Erdogan laat Saudische kroonprins nog even bungelen

De verantwoordelijken voor de “barbaarse moord” moeten voor het gerecht worden gebracht, zei Erdogan, “van hoog tot laag, van degenen die de opdracht gaven tot zij die de moord hebben uitgevoerd”. De schuld geven aan “een handvol leden van de veiligheidsdiensten zal ons noch de internationale gemeenschap tevreden stellen”.

Daarmee hield de Turkse president nadrukkelijk de mogelijkheid open dat de Saudische leiders, de kroonprins voorop, zelf het besluit hebben genomen de kritische journalist te laten doden toen hij het Saudische consulaat in Istanbul bezocht in verband met zijn aanstaande huwelijk met een Turkse vrouw. Zo blijft de druk op de ketel en houdt Erdogan de Saudi’s in een afhankelijke positie. Ook de westerse landen kunnen vooralsnog niet overgaan tot de orde van de dag.

Uitlevering geëist

Die druk wordt nog vergroot door de eis van Erdogan dat alle achttien verdachten die inmiddels in Saudi-Arabië zijn gearresteerd, door Riyad aan Turkije worden uitgeleverd voor berechting. “Het in de doofpot stoppen van deze beestachtige zaak zou het geweten van de mensheid schokken.” Turkije zal het onderzoek, zei de president, voortzetten totdat alle vragen zijn beantwoord.

Wie echter had verwacht dat Erdogan dinsdag, zoals hij zondag had aangekondigd, de “naakte feiten” en de “volledige waarheid” over de gebeurtenissen op 2 oktober uit de doeken zou doen, kwam bedrogen uit. De president gaf een gedetailleerd uur-tot-uur verslag van de feiten, maar voegde eigenlijk niets toe aan wat de afgelopen weken al naar buiten was gekomen, middels “lekken” van details door Turkse functionarissen en door speurwerk van de media. Ook hield hij de nodige slagen om de arm: de “bewijzen tot nu” wijzen erop dat er sprake was van moord. In die zin was zijn optreden een anticlimax.

“Lichaamsdelen gevonden”

Zelfs aan de geluidsopnamen waarop zou zijn te horen hoe Khashoggi’s lichaam aan stukken wordt gezaagd, werd door Erdogan niet gerefereerd. Dat is opmerkelijk, zeker omdat Sky News enkele uren later meldde te hebben vernomen dat lichaamsdelen van Khashoggi zijn gevonden in de tuin van de woning van de Saudische consul-generaal in Istanbul. De politie ontkent dat het lichaam is gevonden.

Wel stelde Erdogan dat er sterke aanwijzingen zijn dat de moord “zorgvuldig was voorbereid”. De dag tevoren, zei hij, waren drie Saudische functionarissen in Istanbul aangekomen, blijkbaar voor een verkenningsmissie. De volgende dag kwamen vijftien Saudi’s naar het consulaat. “Waarom? Van wie kregen ze orders? En waar is het lichaam van Khashoggi gebleven? Die vragen moeten worden beantwoord.”

Lees ook: ‘Wat betekent dit voor de toch al moeizame relatie tussen Turkije en Saudi-Arabië?’

Geloofwaardiger verhaal

Met die mededeling van Erdogan over een geplande moord werd het Saudische scenario van een uit de hand gelopen ondervraging definitief naar de prullenmand verwezen, mocht het daar al niet liggen. De Saudische leiders zullen met een geloofwaardiger verhaal moeten komen.

Vooralsnog echter doen zij of hun neus bloedt. Familieleden van Khashoggi, onder wie diens zoon Salah bin Jamal, werden dinsdag in Riyad ontvangen door koning Salman. Ook zijn zoon, de 32-jarige kroonprins Mohammed, was aanwezig. Erdogan zei in zijn toespraak “niet te twijfelen aan de oprechtheid van koning Salman”.