Het blijft rommelen binnen SP.A: “Crombez wil zo veel mogelijk opties openhouden om zelf minister te worden”

“Ik leg mijn mandaat als voorzitter in jullie handen.” Met die woorden opende John Crombez maandagochtend het wekelijkse partijbureau van SP.A. Na die korte mededeling stond hij op en liet de zaal vol partijkopstukken en parlementsleden in verwarring achter. Voor hen zat er niks anders op dan zijn ontslag te bespreken, en Crombez daarna te vragen om aan te blijven tot de voorzittersverkiezing in het najaar.

Het was niet de eerste keer dat de SP.A-voorzitter zijn mandaat met veel drama ter beschikking stelde. Onder meer na de gemeenteraadsverkiezingen deed hij dat al eens. Nu was de aanleiding de openlijke kritiek op hem vanuit zijn Vlaams-Brabantse afdeling. Zowel Hans Bonte, burgemeester van Vilvoorde, als parlementslid Bruno Tobback had zich op radio en tv scherp uitgelaten over hun voorzitter.

Net als de vorige keren weigerde het partijbureau het ontslag, maar dit keer vonden zelfs zijn grootste voorstanders de noodkreet compleet misplaatst. “Dit is niet ernstig”, zo is te horen. “Hij weet dat we geen keuze hebben. Dit is niet het moment om een interim-voorzitter aan te stellen, met de lopende gesprekken over nieuwe regeringen.”

Het is dus met lange tanden dat het partijbureau Crombez nu opnieuw het veld in stuurt. In de onderhandelingen zit hij daarmee in hetzelfde schuitje als zijn collega-voorzitters Gwendolyn Rutten (Open VLD) en Wouter Beke (CD&V). Alle drie staan ze wankel in de eigen partij. Bovendien hopen ze alle drie om voor zichzelf een ministerspost uit de brand te slepen. Alleen, bij CD&V en Open VLD is zo’n ministerspost niet echt een probleem, bij SP.A wringt net daar het schoentje.

Klein kiertje

Al op de dag na de verkiezingen heeft het SP.A-partijbureau een duidelijk standpunt ingenomen: op Vlaams niveau kiezen we voor oppositie en op federaal niveau wachten we af – daar zijn we niet aan zet, maar we willen onze verantwoordelijkheid ook niet ontlopen als de onbestuurbaarheid dreigt. Het probleem is alleen dat Crombez dat daarna nooit meer met zoveel woorden heeft herhaald.

Toen hij na zijn gesprek met Vlaams formateur De Wever een microfoon onder zijn neus kreeg, antwoordde hij dat oppositie “geen onlogische houding” is, en dat het “logisch is dat men in eerste instantie niet naar ons moet kijken”. Met andere woorden, de deur die het partijbureau helemaal had gesloten, zette Crombez op een klein kiertje.

Dat deed hij niet alleen naar de buitenwereld. Ook intern kwam er ruis op de boodschap. “We stappen niet in een rechtse regering”, werd het adagium binnen SP.A. Dat klinkt fors, maar kan achteraf nog op veel manieren geïnterpreteerd worden. “Hij leek de deur ook steeds verder open te zetten toen hij op het partijbureau de onderhandelingen kwam toelichten”, zegt een partijtopper.

Minister Crombez

De reden is volgens meerdere SP.A-bronnen niet ver te zoeken. “John wil zo veel mogelijk opties openhouden om de partij in de regering te krijgen, zodat hij zelf minister kan worden. Eens hij voorzitter af is, is dat de meest elegante uitweg voor hem.”

Het gevolg is dat de verspreide slagorde waarin SP.A optreedt, nog verspreider wordt. Zo verklaarde Melissa Depraetere, nieuwkomer in de Kamer, gisterochtend op de radio dat de partij zowel “kiest voor oppositie” als “in geen geval in een rechtse regering stapt”. “Een gevolg van de onduidelijkheid die Crombez zelf geschapen heeft”, aldus een SP.A-bron. Dat bevestigde ook Hans Bonte gisteravond in De Afspraak. “Het wordt tijd voor duidelijkheid over onze positie in de regeringsonderhandelingen, net zoals het tijd is voor duidelijkheid over de toekomst van de voorzitter: is hij kandidaat om zichzelf op te volgen of niet?”