De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft zaterdag gezegd dat er in Charkov mogelijk "meer dan 200 mensen" waren in de hypermarkt voor bouwmateriaal die door een Russische aanval werd getroffen.

"Momenteel weten we dat er mogelijk meer dan 200 mensen binnen in de hypermarkt waren. Alle diensten zijn ter plaatse om de mensen hulp te bieden en de brand te blussen", aldus Zelenski op Telegram.
Officieel zijn er twee doden geteld en verschillende gewonden. Maar dat aantal zou dus nog fors kunnen oplopen.

 

In de Oekraïense stad Charkov zijn zaterdag zeker twee mensen om het leven gekomen bij een Russische aanval op een winkel met bouwmateriaal. Dat heeft de burgemeester van de stad, Igor Terechov, aangekondigd op Telegram. Er zijn ook meerdere gewonden en vermisten.

De bouwmarkt maakt deel uit van een groter winkelcomplex dat werd geraakt door twee Russische raketten. Volgens gouverneur Oleg Sinegoebov staat een oppervlakte van 15.000 vierkante meter in brand. Burgemeester Terechov spreekt van "puur terrorisme". Op het moment van de aanval was het erg druk in het complex. 
Gevreesd wordt dat het dodentol nog zal oplopen.

Charkov telde voor de oorlog 1,5 miljoen inwoners en is daarmee de op een na grootste stad in Oekraïne. De stad ligt in het noordoosten van het land, dicht bij de Russische grens, en is daarom geregeld het doelwit van Russisch raketvuur. Donderdag vuurde Rusland vijftien raketten op Charkov af, met zeven doden tot gevolg. Een drukkerij in de stad raakte toen volledig vernield. 

Op 10 mei begonnen de Russen een grondoffensief in de regio. Maar volgens de Oekraïense president Volodimir Zelenski kon het Oekraïense leger vrijdag de controle over een aantal door de Russen veroverde gebieden ten noorden van Charkov teruggrijpen.

Het Russische leger heeft zaterdag de verovering geclaimd van het dorpje Archanhelske, in de oblast Donetsk in het oosten van Oekraïne. Begin mei veroverde het Russische leger nog het nabijgelegen dorpje Otsjeretyne en sindsdien zette het er zijn gestage opmars door.

Rusland wint al maanden bij mondjesmaat terrein in het oosten van Oekraïne. Op 10 mei lanceerde het ook een nieuw offensief in de regio Charkiv in het noordoosten. Het Oekraïense leger beweerde daar vrijdag wel de Russische troepen een halt te hebben toegeroepen.

Een Russisch waarschuwingssysteem voor kernbommen zou beschadigd geraakt zijn bij een Oekraïense droneaanval. Foto's van schade aan de installatie in de buurt van de stad Armavir, in het zuiden van Rusland, zijn opgedoken op Russische en Oekraïense zenders, zo schreef het Amerikaanse Institute of War vrijdagavond. Aan Russische zijde uitte de voormalige NAVO-ambassadeur Dmitri Rogozin zich zaterdag over het incident. Hij sprak op X over schade aan "een sleutelelement van de militaire controle over strategische kernwapens". Een officiële bevestiging is er nog niet.

Rogosin, die ondertussen in de Russische Senaat zetelt, verweet de VS de aanval gepland te hebben of er toch minstens van op de hoogte te zijn geweest. Hij waarschuwde dat dergelijke incidenten de wereld dichter bij een kernoorlog brengen. Het Kremlin en het Russische ministerie van Defensie lieten zich nog niet uit over de zaak.

De aanval met een drone zou in de nacht van woensdag op donderdag hebben plaatsgevonden, toen Oekraïne ook een communicatiepost van het Russische leger op de Krim onder vuur nam. De Russische radar in Armavir zou volgens berichten kernwapens vanop 6.000 kilometer kunnen spotten. De radar staat in voor de bewaking van het luchtruim boven de Krim en Zuidwest-Europa tot aan de Atlantische Oceaan.

Oekraïense strijdkrachten hebben opnieuw de controle over gebieden ten noorden van Charkiv. Eerder deze maand had het Russische leger deze gebieden ingenomen. Dat heeft de Oekraïense president Volodimir Zelenski laten weten in zijn dagelijkse toespraak. "Onze soldaten zijn erin geslaagd de gevechtscontrole over te nemen over het grensgebied waar de Russische bezetters zijn binnengekomen", aldus de president. Hij preciseerde niet wat hij met "gevechtscontrole" bedoelt en om welke gebieden het precies gaat.

Vrijdagochtend bezocht Zelenski Charkiv, de op een na grootste stad van Oekraïne. Ten noorden van de stad slaagde Rusland er met een nieuw offensief in meerdere dorpen in te nemen. Charkiv ligt op iets meer dan dertig kilometer van de grens met Rusland.

Een week geleden zei Zelenski al dat de situatie in de regio gedeeltelijk was gestabiliseerd. "De situatie is over het algemeen onder controle en onze soldaten brengen de bezetter aanzienlijke verliezen toe", zei Zelenski toen. In de video vertelt de Oekraïner hoe een grote drukkerij in Charkiv werd verwoest door een Russische aanval. Volgens Zelenski zou een derde van de boekproductie van het land door de aanval stilliggen.

Ten slotte verwijst hij nog de Russische president Vladimir Poetin, die volgens Zelenski niet enkel de geplande vredesconferentie (in Zwitserland, op 15 en 16 juni) wil verstoren, maar ook de mogelijke uitkomsten ervan vreest. "Niemand in deze hele wereld in geïnteresseerd in oorlog, op de agressor na, en iedereen is hiervan op de hoogte. De vredesconferentie is het format dat Poetin niet meer zal toestaan om te liegen. En zonder leugens is hij absoluut niemand."

De Verenigde Staten hebben vrijdag aangekondigd dat ze voor 275 miljoen dollar bewapening naar Oekraïne sturen om het land "te helpen het Russische offensief bij Charkiv af te slaan".

Het materieel, dat uit de Amerikaanse stocks komt, omvat onder meer munitie voor Himars-raketlanceersystemen, artilleriegranaten, geleide raketten en antitankwapens, deelde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken mee. Het zijn wapens die Oekraïne "dringend nodig" heeft, zo staat in de mededeling. 

Zes NAVO-lidstaten die aan Rusland grenzen, gaan een zogenoemde dronemuur bouwen om zich te verdedigen tegen "provocaties van onvriendelijke landen". Het plan om onbemande vliegtuigjes te gebruiken voor bescherming, is overeengekomen door zorgen over de veiligheid van de regio, ook gezien de Russische invasie in Oekraïne.

De Litouwse minister van Binnenlandse Zaken, Agne Bilotaite, kondigde het plan aan na gesprekken met haar collega's uit de andere Baltische staten Estland en Letland, en die van Finland, Noorwegen en Polen.

"Dit is iets compleet nieuws, een dronemuur die zich uitstrekt van Noorwegen tot Polen, en het doel is om drones en andere technologieën te gebruiken om onze grenzen te beschermen", vertelde de bewindsvrouw. De landen hopen dat er ook smokkel mee kan worden voorkomen. Bilotaite gaf geen tijdschema voor het plan.

De NAVO is "solidair" met Estland na het grensincident met Rusland, zo heeft de secretaris-generaal van het bondgenootschap, Jens Stoltenberg, vrijdag gezegd. "Ik heb met premier Kaja Kallas gesproken, de NAVO is solidair met onze Estse bondgenoot tegenover elke bedreiging van de Estse soevereiniteit", zei Stoltenberg op X.

Het hoofd van de diplomatie van de Europese Unie, Josep Borrell, noemde het eerder "onaanvaardbaar" dat Rusland donderdag boeien op een rivier weghaalde die de grens tussen Estland en Rusland aangaven. 

De Estse kustwacht meldde dat Russische kustwachters 's nachts boeien op de rivier de Narva hadden weggehaald. Premier Kallas sprak van een "grensincident". De Baltische landen staan op gespannen voet met Rusland sinds de invasie in Oekraïne. 

Er komen steeds vaker signalen uit het Kremlin dat president Vladimir Poetin bereid zou zijn de oorlog in Oekraïne te bevriezen. Hij is hoogst onbetrouwbaar, maar de president heeft redenen genoeg om de strijd te willen staken.

Lees hier meer.  

De Russische president Vladimir Poetin heeft vrijdag gezegd dat de vredesbesprekingen in Oekraïne moeten worden hervat, maar dat Rusland alleen zaken zou doen met legitieme leiders in Kiev. Poetin vertelde ook op een persconferentie tijdens een bezoek aan Wit-Rusland dat de besprekingen een afspiegeling moeten zijn van "de huidige realiteit ter plaatse".

Rusland heeft twijfels geuit over de legitimiteit van de Oekraïense president Volodimir Zelenski nadat Kiev zei dat het dit jaar geen presidentsverkiezingen zou houden vanwege de oorlog met Rusland, die nu al ver in het derde jaar is.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken zei vrijdag dat Russische opmerkingen over de bereidheid van Moskou om in te stemmen met een staakt-het-vuren om de oorlog in Oekraïne een halt toe te roepen, bedoeld waren om de door Kiev geleide vredestop die volgende maand in Zwitserland zal plaatsvinden, te verstoren.

"Poetin probeert wanhopig om de vredestop in Zwitserland op 15 en 16 juni te laten ontsporen", zei Dmytro Koeleba op X.
Vier Russische bronnen vertelden Reuters dat president Vladimir Poetin bereid was om de oorlog in Oekraïne te beëindigen met een onderhandeld staakt-het-vuren dat de huidige slagveldlijnen erkent. 

Het Kremlin bereidt een bezoek van Vladimir Poetin aan Noord-Korea voor. Dat heeft de woordvoerder van het Kremlin, Dmitri Peskov, vrijdagmiddag gezegd. Wanneer de Russische president naar het communistische land trekt, is nog niet bekend.

Poetin ontving onlangs een officiële uitnodiging van Noord-Korea om het land te bezoeken. Het Kremlin bereidt die reis volop voor maar gaf vrijdag nog geen exacte data van het bezoek.

In september 2023 ontmoetten de president Poetin en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un elkaar in het Russische Verre Oosten. Kim verklaarde dat de banden met Moskou een van de belangrijkste prioriteiten van zijn land zijn. Het westen verdenkt Pyongyang ervan wapens aan Rusland te leveren in diens oorlog in Oekraïne.

Oekraïne zegt vrijdag het Russische offensief in de regio Charkov, dat al twee weken aan de gang was, te hebben gestopt. Het leger meldt zelfs een tegenaanval te zijn begonnen in dat noordoostelijke deel van het land. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zou ter plaatse zijn.

Het Russische leger lanceerde op 10 mei vanaf de grens een grondaanval op de regio. De soldaten veroverden verschillende dorpen en dwongen Oekraïne om versterking naar het gebied te sturen. Na twee weken van gevechten hebben de Oekraïense strijdkrachten naar eigen zeggen de Russische troepen gestopt en tegenaanvallen uitgevoerd.

Een Oekraïense kolonel noemt de situatie in de regio "moeilijk, maar stabiel en onder controle". De gevechten concentreren zich vooral rond de stad Vovtsjansk, waar de Russen volgens de kolonel zijn vastgelopen. Kiev meent dat Rusland de Oekraïense verdedigingslinies verder wil uitputten. Oekraïne was op het moment van de Russische aanval verzwakt door een gebrek aan troepen en door grote vertragingen bij de levering van militaire hulp uit het Westen.

Sinds het begin van de nieuwe aanval hebben al bijna 11.000 mensen hun huis moeten verlaten in de regio Charkov, zegt gouverneur Oleh Synjehoebov.

De Russische president Vladimir Poetin heeft donderdag een decreet ondertekend dat de inbeslagname toestaat in Rusland van bezittingen die toebehoren aan de Verenigde Staten of aan mensen die daarmee "geassocieerd" zijn. Het decreet is een reactie op de sancties die het Westen heeft uitgevaardigd.

De tekst geeft Russische bedrijven en personen de mogelijkheid om naar de rechter te stappen voor compensatie als hun bezittingen in de Verenigde Staten in beslag worden genomen.

Als de rechtbank groen licht geeft, moet een regeringscommissie op zoek gaan naar Amerikaanse bezittingen in Rusland en deze ter compensatie aanbieden aan de eisers.

De activa in kwestie kunnen onroerend goed, eigendomsrechten of financiële waardepapieren zijn.

Hoewel veel westerse bedrijven Rusland hebben verlaten sinds de aanval op Oekraïne in februari 2022, blijven andere bedrijven er zaken doen, waaronder Amerikaanse bedrijven of bedrijven met banden met de Verenigde Staten. Zij dreigen nu het slachtoffer te worden van het decreet.

Het door Vladimir Poetin ondertekende decreet rechtvaardigt de maatregel op grond van "vijandige acties van de Verenigde Staten die het internationaal recht schenden en bedoeld zijn om Rusland en de Russische Centrale Bank te schaden", zo luidt het.

Donderdag vroegen de VS aan de landen van de G7 om "ambitieuzere mogelijkheden" uit te werken om bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor Oekraïne.

De tegoeden van de Russische centrale bank - de G7 en de EU hebben in totaal zowat 300 miljard euro bevroren - vormen een belangrijk agendapunt op de top in Italië. Zo willen de VS een voorstel op tafel leggen om Oekraïne een lening van 50 miljard dollar te verstrekken die gedekt zou worden door de toekomstige winsten op die activa.

Rusland heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat dergelijke initiatieven, die het als "diefstal" beschouwt, een reactie van Moskou zouden uitlokken.

Dertien Oekraïense kinderen zijn donderdag met medewerking van Qatar teruggekeerd naar hun thuisland vanuit Rusland en de door Moskou bezette gebieden in Oekraïne, zeiden functionarissen in Kiev.
"De kinderen zijn al opgehaald in hun thuisland," zei Andriy Yermak, stafchef van de president, op Telegram.

Moskou heeft zes kinderen overhandigd, in de leeftijd van 6 tot 17 jaar, meldde het Russische persbureau TASS woensdag.
De Oekraïense mensenrechtencommissaris Dmytro Lubinets voegde eraan toe dat zeven kinderen waren teruggebracht uit de door Rusland bezette gebieden. Volgens Kiev zijn ongeveer 20.000 kinderen uit Oekraïne naar Rusland of door Rusland bezet gebied gebracht zonder toestemming van familie of voogden. Het noemt dit een oorlogsmisdaad die voldoet aan de VN-verdragsdefinitie van genocide. Moskou zegt dat het kwetsbare kinderen uit het oorlogsgebied heeft beschermd.

Het Internationaal Strafhof heeft arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen president Vladimir Poetin en kinderombudsman Maria Lvova-Belova op beschuldiging van oorlogsmisdaden in verband met de ontvoering van Oekraïense kinderen. Het Kremlin verwerpt de beschuldigingen. Qatar stemde in met een Oekraïens verzoek om in juli 2023 met Rusland te bemiddelen over de terugkeer van de kinderen, en de eerste terugkeer vond plaats in oktober.

België overweegt niet om grondtroepen naar Oekraïne te sturen. Dat zei minister Defensie Ludivine Dedonder (PS) donderdag. Maar volgens afscheidnemend stafchef Michel Hofman lijkt het een kwestie van tijd voor ook wij het gaan overwegen. “Er zijn geen plannen, maar dat kan evolueren in de komende maanden.”

Lees hier meer. 

De Amerikaanse minister van Financiën, Janet Yellen, wil dat de landen van de G7 "ambitieuzere mogelijkheden" uitwerken om bevroren Russische tegoeden te gebruiken om Oekraïne te helpen. Dat zei ze donderdag in de marge van een bijeenkomst van de ministers van Financiën van het intergouvernementeel forum in het Italiaanse Stresa.

Dinsdag bezegelden de lidstaten van de Europese Unie al een akkoord om overwinsten op geblokkeerde Russische overheidsactiva af te romen en aan te wenden voor militaire en financiële steun aan Oekraïne. Het gaat om meer dan 200 miljard euro aan activa, die zich voornamelijk in België bevinden bij effectenhuis Euroclear en dit jaar al 2,5 tot 3 miljard euro zouden kunnen opleveren voor Kiev.

"Wij steunen de beslissing van de EU om de overwinsten op deze activa te gebruiken, maar we moeten ook samen blijven werken aan ambitieuzere mogelijkheden", zei Yellen donderdag. "Geen verdere actie ondernemen, is geen optie." Daarbij moeten wel "alle relevante risico's" in rekening worden genomen. De Amerikaanse minister benadrukte ook het belang van "gezamenlijk optreden". 

Officieel is de Europese Unie geen lid van de G7, maar ze schuift wel mee aan tafel. Het forum bestaat uit Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. De vergadering van de ministers van Financiën en centrale bankiers in Stresa loopt van donderdag tot en met zaterdag en is een voorbereiding op de top met staatshoofden en regeringsleiders in Fasano midden juni.

De tegoeden van de Russische centrale bank - de G7 en de EU hebben in totaal zowat 300 miljard euro bevroren - vormen een belangrijk agendapunt in Italië. Zo willen de VS een voorstel op tafel leggen om Oekraïne een lening van 50 miljard dollar te verstrekken die gedekt zou worden door de toekomstige winsten op die activa.

Bij bronnen van persbureau Bloomberg is te horen dat de G7-landen "over het algemeen positief" staan tegenover het voorstel. De concrete details moeten wel nog worden uitgewerkt, het gaat dan niet het minst om de verdeling van de risico's.

België zit bij de G7 niet rechtstreeks aan tafel, maar maakt zich wel zorgen over de risico's: ons land wil niet opdraaien voor eventuele toekomstige Russische claims. Bij Euroclear in Brussel is zowat 190 miljard euro aan activa van de Russische centrale bank geblokkeerd.

Minstens zeven mensen zijn donderdag gedood bij Russische aanvallen in Charkov, in het noordoosten van Oekraïne. Dat heeft gouverneur Oleh Synjehoebov op Telegram laten weten. Een achtste persoon is om het leven gekomen in een dorp in de oblast Zaporizja, een regio in het zuiden van het land.

Eerder op donderdag liet Synjehoebov al weten dat er in Charkov minstens vier doden waren en twee vermisten. Synjehoebov liet later op donderdag weten dat het volgens de recentste cijfers om minstens zeven doden en zestien gewonden gaat. 

Charkov, de op een na grootste stad van Oekraïne, ligt op ongeveer 30 kilometer van de Russische grens en wordt nu voortdurend gebombardeerd. Volgens Oekraïense autoriteiten werd de stad donderdagochtend getroffen door vijftien Russische raketten. Synjehoebov zegt dat het doelwit van de aanval "een gewone drukkerij" was.

"Russische terroristen maken gebruik van het feit dat Oekraïne te weinig luchtafweer heeft", schreef de Oekraïense president Volodimir Zelenski over de aanvallen op X. "Die zwakte is niet de onze, maar die van de wereld die terroristen niet durven behandelen op een manier die ze verdienen."

Op 10 mei lanceerde Rusland een nieuwe grondaanval op de regio, waarbij het verschillende dorpen innam en zijn grootste territoriale winst boekte sinds eind 2022. Dit kwam op een moment dat Oekraïne verzwakt is door een gebrek aan troepen en door grote vertragingen bij de levering van militaire hulp door het Westen. Sinds het begin van deze nieuwe aanval werden bijna 11.000 burgers gedwongen hun huizen in de regio te verlaten, zei Synjehoebov donderdag.

In de regio Zaporizja werd een 74-jarige burger gedood door een artillerieaanval terwijl hij aan het werk was op de binnenplaats van zijn huis in het dorp Mala Tokmatsjka, aldus de gouverneur van het gebied, Ivan Fedorov.