Wie wordt de opvolger van Steven Vandeput als minister van Defensie? Dit zijn de mogelijkheden

Steven Vandeput had het beloofd en voegde zondagavond ook de daad bij het woord: nu hij burgemeester wordt in Hasselt, stopt hij vanaf 1 januari als minister van Defensie. N-VA moet dus voor de laatste vijf maanden van de legislatuur op zoek naar een nieuwe minister. Met de verkiezingen van 26 mei volgend jaar in het vooruitzicht, is die periode erg kort om nog te wegen op het departement. Mogelijk moet de nieuwe minister wel langer aanblijven, afhankelijk van de federale regeringsvorming volgend jaar. Die belooft erg moeizaam te worden, dus een verlengd verblijf is niet uitgesloten.

Veruit het grootste nog hangende dossier, dat van de vervanging van de F-16-gevechtsvliegtuigen en de keuze voor een nieuw toestel, wil Vandeput zelf nog afronden voor het einde van het jaar. Dat liet hij maandag alleszins zelf verstaan, daags na zijn verkiezingsoverwinning in Hasselt. In regeringskringen is te horen dat het dossier beslissingsrijp is, maar dat gewacht wordt op een goed moment om de knoop door te hakken. Mogelijk wil premier Charles Michel wachten tot na het staatsbezoek van de Franse president Macron, die in november op uitnodiging van koning Filip het einde van de Eerste Wereldoorlog komt herdenken in ons land. De Fransen voor die datum wandelen sturen, zou Michel in een diplomatiek moeilijk parket kunnen brengen.

Upgraden

Op het N-VA-partijbestuur maandagochtend werd nog niet over de vervanging van Vandeput gesproken. Achter de schermen is te horen dat het lang niet zeker is dat Vandeput door een andere Limburger wordt vervangen. De sterkhouder uit Hasselt was nu het Limburgse N-VA-gezicht in de federale regering, maar de kans dat de ministerportefeuille in dezelfde provincie blijft, lijkt eerder klein.

Als dat wel zo is, zou Kamerlid Karolien Grosemans, die nu voorzitter is van de Kamercommissie Defensie, kans maken. Grosemans verloor zondag wel enkele procenten in haar eigen gemeente Herk-de-Stad en werd zo buitenspel gezet. Dat komt haar positie niet ten goede. Her en der wordt ook de naam van Zuhal Demir genoemd. Eventueel zou ze haar staatssecretariaat van Armoede en Gelijke Kansen kunnen combineren met Defensie, maar al bij al lijkt dat voorlopig een onwaarschijnlijke piste.

Binnen de partij circuleert een gelijkaardig, geloofwaardiger scenario voor Theo Francken. Hem upgraden van staatssecretaris naar (super)minister, zou Francken een boost kunnen geven, al ligt de combinatie van belangrijke bevoegdheden zoals Asiel, Migratie en Defensie niet voor de hand. Een andere piste is Francken enkel Defensie te geven en een nieuw figuur te lanceren op Asiel en Migratie. Een naam die in dat verband circuleert is die van Europarlementslid en N-VA-ondervoorzitter Sander Loones, die ook lange tijd werd getipt als nieuwe partijvoorzitter. In zijn nadeel speelt dat N-VA in West-Vlaanderen teleurstelde en bijna zes procent verloor (van 25,3 naar 19,5 procent in de provincieraad).

Cruciaal belang

Francken kan hoe dan ook bogen op zijn kennis over Defensie. Tijdens het ministerschap van Vandeputs voorganger Pieter De Crem (CD&V) was Francken een van diens grootste tegenstanders in het parlement. Het risico door hem op Defensie te zetten, is wel dat N-VA haar greep op het thema migratie zou kunnen verliezen. Francken draagt als populairste politicus van Vlaanderen in zijn eentje dat thema, dat samen met identiteit voor de N-VA van cruciaal belang is voor de verkiezingen in mei volgend jaar.

Hoe dan ook zal het partijvoorzitter Bart De Wever zijn die de knoop finaal doorhakt. Uit de koker van De Wever kunnen ook altijd nog andere namen opduiken. Het gaat dan bijvoorbeeld over huidige Kamerfractieleider Peter De Roover of Kamerleden Valerie Van Peel en Sarah Smeyers. Die laatste twee waren ook in de running toen Zuhal Demir staatssecretaris werd. Smeyers lijkt evenwel aan draagvlak binnen de partij te hebben ingeboet, terwijl Van Peel en De Roover uit Antwerpen komen, waar N-VA al ruim bedeeld is met mandatarissen. Binnen de partij wordt er fijntjes op gewezen dat een minister ook niet noodzakelijk uit het parlement moet komen. Een witte raaf of technocraat behoort ook tot de mogelijkheden, maar erg waarschijnlijk is dat vandaag niet.