In 2023 gebruikten agenten bij 22.454 incidenten 35.542 keer geweld, blijkt uit cijfers die de politie maandag vrijgaf. Dat is een stijging van 5 procent ten opzichte van 2022. Het gaat dan bijvoorbeeld om het gebruik van een wapenstok, pepperspray of stroomstootwapen. Maar ook het boeien van een verdachte of het intrappen van een deur.
Opvallend is dat vorig jaar 2.191 keer een verdachte overleed of zwaargewond raakte door inzet van zwaar geweld door de politie. In 343 gevallen werd dit beoordeeld als "niet professioneel". Dat is 15,7 procent. Een jaar eerder was dit 13,2 procent en in 2021 was dat 10,1 procent.
Volgens politiewoordvoerder Helma Huizing overlijden er per jaar gemiddeld tien personen door toedoen van tussenkomst door de politie. Iemand wordt als lichtgewond gezien als "er een pleister op geplakt kan worden", zegt Huizing tegen NU.nl. Verdachten die bijvoorbeeld gebeten worden door een hond of hun arm breken, worden gezien als zwaargewond.
Een handeling door de politie wordt al snel als "niet professioneel" gekenmerkt, zegt Huizing. Bijvoorbeeld wanneer een agent te dicht op een verdachte stond bij het gebruik van pepperspray of te vaak met pepperspray spoot.
Sinds 2019 meer aparte meldingen geregistreerd
Een stijging van het aantal meldingen van politiegeweld kan verklaard worden doordat sinds 2019 meer aparte meldingen worden geregistreerd. Wanneer pepperspray, een wapenstok en fysiek geweld worden gebruikt bij de arrestatie van een verdachte, wordt dit bijvoorbeeld niet opgeschreven als één geweldsincident, maar als drie verschillende incidenten.
Volgens Frank Paauw, portefeuillehouder Conflict- en Crisisbeheersing, toont de toename aan dat de politie kritisch is op het eigen handelen. "De maatschappij mag verwachten dat we geweld rechtmatig en zorgvuldig toepassen."
Uit de cijfers blijkt dat agenten vorig jaar het vaakst fysiek geweld gebruiken, namelijk 23.393 keer. De wapenstok werd 3.282 keer gebruikt en pepperspray 797. Agenten trokken 1.888 keer een vuurwapen en in 162 gevallen werd gericht geschoten. Ook werd 2.609 keer gedreigd met het stroomstootwapen. 1.168 keer is het daadwerkelijk ingezet.
In negen gevallen heeft onderzoek naar geweld vorig jaar geleid tot een disciplinaire maatregel. Dat kan gaan om een schriftelijke berisping maar ook ontslag. Eén agent is na een strafrechtelijk onderzoek veroordeeld.
De politie laat nog onderzoek doen naar waarom het politiegeweld tegen verdachten is toegenomen, terwijl het aantal geweldsincidenten tegen de politie iets is afgenomen. Dat onderzoek is nog niet afgerond, laat Huizing weten aan NU.nl.