20 augustus 2018 om 03:00

Column

Luister naar

Column: Waarom zingen met bovenstem ontroert

Soms lijkt het of de ware Nederlandse cultuur alleen in de Randstad te vinden is. Maar in Kampen, de plaats waar we met vakantie waren, kunnen ze er ook wat van. Op een avond konden we zelfs kiezen uit drie concerten.

Het werd uiteindelijk een zangavond met bovenstem in de dorpskerk van IJsselmuiden. En vergist u zich niet: deze vorm van psalmen zingen is in Nederland erkend als immaterieel cultureel erfgoed.

Het zingen met bovenstem is een oude traditie, ontstaan bij de mannen die het riet bij Genemuiden ‘sneden’ en binnenhaalden. Tijdens dat werk werden psalmen gezongen, vaak met bovenstem, die tot in de verre omtrek te beluisteren waren.

In de kerk kreeg dit zingen waarschijnlijk een plek doordat het orgel na de Reformatie door de protestanten in de ban werd gedaan. Met een bovenstem klonk de zang krachtiger. In een grote en volgepakte dorpskerk op de Hebriden maakten we ooit een kerkdienst mee waar de mensen zongen ‘als op de golven van de zee’. Er kwam geen begeleiding aan te pas. ‘We don’t believe in organs’, zei de koster tegen ons. Ze geloven er niet in het orgel.

Het zingen met bovenstem in de kerk wordt wel begeleid door het orgel. De bovenstem vormt een tegenmelodie, die boven de gewone melodie uitklinkt. De mannelijke zangers vormen soms een apart koor, maar ze zitten vaak ook tussen de gemeenteleden.

Wat werden wij geraakt en ontroerd door dit zingen met bovenstem. Maar waarom dan? Misschien wel omdat het zo authentiek klinkt. De zang gaat langzaam en is zeer gedragen en tussen de verzen zit een ruime pauze. Dat maakt het zingen haast meditatief. Het is een vorm van zingend onthaasten. In onze eigen kerk duurt de hele kerkdienst net zo lang als het zingen van veertien psalmverzen met bovenstem.

Toch is er nog meer. Niet alleen het zingen met bovenstem ontroert. Ook de psalmen zelf zijn uit het leven gegrepen. Omdat ze gaan over hoogte- én dieptepunten uit het leven en al vele eeuwen met mensen meegaan. En dat blijft. Of het nu oude berijming is of nieuwe berijming, zang met bovenstem, de muziek van het psalmenproject of Psalmen voor Nu. De vorm verandert, maar de boodschap blijft hetzelfde. Wat er ook gebeurt in ons leven, we mogen zingen dat God met ons mee gaat.

Columns

Doorgeslagen diversiteitsdenken belast herdenking van de oorlog met onnodig schuldgevoel

Het ongecompliceerde leven van De Bauers op tv, leid je weg bij gepolariseerde discussies. Zelfs de dodenherdenking in Nederland staat onder spanning. Reina Wiskerke ergert zich wat dat betreft aan Andrée van Es.

De Bijbel leert dat slaven geen slaven blijven. Wat kunnen wij daarmee?

Je bent dus zondig? Gebruik dat niet als excuus om niet te veranderen, schrijft Nienke Hofsink. 'Er is een ander leven mogelijk, van gerechtigheid, vrede en vreugde.'

We mogen meer opkomen voor medeburgers die als trans- of non-binaire personen door het leven gaan

Columnist Sahar Noor bespeurde de afgelopen maanden op diverse plekken transfobie. Ze vraagt zich af waarom er zo veel weerstand is tegen transpersonen.

Ineens ruikt Amsterdam CS naar kolendamp! De schitterende Oriënt-Express uit 1920 trekt volop bekijks

Op Amsterdam CS rijdt langzaam de mooiste trein van Europa binnen: de Oriënt-Express, uit 1920, een rijdend stuk spoorhistorie. Nog steeds kun je tegen royale betaling mee, van Londen naar Parijs, Venetië of Istanbul.

Is het egoïstisch als ik zeg dat ik geen zin heb in seks? Een vrouw hoeft niet altijd zin te maken

‘Soms moet je je man z’n gang maar even laten gaan, want als je getrouwd bent is jouw lichaam van hem.’ Misschien - hopelijk - voel jij acute verontwaardiging als je dit leest.

Zeg het gewoon: een christen zou niet met een vliegtuig op vakantie moeten gaan

In enkele decennia is het idee ontstaan dat iedereen ‘recht’ heeft op jaarlijkse vliegvakanties. En nog steeds groeit het aantal vluchten. Tijd voor concrete leefregels wat dit betreft, beargumenteert Mark de Jager.

De oorzaak van veel ellende is dat brute macht over gerechtigheid heerst en velen daarover zwijgen

'In 1964 werd ik met een spandoek voor Paleis Soestdijk gearresteerd', schrijft Aad Kamsteeg. Zestig jaar later vraagt hij opnieuw aandacht voor de Molukkers.

Let goed op als er een beroep wordt gedaan op wetenschappelijk onderzoek

Het pleit voor minister Piet Adema dat hij het stempel 'veilig' op glyfosaat wantrouwde. Een beroep op wetenschappelijk onderzoek zegt helaas lang niet alles, stelt Reina Wiskerke.

Annemarie van Heijningen-Steenbergen is schrijver en spreker.

Refomeisjes zijn niet per se bang omdat ze weten van de 'schrik des Heeren'

Ik groeide op 'wetende de schrik des Heeren', maar was banger voor een krokodil onder mijn bed dan voor de hel, schrijft Annemarie van Heijningen over haar jeugd in de gereformeerde gemeente.

meer 'columns'

Meest gelezen

Losgemaakte HHK-predikant Arend Kot wil weer op de kansel in de PKN. ‘Ik heb de verkeerde keuze gemaakt’

‘Meedoen aan Boer zoekt Vrouw lijkt me best leuk.’ Tim runt een boerderij en is vrijgezel

Abigaïl Janse worstelde met een slecht zelfbeeld. ‘De Heere heeft mijn persoonlijk verdriet goed geacht’

In 1969 werden foto’s maar één keer gemaakt: ‘Toen mijn moeder afdrukte, trok ik mijn rokje omhoog’

Zestig dominees kritisch op Israël-standpunt PKN: ‘Doen bijbelse beloften voor Israël er niet meer toe?’

Vaticaan ziet godsdienstvrijheid in gevaar na uitspraak Franse rechter over weggestuurde non

Verlaat een gepensioneerde dominee zijn kerk, dan verliest hij ook zijn ambt. Hoe terecht is dat?

Deze Keniaanse eindtijdprofeet trekt honderdduizenden mensen, zelfs Nederlanders. ‘Hij is een man van God’