Direct naar artikelinhoud

Politieke symboliek of niet, Groot-Brittannië verheugt zich op komst van tapijt van Bayeux

Frankrijk zal het tapijt van Bayeux uitlenen aan Groot-Brittannië, zo heeft president Macron vandaag bekend gemaakt tijdens zijn bezoek aan premier May. Het tapijt van Bayeux is een van de belangrijkste middeleeuwse kunstschatten ter wereld.

Bezoekers bekijken het tapijt van Bayeux in 2015Beeld afp

Op een doek van 70 bij 1,5 meter wordt de verovering van Engeland door de Normandische hertog Willem de Veroveraar in 1066 uitgebeeld, als in een middeleeuws stripverhaal.

De geste van Macron is opmerkelijk. Het kwetsbare doek heeft Frankrijk nog nooit verlaten. De Britten probeerden het twee keer vergeefs te lenen, in 1953 voor de kroning van koningin Elizabeth en in 1966, voor de 900-jarige herdenking van de slag bij Hastings, waarin Willem de Angelsaksische koning Harold versloeg.

Het tapijt van Bayeux is eigenlijk geen echt tapijt. De afbeeldingen zijn niet geweven maar op een doek geborduurd. Het is waarschijnlijk gemaakt aan het einde van de 11de eeuw, niet lang na de succesvolle veldtocht van Willem de Veroveraar. Het doek vertelt veel meer dan het simpele verhaal van een heroïsche veldslag. Op een bijna moderne manier laat het ook de verschrikkingen van de oorlog zien: afgebrande huizen, bange burgers, doden en gewonden. Er komt ook een komeet voorbij. Volgens sterrenkundigen is het waarschijnlijk de komeet van Halley, 600 jaar voordat hij zijn naam kreeg. 'Het is een ontwapenend menselijk venster op de wereld, die niet veel anders is dan onze wereld - een tijdperk van wreedheid en komedie, van kleine pleziertjes en plotselinge dood', schreef kunstcriticus Jonathan Jones in The Guardian.

Het tapijt over de lengte gezien in het Bayeux MuseumBeeld reuters

Emmanuel Macron houdt van symbolen

Hij gebruikt het rijke Franse erfgoed als een diplomatiek wapen om zijn gesprekspartners te charmeren. De uitlening van het tapijt van Bayeux past in een reeks die begon met de ontvangst van de Russische president Poetin in het kasteel van Versailles in mei 2017. Door het pompeuze decor liet hij zien Poetin te respecteren, waardoor hij ruimte creëerde om hem openlijk te bekritiseren. In juli 2017 dineerde Macron en zijn vrouw Brigitte met de Amerikaanse president Trump en diens echtgenote Melania in de Jules Verne, het sterrenrestaurant van Alain Ducasse in de Eiffeltoren. De grandeur van Parijs en de Franse gastronomie werden ingezet om de relatie tussen beide presidenten te verbeteren. In januari 2018 gaf hij de Chinese leider Xi Jinping tijdens een bezoek aan China een paard van de Republikeinse Garde als tegengebaar voor de Chinese lening van een panda aan Frankrijk.

De Britse media reageerden opgetogen over het feit dat het tapijt naar Groot-Brittannië komt. Verschillende columnisten stonden uitgebreid stil bij de symboliek achter de Franse lening. De Normandiërs legden de basis voor het moderne Engeland, alleen al door 10 duizend Franse woorden in de Engelse taal te importeren, schreef David Aaronovitch in The Times. 'Het tapijt symboliseert de verbindingen tussen Groot-Brittannië en het continent, op een moment waarop wij bereid lijken om de banden losser te maken', aldus Aaronovitch.

Columnist Martin Kettle van The Guardian zag in het tapijt zelfs een waarschuwing tegen de Brexit. Willem de Veroveraar viel Engeland binnen nadat de Saksische koning Harold de belofte had gebroken dat Willem hem zou mogen opvolgen. In de slag bij Hastings werd Harold gedood, op het tapijt plastisch verbeeld door een pijl in zijn oog. Daar kunnen lessen uit geleerd worden, aldus Kettle: 'Het Saksische Engeland was niet immuun voor de rest van de wereld. Slechte dingen kunnen gebeuren als een land zich niet aan zijn beloften aan zijn buren houdt. En Engeland wint niet altijd.'

Politieke symboliek of niet, Groot-Brittannië verheugt zich op het tapijt. Waarschijnlijk zal het doek pas na 2022 naar Groot-Brittannië komen, omdat het eerst moet worden geprepareerd voor verzending. Bij de bookmakers is het British Museum in Londen favoriet voor de expositie, voor de kathedralen van Westminster en Canterbury.

Macron en May: een bijzondere tandem

Emmanuel Macron paait Theresa May met tapijt van Bayeux, maar bedrijft daarmee keiharde politiek
Met een bijzonder charme-offensief heeft de Franse president Macron donderdag in Londen geprobeerd de komende breuk met het Verenigd Koninkrijk te verzachten. Toch schuilt er achter de uitleen van het tapijt van Bayeux ook een andere reden.

Mentale kloof tussen Angelsaksische en Europese wereld wordt steeds groter
Bestaat het Westen eigenlijk nog? Een aantal gebeurtenissen de afgelopen week maakt duidelijk hoe groot de kloof is tussen de Angelsaksische wereld, waarnaar Nederland vanouds als voorbeeld kijkt, en het Europese continent, waarop het vanouds ligt.