Commissie-Godvergeten formuleert 137 aanbevelingen opdat ‘geen enkel kind nog moet meemaken wat we hier hoorden’

“Het werk is niet af, het is maar net begonnen”, zei Valerie Van Peel (N-VA), lid van de parlementaire onderzoekscommissie die er kwam na de Canvas-reeks Godvergeten, over seksueel misbruik binnen de katholieke kerk. “Laat dit leed nooit meer naar de achtergrond worden verdrongen, zodat geen enkel kind nog moet meemaken wat we hier zo vaak hebben gehoord.”

De parlementaire onderzoekscommissie had maar weinig tijd. Ze ging in het najaar van start, met de bedoeling te landen voor de ontbinding van het parlement op 8 mei. Dat is gelukt, maar dan wel met een rapport dat uiting geeft aan frustratie. “We wilden inzicht in het verloop van Operatie Kelk”, zei voorzitster Sophie De Wit (N-VA). “De Hoge Raad voor Justitie voerde onderzoek, maar kwam jammer genoeg pas half april met een eindrapport. Dat reikte ons handvatten aan waar een volgende commissie mee aan de slag zal moeten.”

Tijdens Operatie Kelk werden in 2010 door het Brusselse gerecht de archieven met dossiers over seksueel misbruik door geestelijken bij het aartsbisdom in Mechelen in beslag genomen, maar na onduidelijk gebleven tussenkomsten kort daarna weer terugbezorgd aan de kerk. De Hoge Raad maakte in een rapport daarover melding van meerdere “disfuncties”.

Wat Ben Segers (Vooruit) betreft, wordt dit de prioritaire opdracht voor het volgende federaal parlement: een nieuwe parlementaire onderzoekscommissie rond seksueel misbruik in de katholieke kerk: “Dat moet echt first thing worden.”

De 137 aanbevelingen werden donderdag door alle commissieleden goedgekeurd, en worden volgende week voorgelegd in een plenaire zitting.

De voornaamste lijkt de aanstelling te zijn van een commissaris voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. “Deze persoon neemt de leiding over het op te richten expertisecentrum seksueel geweld, een onafhankelijk orgaan dat eveneens zal worden opgericht, en beleidsadviezen formuleert”, zo besluit de commissie.

Ze beveelt ook de oprichting aan van een nieuwe, onafhankelijke arbitragecommissie en een nieuw vergoedingensysteem. Leden van Dignity, een orgaan dat nu binnen de kerk zelf financiële tegemoetkomingen regelt voor slachtoffers van verjaarde feiten, maakten tijdens hun getuigenis voor de commissie geen al te beste beurt.

Herstelfonds

De commissie beveelt verder nog een 24/7 bereikbare telefoon- en chatlijn aan voor slachtoffers van seksueel geweld binnen de kerk en een permanentie van gespecialiseerde advocaten. Ze stelt ook de oprichting van een herstelfonds voor, “gefinancierd door de dader en/of de inrichtende instelling in wiens kader het seksueel geweld plaatsvond”. Dat zou concreet betekenen dat de kerk psychische nazorg moet gaan financieren van de slachtoffers die zich na Godvergeten bekendmaakten.

“Niet alleen de kerk heeft gefaald in het voorkomen van seksueel geweld”, zei Stefaan Van Hecke (Groen). “De kerk heeft vaak niet adequaat gereageerd, heeft plegers overgeplaatst waar ze opnieuw konden beginnen.”

“Ik heb vooral inzicht gekregen in het mechanisme van seksueel misbruik”, zei ex-justitieminister en commissielid Koen Geens (cd&v) na afloop. “We wachten meestal tot het te laat is. Men dekt elkaar af. Wanneer je het ziet, moet je het zeggen. We kunnen honderd commissies maken, maar ieder van ons is mee verantwoordelijk.”