wil starten met artificiële intelligentie, start dan met een klein project”, adviseert Scheerlinck. “Neem enkele mensen aan die als datawetenschapper aan de slag kunnen. Probeer ook zo snel mogelijk een waardevol product te creëren, dat snel beschikbaar is voor eindgebruikers. Verbeter dan je product, want het is de feedback van de eindgebruiker die er voor zorgt dat je de meest betekenisvolle verbeteringen kunt aanbrengen.”  

“Daarnaast is het ook heel belangrijk om niet blind te zijn voor de gevaren. AI heeft veel potentieel en mogelijkheden, maar er zijn ook heel wat risico's aan verbonden. Ga zelf op zoek naar de risico's en pak ze aan. Dat is de enige manier eigenlijk om het correct te doen.”