Verkiezingen zonder tegenstanders zijn gemakkelijker

Hun Sen kwam in 1985, toen hij amper 33 jaar oud was, aan de macht. Daarmee is hij een van de langst dienende premiers ter wereld. Onder zijn bewind kende Cambodja – een failed state na het schrikbewind van de Rode Khmer in de jaren 70 – een gestage economische groei. De levensverwachting steeg van 50 naar 70 jaar. Maar mensenrechten staan niet meteen bovenaan het prioriteitenlijstje van Hun Sen en enige autoritaire trekjes zijn de premier, zelf ooit lid van de Rode Khmer, niet vreemd.

In 1993 verloor hij de verkiezingen, maar weigerde hij de uitslag van de stembusslag te aanvaarden. Zijn oplossing? Hij liet van het premierschap een duobaan maken: hij mocht het ambt delen met Norodom Ranariddh.

Een kwarteeuw later is Hun Sen nog altijd niet geneigd de touwtjes uit handen te geven. De Partij voor Nationale Redding, een te duchten tegenstander zoals bleek uit de goede resultaten bij de voorbije lokale verkiezingen, probeert hij met alle middelen te bestrijden. Vorige maand werd de mensenrechtenactivist en voorzitter van de Partij voor Nationale Redding Kem Sokha met veel machtsvertoon opgepakt (er klopten 200 agenten aan zijn deur aan) en opgesloten. Hij zou met de hulp van de Verenigde Staten proberen de regering omver te werpen en wordt beschuldigd van verraad.

Gisteren schoot het opperste gerechtshof van het land – voorgezeten door Dith Munty, een 77-jarige rechter die lid is van het permanent comité van de partij van Hun Sen – de premier ook te hulp. Het hof ontbond de Partij voor Nationale Redding omdat ze het huidige bewind ten val brengen wil brengen. Dat oordeel is definitief, er is geen beroep mogelijk liet Munty weten.

En er is meer: 118 vooraanstaande partijleden mogen 5 jaar lang geen politiek meer bedrijven. En alle zetels van de Partij voor Nationale Redding in het parlement gaan eenvoudigweg naar een andere, regeringsgezinde, partij. Ook op lokaal niveau speelt de partij al haar verkozenen kwijt.

In een televisietoespraak liet Hun Sen zijn landgenoten verstaan dat de verkiezingen van volgend jaar ‘gewoon doorgaan’. Politici die nog niet veroordeeld zijn, riep hij op zich aan te sluiten bij zijn eigen Volkspartij.

Democratie is veroordeeld

De beschuldigingen van verraad of poging tot staatsgreep slaan nergens op en zijn louter politiek gemotiveerd, vindt de Partij voor Nationale Redding. ‘De democratie stond hier terecht en is veroordeeld’, zei ondervoorzitter Mu Sochua. Zij vluchtte in oktober naar Thailand, omdat ze bang was dat ze net als Kem Sokha gearresteerd zou worden. Sochua hoopt nu op sancties van de internationale gemeenschap, die haar ‘plicht aan de democratie, mensenrechten en vrijheden moet nakomen’.

Het Witte Huis gaf onmiddellijk al aan dat met deze ontwikkelingen de verkiezingen van volgend jaar niet eerlijk kunnen verlopen en beloofde ‘concrete stappen’ te nemen. Een eerste maatregel die meteen genomen werd, was het stopzetten van de steun aan het verkiezingscomité.

Een woordvoerder van de Europese Unie zei ook al dat verkiezingen zonder de oppositie niet legitiem zijn en dat respect voor de mensenrechten een voorwaarde is om handelsverdragen te sluiten. Handelsbeperkingen kunnen het land pijn doen en druk zetten op Hun Sen, maar treffen meteen ook de honderdduizenden gewone Cambodjanen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de export.

En daar zijn de Chinezen

Bovendien ligt China op de loer. China is nu al de grootste investeerder in Cambodja en is minder kritisch voor Hun Sen. Na de arrestatie van Kem Sokha spraken de Chinezen hun steun al uit voor de Cambodjaanse regering.