"Kleding die voorspelt wanneer je nerveus wordt en je dan een massage geeft": Jasna Rokegem brengt mode en tech samen
Als Elon Musk nog iemand zoekt om de ruimtepakken voor zijn reis naar Mars te ontwerpen, mag hij altijd Jasna Rokegem bellen. Ondertussen droomt ze van een uniek kledingstuk dat we nooit moeten wassen en zich aanpast aan elke context.
“Het was 22 juni 2010, twee dagen nadat ik mijn rijbewijs had gehaald. Ik heb toen de auto van mijn ouders geleend, zonder dat ze het wisten, om aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam een ingangsexamen te doen.” Jasna Rokegem herinnert het zich alsof het gisteren was.
Toen de brief met de toelating enkele weken later in de brievenbus in het dorpje Ophasselt viel, moest Rokegem haar geheim avontuur prijsgeven. “Mijn vader was in alle staten. Ik ben nooit een échte rebel geweest, maar ik weet soms gewoon goed wat ik wil”, lacht ze.
'Toen ik voor het eerst een Aziatisch meisje en een zwarte jongen hand in hand zag lopen, dacht ik: what’s happening?'
De jonge Rokegem zag Rotterdam als het begin van haar missie: slagen in de mode. Vriendinnen en vriendje moesten wijken. Enkel een bestelwagen en wat bijeen gespaarde meubelen zou ze meenemen naar het grote onbekende. De achttienjarige Rokegem had schrik dat een te vertrouwde omgeving haar zou beperken in haar ontwikkeling als ontwerpster.
“Ik ben sinds mijn opleiding in Rotterdam een nieuw persoon geworden. Toen ik voor het eerst een Aziatisch meisje en een zwarte jongen hand in hand zag lopen, dacht ik: what’s happening?”
Leider van morgen
De website van de Rotterdamse modeacademie, waar ze drie jaar geleden afstudeerde, omschrijft haar nu zo: “Als er iemand de combinatie tussen technologie en mode cool maakt, dan is het Rokegem wel.” Het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Boston ziet in Rokegem een leider van morgen. En vorig jaar mocht ze België vertegenwoordigen op de Global Entrepreneurs Summit op uitnodiging van de Amerikaanse ambassade.
De reden voor al die erkenning? Officieel mag Rokegem zich mode-ontwerpster noemen, officieus is ze een nerd die graag onderzoekt of je hersengolven met een sensor kan opvangen. Dat experimenteren resulteerde tijdens haar afstudeerproject in Rokegems befaamde collectie Fashion on Brainwaves, waarbij hersengolven gemonitord werden om de kleuren van futuristisch ogende ontwerpen te doen veranderen van kleur.
'Auto’s en huizen worden toch ook al lang niet meer met potlood op papier ontworpen?'
Die zeldzame combinatie brengt ze samen in haar tech slash fashionlab Jasna Rok. Ze onderzoekt er hoe mode, technologie en wetenschap elkaar kunnen versterken. “Ik laat me liever niet in een hokje duwen, ik wil de muren tussen sectoren en expertises neerhalen.”
De eerste muur die eraan moet geloven, is die tussen mode en technologie. De ontwerpfase in de mode-industrie verloopt nog altijd zoals dat 50 jaar geleden gebeurde. “Maar auto’s en huizen worden toch ook al lang niet meer met potlood op papier ontworpen?” Tijdens haar opleiding in Rotterdam was zij de enige die haar patroonontwerpen digitaliseerde. De docenten wisten niet wat hen overkwam.
'Mensen vergeten soms dat de mode-industrie de tweede meest vervuilende industrie ter wereld is'
Dat is niet omdat een laser cutter, een 3D-printer en een handig 3D-tekenprogramma coole gadgets zijn. Ze tonen de toekomst van de mode-industrie. Technologische innovatie kan van mode een duurzame sector maken. “Mensen vergeten soms dat de mode-industrie de tweede meest vervuilende industrie ter wereld is.”
Maar hoe dan? “Door mensen en bedrijven met verschillende achtergronden samen te brengen. Als je een digitaal platform wil bouwen waar je virtueel kleding kan ontwerpen, heb je een partij nodig die de software bouwt, iemand die de apparatuur aanlevert en een expert in virtual en augmented reality.”
Rokegem vond die expertise bij Seamly Creative Design (software), XMG (expert in gaming laptops en virtualrealityspullen) en Leap Motion (virtualrealityexpert). Nochtans had Microsoft Rokegem ook overgevlogen naar hun Europees hoofdkwartier in München om het project bij hen uit te werken. “Maar zij wilden dat project in enkele jaren uitrollen, ik wilde dat in vier maanden doen.”
'Een laser cutter of 3D-printer zorgt er niet voor dat je een minder goede vakman bent. Het zijn gewoon betere tools dan potlood en papier'
Het resultaat is indrukwekkend: zonder handschoenen of sensoren kan je met eenvoudige handbewegingen het model draaien, patronen wijzigen en kleuren veranderen. “Eens alles klaar is, kan je alles printen met een 3D-printer of laser cutter.”
Het is niet zo dat Rokegem het vakmanschap van een mode-ontwerpen niet naar waarde schat. “Misschien is er door de gigantische druk in de industrie geen tijd geweest om te innoveren in hoe we kledij ontwerpen. Een laser cutter of 3D-printer zorgt er niet voor dat je een minder goede vakman bent. Het zijn gewoon betere tools dan potlood en papier.”
Hologram
Dat ze daarvoor af en toe tegen de geplogenheden van de mode-industrie moet ingaan, neemt ze erbij. Toen de Fashion Week van Berlijn haar vroeg om voor het tweede jaar op rij af te zakken naar het evenement, stelde ze haar voorwaarden. “Ik wilde geen nieuwe collectie ontwerpen. Berlijn, daar pakken ze graag uit met de toekomst van fashion. Maar dan kun je toch niet meehollen in het systeem om elk seizoen een nieuwe collectie te eisen.”
Rokegem beloofde met een nieuw productiesysteem op de proppen te komen. “Ik heb toen samen met enkele partners maandenlang gewerkt om mijn collectie Fashion on Brainwaves op vier verschillende manieren te tonen. Klassiek, zoals op een echte catwalk. Digitaal, via een film, in virtual reality, met behulp van een VR-bril. En tot slot aan de hand van interactieve hologrammen.”
'Vandaag worden kledingstukken die niet verkocht worden soms gewoon in putten onder de grond gestopt. Dat kan toch niet'
Het is volgens Rokegem perfect mogelijk dat er binnen enkele jaren naast een bodyscanner bij de spiegel, een laser cutter en een 3D-printer staat. Op die manier kun je kleren perfect op maat maken en hebben we geen overschotten meer. “Vandaag worden kledingstukken die niet verkocht worden soms gewoon in putten onder de grond gestopt. Dat kan toch niet.”
En misschien vindt de modesector het niet altijd even leuk dat een twintiger met baanbrekende ideeën hun model in vraag stelt. Ook andere industrieën zitten verlegen om innovatieve ideeën. “Mode is mijn medium, mijn interface, maar innovaties zoals interactieve hologrammen kun je ook implementeren in andere sectoren.”
Zo duurde het niet lang of de Duitse autoconstructeur Volkswagen belde haar op om te vragen of ze niet naar New Delhi wilde komen. Daar zou een nieuw model gepresenteerd worden en ze wilde weten hoe Rokegem dat in een ideale wereld zou aanpakken.
'Als je moe of boos achter het stuur zit, zou je de wagen van kleur kunnen doen veranderen om mensen te waarschuwen voor gevaar'
“Waarom zou je nog grote garages bouwen als je een hologram kunt tonen aan mensen waar ze het interieur en de engineering in kunnen zien? Of waarom zou je niet beginnen nadenken om verschillende sensoren in de zetels te verwerken? Als je moe of boos achter het stuur zit, zou je de wagen van kleur kunnen doen veranderen om mensen te waarschuwen voor gevaar.”
Uiteindelijk hielp Rokegem Volkswagen in India vertellen hoe de wagen van de toekomst er zou kunnen uitzien, maar er was te weinig tijd om effectief een computer die hologrammen toont te bouwen. En dat is niet van haar gewoonte. “Ik praat niet alleen, ik bouw waarmee ik bezig ben.”
“Mensen hebben het gevoel dat toekomstbeelden nog heel ver van hun bed zijn, maar dat is niet zo. The future is present. Ik probeer alles tastbaar te maken. Sommige mensen noemen mij een omgekeerde octopus. Ik heb precies overal tentakels die zaken opmerkt en dan alles met elkaar combineert.”
Eenmanszaak
Daarom is ze ook een graag geziene gast bij Bell Labs, het onderzoekscentrum van Nokia dat wereldwijd onderzoek doet naar revolutionaire technologieën. “Door met zulke partners samen te werken, krijg ik toegang tot onderzoekers, wetenschappers en softwareontwikkelaars. Zij hebben het budget om revolutionaire producten te onderzoeken en misschien ooit naar de markt te brengen.” Waar Rokegem vandaag aan werkt bij Bell Labs blijft nog even geheim.
Op dit moment is Jasna Rok nog een eenmanszaak die het moet doen met het geld dat via opdrachten en samenwerkingen binnenkomt. Financieel lukt dat aardig. Afhankelijk van de job valt Rokegem graag terug op een legertje freelancers die ze goed kent. “Ik heb onlangs een ingenieur aangenomen die me technisch kan ondersteunen in nieuwe collecties en ideeën.”
Ze ontving al enkele keer een aanbod van investeerders, maar dat is op dit moment geen prioriteit. Rokegem wil in de eerste plaats haar netwerk uitbreiden en nog meer samenwerken met wetenschappers en innovatieve bedrijven over heel de wereld. “Ik ben op dit moment bruggen aan het bouwen tussen de mode-, auto-, en telecomindustrie, maar er is zeker ruimte voor andere partijen.”
'Mijn ultieme droom? Een kledingstuk op maat, vol sensoren, dat zich aanpast aan elke omstandigheid'
Die investeerders zullen pas écht geïnteresseerd zijn als Jasna Rok naast ideeën, concepten en experimenten ook met een product naar buiten komt. Hoe dat product er moet uitzien, daar heeft Rokegem al een redelijk goed idee van. Zij noemt het haar ultimate garment, of het ultieme kledingstuk. Dat zijn kleren die kunnen vertellen – en zelfs voorspellen – hoe het met ons gaat. “Het is mijn ultieme droom. Een kledingstuk dat voor ons op maat gemaakt is dat vol sensoren zit en zich aanpast aan elke omstandigheid. Of je er nu formeel moet uitzien voor je job of 's avonds een pint gaat drinken met vrienden.”
Maar dat ultieme kledingstuk is meer. Het moet ons ook signaleren wat ons lichaam ons vertelt. “Ik ben bijvoorbeeld heel nerveus wanneer ik een podium op moet. De sensoren in mijn kledij zouden dat patroon dankzij artificiële intelligentie kunnen herkennen en mij – nog voor ik besef dat ik zenuwachtig zal worden – een schoudermassage geven. Dat helpt mij enorm om te kalmeren.”
Nooit meer vuile kleren
Bovendien zullen we dat kledingstuk nooit meer moeten wassen. “Samen met het Belgische bedrijf Nanex ontwikkelden we al een draagbare stof met nanocoating om ervoor te zorgen dat kleren nooit meer vuil kunnen worden.”
Wanneer dat kledingstuk er komt, is ook voor Rokegem koffiedik kijken. Zij vindt het in de eerste plaats belangrijk om op de hele lange termijn te denken. “Of dat nu vijf of vijftien jaar duurt, het is de weg ernaar toe die nog voor veel nieuwe ideeën en innovaties zal zorgen. Uiteindelijk bouwt Elon Musk aan een bedrijf dat reizen naar Mars mogelijk maakt, dan moeten we toch ook beginnen nadenken over welke kleren we daar precies zullen dragen.”
Jasna Rok in het kort.
Jasna Rok is een laboratorium in Antwerpen waar Jasna Rokegem (25) mode, technologie en wetenschap samenbrengt. Dankzij samenwerkingen met bedrijven zoals Nokia, Volkswagen en Deutsche Telekom kan Rokegem haar visionaire ideeën ook echt bouwen. Zij hebben de ingenieurs en de wetenschappers, Rokegem komt met ideeën en experimenten. Alles wat de jonge onderneemster leert, moet uiteindelijk leiden tot een ultiem kledingstuk, een dat je nooit moet wassen, en dat zich dankzij slimme software en sensoren kan aanpassen aan elke context.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
