Scheldpartijen en intimidaties: waarom er 132 werknemers op straat staan bij een winstgevend bedrijf als Decathlon

“Surrealistisch.” Zo omschrijft ACV-vakbondsvertegenwoordiger Erika Lambert de bijzondere ondernemingsraad die dinsdagochtend plaatsvond in het hoofdkantoor van Decathlon in Evere. “De raad werd online gehouden, duurde amper vijftien minuten, er waren geen vakbondssecretarissen toegelaten en er mochten geen vragen gesteld worden.”

Nochtans is er in België strikte wetgeving die gerespecteerd moet worden bij collectieve aankondigingen. “Onze mensen die naar Evere waren afgezakt, werden fysiek buitengezet”, zegt Matthieu Marin, vakbondssecretaris van ABVV-BBTK. “Dat hebben we laten vaststellen door een gerechtsdeurwaarder. De Belgische wetgeving lijkt voor Decathlon schijnbaar niet te gelden. Onder het mom van moderne toestanden doen ze daar gewoon hun goesting.”

Donderdag is een nieuwe ondernemingsraad gepland, maar de sluiting van het depot in Willebroek is niet meer tegen te houden. “Het plan om de logistieke activiteiten in Willebroek stop te zetten, past in de bredere evolutie van ons businessmodel: het beter op elkaar afstemmen van al onze activiteiten in functie van de noden van de klant”, luidt het in een persbericht van Decathlon. “Het is voor ons van vitaal belang om dit project te realiseren zonder de arbeidscontracten van onze teamgenoten eenzijdig te moeten beëindigen.”

De vakbonden zagen dit al lang aankomen. “Zo werden veel werknemers de afgelopen jaren bijna weggepest”, zegt Marin. “Een van onze délégués werd zelfs gevolgd naar het toilet om met de chronometer te kijken hoelang hij weg was. Ze wisten dat het moeilijker was om vakbondsmensen te ontslaan. Soms hielden ze zes dagen loon in, iets wat ze in het contract hadden bepaald.”

Lambert: “Of ze ‘hielpen’ de werknemers met het opstellen van een cv om elders werk te gaan zoeken. Ook werd er hen bijna geweigerd dat ze zich goed zouden informeren over de mogelijkheden.”

Marin wijst vooral de personeelsafdeling als schuldige aan. “Het rot zit aan de kop. Het zijn die hr-pipo’s, die dikke boeken hebben geschreven. Ze spreken wel over gelijkwaardigheid (werknemers en leidinggevenden worden bij Decathlon allemaal teamgenoten genoemd, DT), maar eigenlijk gaat het er in de praktijk zeer ongelijk en paternalistisch aan toe.”

Dat het gaat om een bewuste bedrijfscultuur blijkt ook als je de Facebook-groepen van Franse werknemers bekijkt. Ook daar wordt over zulke toestanden gesproken.

Winst

De sluiting in Willebroek komt niet uit economische noodzaak. De zaken bij Decathlon gaan immers uitstekend. Vorig jaar steeg de omzet met 4,4 procent tot 15,8 miljard euro, de nettowinst bedroeg 931 miljoen euro. De winkelketen, die sportmateriaal aanbiedt tegen zeer scherpe prijzen, is intussen actief in 78 landen, telt 1.749 winkels en heeft meer dan 100.000 mensen in dienst. In ons land heeft Decathlon 35 winkels, een hoofdkantoor in Evere en een logistiek centrum in Willebroek, dat dus de deuren zal sluiten.

Het succes maakte van de ondertussen 84-jarige Michel Leclercq, die Decathlon in 1976 boven de doopvont hield met een eerste sportwinkel in de buurt van Rijsel, een van de rijkste mensen van Frankrijk met een geschat vermogen van 4,8 miljard euro.

Zal het negatieve nieuws een impact hebben op de cijfers? Nee, denkt retailexpert Gino Van Ossel (Vlerick Business School). “Er zal wel wat ongenoegen en verontwaardiging zijn, maar het geheugen van de consumenten is kort. Kijk naar Delhaize, waar in maart vorig jaar de verzelfstandiging werd aangekondigd, waarna er tot een boycot werd opgeroepen. In september zaten de meeste winkels alweer op hun oude omzetniveau. Heel specifiek voor Decathlon is dat het zeer goedkoop is, waardoor men toch zal blijven komen. En er is een groot contrast tussen de omstandigheden in het distributiecentrum en in de winkels, waar de meesten toch graag lijken te werken. En het is met die mensen dat de klanten in contact komen.”

Klacht bij het parket

Decathlon gaat er prat op dat het een “bevrijd bedrijf” is: werknemers moeten betrokkenheid en autonomie voelen. Ook zijn er geen directeurs meer, maar ‘leaders’. Alleen staat dat haaks op wat de werknemers de afgelopen maanden ervaren hebben. “Wat zij doen, is toch wel ongezien”, zegt Lambert. “En de kans bestaat dat de dingen die Decathlon doet ook door andere benut zullen worden. Daarom hopen we dat er nu eens opgetreden wordt door het gerecht.”

De vakbonden dienden al een klacht in bij het parket van Mechelen over de misstanden. In de commissie Sociale Zaken bleek dat de zaak nu bij het parket van Brussel ligt. Er worden misdrijven tegen de sociale wetgeving onderzocht. Marin: “Hopelijk wordt er nu iets aan gedaan. Ik stel vast dat de directie ermee blijft wegkomen.”

Decathlon was niet bereikbaar voor een reactie. Voor de getroffen werknemers zal er een oplossing gezocht worden binnen het netwerk van Decathlon. Lambert: “Maar dat is niet zo evident. Het zijn mensen met een logistieke achtergrond, die men in de winkels wil inschakelen. Ze zullen dan toch eerst omgeschoold moeten worden. Als ze dat zelfs al willen. Om dan nog niet te spreken over de mogelijk verdere verplaatsingen.”