Nu even niet, Bart De Wever

“Dan moet je – hoe tragisch de dood van een kind ook is en een kind is per definitie onschuldig – de verantwoordelijkheid van die ouders in beeld durven te brengen. Spreken over die mensen als loutere slachtoffers, dat vind ik niet correct.” Als ik het herlees, denk ik elke keer weer opnieuw: ik heb het verkeerd gelezen, hij heeft dat niet gezegd. En elke keer opnieuw eindigt het bewuste videofragment op dezelfde manier. Hij heeft het wel degelijk gezegd. Cash. In de camera.

So what? Net als iedereen heeft hij toch recht op een mening, niet? Dat is zo. Geen twijfel mogelijk en gelukkig maar. Die vrijheid heb je hier bij ons. Maar schrijfster en journaliste Margot Vanderstraeten zei een tijdje terug in De afspraak dit over het gebruik van woorden en taal: “Let op je woorden, want het worden je gedachten. Let op je gedachten, want het worden je acties. Let op je acties, want ze worden je gewoontes. Let op je gewoontes, want het wordt jouw karakter. Let op jouw karakter want het wordt je lot. Als je ziet dat woorden het lot van je naasten kunnen bepalen, zie je hoe gevaarlijk het kan zijn om met slogans te beginnen.”

Ik zou er dit aan willen toevoegen: dan zie je hoe gevaarlijk woorden kunnen zijn. En al zeker als een politicus – waar mensen naar luisteren en zelfs naar opkijken – ze in de mond neemt.

Hij had de vrijheid en de keuze om die woorden niet uit te spreken. Om nu meer dan ooit verantwoordelijkheid te tonen en sereniteit. Maar hij maakte bewust een andere keuze. De keuze om te beschuldigen te midden van pijn. Op een moment dat twee ouders rouwen om de dood van hun peuter, waar ze geen afscheid van hebben kunnen nemen, heeft hij zich zo ontdaan van elke redelijkheid, van elke menselijkheid, van elk gevoel. Lang op het randje balancerend, maar nu overgestoken naar het land waar mededogen en empathie nog moeten worden uitgevonden.

Grens doorbroken

Ja, gisteren doorbrak hij een grens. Een grens die iedereen aan den lijve meemaakt in het leven. Vroeg of laat, van ver of van heel dichtbij. Een grens die je tot terughoudendheid dwingt in tijden dat iemand rouwt. Een grens die zegt dat het even niet uitmaakt wat de voorgeschiedenis is, of wat de context ook mag zijn.

Toonaangevende stemmen in een samenleving zijn vaak bepalend voor de manier waarop diezelfde samenleving gedijt. Bijna geruisloos dicteren ze mee de maat van de menselijke omgang. Van wat kan en wat niet kan. Van wat we aanvaarden en niet aanvaarden. De vaststelling is dat we zijn opgeschoven in een richting waar de toon vaak ongemeen hard is. Een toon waarmee nu en meteen een schuldige moet worden aangeduid – no matter what – als er iets fout loopt.

Ja, ook in dit geval zijn er zijn tientallen vragen die een antwoord moeten krijgen. Om de oorzaken van de dood van dat kleine meisje uit te klaren. Om de ouders uit te leggen wat er precies gebeurd is zodat ze hun verdriet een plaats kunnen geven. Om ook de politieman die dat ongelukkige schot loste op zijn beurt te bevrijden. Kortom, om zulke drama’s te vermijden in de toekomst. Maar hij wachtte daar niet op. Neen, gisteren vond hij het na enkele dagen sereniteit welletjes geweest. Gisteren vond hij de tijd gekomen om twee rouwende ouders schuld en verantwoordelijkheid aan te wrijven voor de dood van hun dochter.

Als je je kind verliest, is er even geen plaats voor context of uitleg. Ouders voelen zich altijd schuldig wanneer iets fout loopt met hun kind. Hen dat schuldgevoel precies nu – in deze pijnlijke dagen – nog eens extra aanpraten, is zowat het ergste wat je kunt doen. Zoiets behoort niet tot het menselijk fatsoen en het maakt al zeker geen deel uit van ‘onze normen en waarden’. Dat doen wij hier in ons land niet.

Ik ben ervan overtuigd dat dat niet is wie we zijn. En dat dat niet is wie we willen zijn. Dus nu even niet. Kan dat?