Pas op dat het openen van het oorlogsarchief over ‘foute’ Nederlanders niet alsnog leidt tot bijltjesdag

Wie een oorlog wil begrijpen, moet ook de verhalen van de daders kennen. In dat licht bezien is het goed nieuws dat na bijna tachtig jaar eindelijk het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging openbaar wordt. Dat CABR telt zowat vier kilometer papier en bevat dossiers van zo’n 450.000 mensen. Al die mensen werden er kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog van verdacht dat ze in die oorlog ‘fout’ waren geweest: collaborateurs. 

Wie waren zij? Wat hebben ze gedaan? Wat waren hun motieven? Op 1 januari volgend jaar moet het archief - conform de wet - openbaar worden gemaakt. In de afgelopen jaren is er aan gewerkt om de dossiers te digitaliseren en doorzoekbaar te maken. 

Dat goede nieuws heeft een ernstige keerzijde. Het CABR raakt de levens van miljoenen Nederlanders. Is het wel een goed idee als dat - à la Google - doorzoekbaar wordt? Even de achternaam van je buurman intikken, of van een collega, of van een politicus. Er ineens achter komen dat in je eigen familie NSB’ers actief zijn geweest. Of je buurman die je dat komt vertellen. En dat zonder context en historische duiding. Het CABR telt miljoenen documenten. Dat zijn niet alleen vonnissen..