Een meisje is dodelijk geraakt door een politiekogel. Toch blijft het schokeffect uit

Er zijn van die gebeurtenissen die het hele land even in rep en roer zetten. De dioxinecrisis, het spaghetti-arrest en de ontsnapping van Marc Dutroux bijvoorbeeld. Maar ook het overlijden van de Nigeriaanse Semira Adamu op 22 september 1998. Bij een zesde poging om haar gedwongen te repatriëren is ze gedood door het gebruik van de kussenmethode. De publieke opinie reageerde geschokt en Louis Tobback, toenmalig minister van Binnenlandse Zaken, nam ontslag. 

Zijn opvolger, Luc Van den Bossche, heeft een adviescommissie opgericht ‘belast met de evaluatie van de instructies inzake de verwijdering’. De commissie voorgezeten door Etienne Vermeersch schreef twee rapporten (1999, 2005) met aanbevelingen. Als reactie op het eerste rapport werd het Vermeersch verweten dat hij zich als ‘schaamlap’, ‘buiksprekerspop ’ en ‘alibi-professor’ had laten misbruiken om het repressieve uitwijzingsbeleid te legitimeren. Zijn collega Ronald Commers verzamelde de critici in een Werkgroep Asiel en Uitwijzing en overmoedig beloofden ze binnen twee maanden een alternatief rapport af te leveren. Ik was toen student op de Blandijn en keek verbijsterd toe hoe mijn professoren elkaar met intellectueel geweld te lijf gingen.

Menselijk drama

Hoe anders is de sfeer vandaag na de dood van de tweejarige Mawda, het Koerdische meisje dat vorige week dodelijk geraakt is door een politiekogel. Opnieuw een menselijk drama in de strijd tegen illegaal verblijf, maar er is veel minder verontwaardiging. Zowel in de pers als bij de publieke opinie bleef het schokeffect uit. Al snel ging het terug naar de orde van de dag: een koninklijk huwelijk, de gaypride, een niet-geselecteerde voetballer en Zuckerberg die met onze voeten speelt.

Zijn we immuner geworden? Hebben we meer eelt op onze ziel? Ligt het nu politiek gevoeliger dan in 1998 om over het voorval grote uitspraken te doen? Ik ben geneigd op al deze vragen bevestigend te antwoorden. Toen in januari een Ethiopiër op de E40 in Jabbeke dodelijk werd aangereden toen hij aan een politiecontrole wilde ontsnappen, was de reactie al even pijnlijk gelaten.

Akkoord, in vergelijking met Semira Adamu zijn de omstandigheden nu anders en er is tot op heden onduidelijkheid over de ware feiten. Maar toch, het zijn eigenlijk geen excuses voor de makke politieke en maatschappelijk reactie op het tragische gebeuren.

Ondertussen wordt er wel lichtzinnig gepolariseerd. Zowel op links als op rechts. Het ene kamp beschuldigt N-VA, haar beleid en discours, het andere kamp demoniseert de ‘misdadige ouders’ en de ‘illegalen’ die niet wilden stoppen voor de politie. Dyab Abou Jahjah spreekt van moord en dehumanisering, Theo Francken is dan weer vooral verontwaardigd dat links de zaak op een walgelijke manier politiek recupereert. Dit soort gekrakeel levert niets op.

Medemenselijkheid

Iets of iemand heeft gefaald, maar het is nog te vroeg om conclusies te trekken. De zaak moet nu goed onderzocht worden en als er fouten zijn gemaakt, zal iemand verantwoordelijkheid moeten nemen. In afwachting tonen we maar beter onze medemenselijkheid. Dat impliceert gepaste begeleiding voor de betrokken agenten, een veilige ruimte voor de ouders om samen hun verlies te verwerken en het onderzoek hier in alle sereniteit verder op te volgen. Laat ons de situatie voor hen niet nog erger maken dan die nu al is.

Anders dan Semira Adamu zal Mawda geen grote betekenis hebben voor het toekomstig migratie- en uitwijzingsbeleid, maar haar naam kan er ons wel steeds aan herinneren dat transmigranten, illegalen of hoe je ze ook wilt noemen op de eerste plaats mensen zijn en dat we ons maar beter blijven bezinnen over de methodes die we kunnen gebruiken om hen op te pakken en terug te sturen.

Lees ook:

- Hebben de ouders van Mawda gelijk met hun wantrouwen in gerecht en politiek?

- "Politie kan wel schieten op een busje, maar niet de chauffeur identificeren. Ook al zagen ze iedereen uitstappen"