We zitten midden in de lente en we hebben de eerste zomerse dagen gehad. Terwijl mensen volop genieten van de zon op het terras, verschijnen op TikTok video's waarin vragen worden gesteld bij het gebruiken van zonnebrandcrème. Er wordt zelfs beweerd dat het kanker zou veroorzaken. Maar daar klopt niets van.
Waar komt het vandaan?
Het is niet helemaal te achterhalen waar de geruchten over de kankerverwekkende eigenschappen van zonnebrandcrème precies vandaan komen. Het verhaal bestaat in ieder geval al zo'n 25 jaar. De stof die vaak als kankerverwekkend wordt genoemd, is oxybenzone. Deze stof is een werkzaam bestanddeel in veel gangbare zonnebrandcrèmes. Oxybenzone absorbeert schadelijke uv-straling, waardoor je dus minder snel verbrandt.
Volgens verschillende berichten zou de stof de hormoonhuishouding verstoren, wat bijvoorbeeld zou zorgen voor een hogere kans op borstkanker. Ook zou oxybenzone bij contact met zonlicht stoffen produceren die het DNA kunnen beschadigen en daardoor kanker veroorzaken.
Waarom klopt het niet?
Oxybenzone is door de Europese Commissie goedgekeurd als bestanddeel van cosmetica. Een zonnebrandproduct mag tot 6 procent aan oxybenzone bevatten. Wetenschappers hebben in opdracht van de Europese Commissie in 2001 onderzoek naar de stof gedaan. Zij concludeerden dat het geen negatieve effecten op de hormoonhuishouding heeft.
Ook in een advies uit 2008 geeft het Europese Wetenschappelijk Comité voor Consumentenproducten aan dat er geen gezondheidsrisico's aan het gebruik van oxybenzone in zonnebrandcrème kleven. Het is wel mogelijk dat het huidirritatie of een allergische reactie veroorzaakt.
In 2011 is door Amerikaanse onderzoekers een analyse gemaakt van eerdere onderzoeken die zouden aantonen dat zonnebrandcrème slecht voor je is. Deze onderzoekers concludeerden dat de studies die zogenaamde negatieve effecten van oxybenzone lieten zien, grote technische tekortkomingen hadden. In een van de onderzoeken kregen muizen bijvoorbeeld oxybenzone als voedsel toegediend in een "astronomisch hoge" dosis.
Sindsdien is de wetenschap niet tot andere inzichten gekomen. Dermatoloog Jorrit Terra van Isala Dermatologisch centrum bevestigt tegen NU.nl (opnieuw, want dit verhaal deed een paar jaar geleden ook al de rondte onder onze lezers) dat er bij normaal gebruik van zonnebrandcrème geen gevaar voor de gezondheid is. "Het onderzoek met de muizen is op een dusdanig kleine schaal uitgevoerd dat je niet iets kan zeggen over de schadelijkheid hier van. Mensen kunnen zich met een gerust hart met de verschillende zonnebrandcrèmes die in Nederland te koop zijn insmeren."
Terra adviseert mensen dit ook te doen: "Gebruik voldoende hoge factor geschikt voor je huidtype, smeer vaak genoeg in (meerdere malen per dag) en met een UVA- en UVB-filter."
Stichting KWF Kankerbestrijding maakt zich zorgen over de misinformatie die rondgaat op sociale media. Een woordvoerder laat aan NU.nl weten: "In sommige berichten staat dat uv-filters en andere stoffen in zonnebrandcrèmes kankerverwekkend zouden zijn. Dit klopt niet. Er gelden strenge veiligheidseisen vanuit de Europese wetgeving. Daarin staat dat kankerverwekkende stoffen in cosmetica verboden zijn. Ook worden zonnebrandcrèmes extra gecontroleerd door een veiligheidsbeoordelaar. Deze bekijkt of de gebruikte stoffen in het product veilig zijn. Zonnebrandcrèmes kun je dus veilig gebruiken.''
Het KWF benadrukt ook dat het juist belangrijk is dat mensen zich goed insmeren: "Huidkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker. 1 op de 5 mensen krijgt het, afgelopen jaar waren dat 77.000 Nederlanders. UV-straling is de belangrijkste oorzaak van huidkanker en zonnebrandcrème beschermt je daartegen."
Conclusie
Meerdere onderzoeken hebben laten zien dat het gebruik van zonnebrandcrème niet kankerverwekkend is. Je regelmatig goed insmeren met zonnebrandcrème kan geen kwaad, het is juist een goede manier om je tegen huidkanker te beschermen. Dit bevestigen dermatoloog Jorrit Terra en het KWF. Ze benadrukken beiden dat goed insmeren de kans op door de zon veroorzaakte huidkanker verkleint.
We beoordelen de bewering dat zonnebrandcrème kanker kan veroorzaken daarom als onwaar.
Heeft u een bericht of bewering gezien waarvan u de juistheid betwijfelt? Mail naar nujij@nu.nl en dan gaan wij ermee aan de slag.