Direct naar artikelinhoud
Herstructurering

Hoe het ontslag van 46 personeelsleden Agentschap Inburgering al drie jaar geleden gepland werd

Actie van de werknemers van het Agentschap Integratie en Inburgering in gemeenschappelijk vakbondsfront.Beeld Photo News

Vier maanden na de oprichting van het Agentschap Integratie en Inburgering besprak de directie al het plan om 46 personeelsleden te ontslaan. Dat gaat in tegen het argument dat de huidige ontslagen nodig zijn omdat er minder vluchtelingen zijn.

Voor de tweede week op rij heeft het personeel van het Agentschap Integratie en Inburgering gestaakt tegen het ontslag van 170 werknemers. Dit keer voerden ze ook actie voor het kabinet van bevoegd minister Liesbeth Homans (N-VA). Die benadrukte "dat er niet werd bespaard op het Agentschap".

De afgelopen drie jaar verhoogde de minister de toelage aan het agentschap met meer dan 25 miljoen euro, maar die extra middelen verdwijnen dit jaar. "Door de daling van de instroom (van vluchtelingen) moet het aantal tijdelijke medewerkers afgebouwd worden", stelt de woordvoerder van de minister.

Die uitleg gaat enkel op voor de 122 personeelsleden die aangetrokken zijn met de extra asielmiddelen. Niet voor de 48 overige van de in totaal 170 ontslagen.

In een nota die De Morgen kon inkijken blijkt dat het vertrek van 46 personeelsleden al op tafel lag kort na de oprichting van het Agentschap. Uit de nota van mei 2015, vier maanden na de start van het Agentschap, blijkt dat de directie toen al nadacht over een herstructurering. De nota is opgesteld door een directielid van de toenmalige raad van bestuur.

De 'minder vluchtelingen'- uitleg gaat enkel op voor de 122 personeelsleden die aangetrokken zijn met de extra asielmiddelen. Niet voor de 48 overige ontslagen

Bij de opmaak van de begroting voor 2016 bleek dat het Agentschap al aankeek tegen een tekort van 3,6 miljoen euro. Er waren twee opties om een begroting in evenwicht te bereiken.

De eerste was een "Big Bang", een herstructurering die het ontslag zou betekenen van 46 personeelsleden. De optie wordt in de nota uitgebreid bestudeerd en becijferd en zou alleen al via de naakte ontslagen een besparing opleveren van 3,3 miljoen euro.

In enkele kanttekeningen waarschuwt de nota voor een "dreigende vertrouwensbreuk". De Big Bang "staat haaks op eerdere communicatie, zowel bij de bespreking van het decreet in het parlement als tijdens het transitieproces".

Efficiëntiewinsten

Het Agentschap was het resultaat van een decreet van Geert Bourgeois (N-VA) dat een fusie mogelijk maakte van 20 lokale vzw's. Die vzw's was gezegd dat de fusie op zich een besparing zou zijn, door efficiëntiewinsten. Dat bleek onder andere uit studies van consultancybedrijven. Op 30 januari 2015 gaat het Agentschap van start, en enkele maanden later bespreekt de directie dus een herstructurering.

Maar ook een andere optie lag op tafel: een geleidelijke besparing, gespreid over 3 jaren. Die ging uit van efficiëntiewinsten door een aantal diensten beter op elkaar af te stemmen en investeringen in IT-pakketten, en door vertrekkend personeel niet te vervangen. Het lijkt erop dat de raad van bestuur voor die optie koos.

"Beide opties zijn inderdaad door de directie besproken en voorgelegd aan de raad van bestuur", bevestigt de woordvoerder van het Agentschap. "De raad van bestuur heeft gekozen voor de tweede optie omdat het agentschap nog een organogram moest implementeren. In de zomer van 2015 is dan de vluchtelingencrisis losgebarsten en was het alle hens aan dek."

De nota bevestigt het vermoeden dat de huidige herstructurering minstens ten dele aan structurele tekorten is te wijten. Het Agentschap was een fusie die de politiek wel wou, maar de twintig betrokken vzw's niet. Al die organisaties samenvoegen met elk hun eigen bedrijfscultuur, dat liep enkel gesmeerd door hier en daar wat extra geld vrij te maken.

De nota bevestigt het vermoeden dat de huidige herstructurering minstens ten dele aan structurele tekorten is te wijten

"Die vzw's waren kritische organisaties die vrij autonoom functioneerden, binnen de decretale voorwaarden, maar de beleidsmakers wilden die organisaties samenvoegen zodat ze gemakkelijker van boven te sturen waren", zegt Joos Wauters. Wauters was destijds lid van de raad van bestuur van een van die vzw's en voorzitter van de raad van bestuur van een andere. In die hoedanigheid was hij betrokken bij de onderhandelingen over de fusie.

"Dat waren zware discussies met de mensen die afgevaardigd waren door minister Bourgeois, zoals huidig Agentschapdirecteur Leen Verraest", zegt Wauters. "We hebben geprobeerd om een front te vormen, maar dan werd gedreigd met subsidieverlies. We stonden met de rug tegen de muur."

Toen al vreesden de vzw's dat de fusie de nadruk zou verschuiven van integratie naar inburgering, een vrees die door de huidige besparingen enkel is gegroeid.

De vakbonden wijzen voor de structurele tekorten in de eerste plaats naar dure consultants en interimcontracten aan de top. Het zet kwaad bloed bij het personeel dat niemand van de top ontslag neemt. De bonden maar ook de oppositie vragen om een doorlichting, maar de Vlaamse regering weigert dat. Minister Homans was niet bereikbaar voor een reactie.