Deel zoveel in de Caster ­Semenya-saga. Sinds de Zuid-Afrikaanse middenlange­afstandsloopster in 2009 een geslachtstest moest ondergaan en die succesrijk doorstond – versta: ze is een vrouw, geen man – is de internationale atletiekfederatie (IAAF) blijven procederen om Semenya, wereldtopper op de 800 meter, startverbod op te leggen. ­Semenya heeft een meer dan (voor vrouwen) normaal testosterongehalte. Mannen maken van nature meer testosteron aan dan vrouwen. Semenya ziet er ook mannelijker uit dan andere atletes. Alleen: ze is geen man, maar een vrouw met hyperandrogenisme, een hormonale afwijking waardoor ze van nature uit meer testosteron heeft. Ze is niet de enige op het hoogste niveau, wel de bekendste.

Voor de tweede keer verplicht de IAAF haar een hormoontherapie te volgen – die haar testosteronproductie onderdrukt – of te stoppen met atletiek. Ze mag ook overschakelen naar langere afstanden dan 1.500 meter. De maatregel gaat in vanaf november.

De eerste keer dat de IAAF alle intersekseatletes tot die maatregel verplichtte, haalde een andere atlete, Dutee Chand, voor de sportrechtbank TAS haar gelijk. Zo bleef ook voor Semenya alles bij het oude. Waarom de IAAF haar nu opnieuw viseert? Omdat de federatie schermt met een studie dat atletes met hoge testosteronwaarden beter presteren dan normale atletes in onder meer de 400 meter, de 800 meter en het hamerslingeren.

“De betrokkenen moeten de maatregel vooral niet opnemen als zouden we hen van ­doping verdenken”, zegt IAAF-voorzitter Sebastian Coe. “We willen wel a level playing field.”

Een op z’n zachtst gezegd gevaarlijke redenering. Want is ‘een ongelijk speelveld’ nu net niet de essentie van topsport? Is elke atleet niet net topatleet omdat hij/zij gezegend is met sportgenen die Jan Modaal niet heeft? Omdat hij, met andere woorden, iets kan wat vele anderen niet kunnen en net daarom met de allerbesten strijden? En vooral: kan ­Semenya eraan doen dat ze zo is geboren?

“Dat vind ik niet”, zegt ­Wilfried Meert, die Semenya verschillende keren ontmoette als matchmaker van de Memorial Van Damme. “Ze is niet moeders mooiste, maar zij en alle anderen die in hetzelfde geval verkeren, zijn wel geslaagd voor de gendertest.”

Zelfs bij de IAAF is niet iedereen het eens. Zo nam professor Steve Cornelius, landgenoot van Semenya, ontslag uit de disciplinaire commissie van de IAAF. “Ik zie mezelf geen deel uitmaken van een organisatie die atletes reglementen oplegt omdat ze zo zijn geboren.”

Zuid-Afrikaanse politici reageerden zoals ze destijds al deden: dat Semenya wordt geviseerd en dat het naar racisme ruikt. Los van die emotionele commentaren ligt ook de ­studie zelf onder vuur, en niet alleen omdat de IAAF ze mee financierde.

“Halve mannen”

De atlete, die in Doha voor haar wedstrijd niet met de pers wilde praten, heeft de gewoonte om geregeld via de sociale media haar mening te ventileren. Enkele uren nadat de beslissing bekend was, postte ze: “Ik ben er 97 procent zeker van dat jullie mij haten, ik ben er 100 procent zeker van dat ik er niet wakker van lig.”

“Ze worstelt wel degelijk met die voortdurende kritiek”, zegt Meert. “Ze ziet ook dat andere atletes haar mijden, die vinden dat ze moeten strijden tegen halve mannen.”

Semenya houdt het op: “God heeft mij gemaakt zoals ik ben. En daar ben ik trots op.”

Vanavond strijdt ze een sportieve strijd op de 1.500 meter, tegen november wacht haar een opnieuw een ander gevecht: dat voor de rechtbank.

IAAF-dokter: “Binnen vijf jaar een intersekse-competitie”

De Franse arts Stéphane ­Bermon, hoofd van de medische afdeling van de IAAF, weerlegt de stelling dat de IAAF atletes viseert enkel omdat ze met een genetisch voordeel zijn geboren. “De reden waarom we mannen en vrouwen apart laten lopen, is dat vrouwen anders nooit een medaille zouden winnen. En testosteron is de belangrijkste factor om het verschil te bepalen. We spreken over vrouwen die bijna eenzelfde testosterongehalte hebben als dat van mannen.”

Als het van Bermon afhangt, komt er “binnen vijf tot tien jaar een derde atletiekcompetitie”, zegt hij in een gesprek met de Engelse krant The Guardian. “Een voor vrouwen, een voor mannen, en een voor inter­sekseatleten. Maar mijn gevoel zegt wel dat de publieke opinie daar niet klaar voor is, op dat vlak zullen nog veranderingen moeten gebeuren.”

Wel of geen hormoontherapie scheelt minstens vijf seconden

Stel dat Caster Semenya vanaf november opnieuw hormoontherapie volgt, loopt ze wel degelijk langzamer. Toen ze in 2013 en 2014 ­pillen moest slikken om haar testosterongehalte te ver­lagen toen de maatregel van de IAAF enkele jaren standhield, liep ze die jaren rond de twee minuten. Dat is zo’n vijf seconden trager dan haar persoonlijk record op de 800 meter, dat ze vestigde in de periode dat ze geen pillen moest slikken.

De reglementen vanaf ­november zijn evenwel nog strenger dan die van 2013 en 2014. Toen moest ze haar testosterongehalte terugdringen tot 10 nanomol per liter bloed (nM/l), nu zou ze die grens moeten verlagen tot 5 nM/l. Verwacht wordt dat ze daardoor nog trager dan twee minuten zal lopen.(hjb)